भ्रामक स्वप्नी रंगलीस का?

अल्पायुष्यी चमचमणार्‍या दवबिंदूंवर भाळलीस का?
अँबीव्हॅली, कधी लव्हासा भ्रामक स्वप्नी रंगलीस का?

तुझ्या महाली झगमगाट पण मनात का अंधार असा हा?
आठवणींना कुरवाळत तू अनेक रात्री तेवलीस का?

नांगरून तू दु:ख आपुले आनंदाचे बीज पेरले
पीक उगवले, पण काटेरी! तुझी तुला तू काचलीस का?

मोह पडावा तुला असा का? जरी हुबेहुब फुले कागदी
भ्रमर जाणते दूर राहिले, तीच फुले तू माळलीस का?

तिन्हीत्रिकाळी मिष्टान्नाचे ताट असूनी उपासमारी
नजर चुकवुनी धाब्यावरती झुनका भाकर जेवलीस का?

आनंदाचा लेप लावुनी दु:ख कधी का हलके होते?
वर्ख काढुनी आरशात तू उदासवाणे हासलीस का?

बाजी हरता, हार लपवण्या, खोटेनाटे व्यर्थ खुलासे !
एक झाकण्या दुसरे खोटे, हाच मार्ग तू चाललीस का?

काळजातले दु:ख सांगण्या कुणीच नाही तुला आपुले
संग असूनी मनी एकटी पोकळीत तू हरवलीस का?

गरीब "निशिकांता"ला सोडुन मार्ग पकडला श्रीमंतीचा
जीवन सारे गुदमर झाले गमावले तू सावलीस का?


निशिकांत देशपांडे मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail-- nishides1944@yahoo.com

पुण्य वाकले

सत्तेवरती पाप बैसले
सलाम करण्या पुण्य वाकले

कोल्हे कुत्रे रस्तोरस्ती
वाघ सिंह का कमी जाहले?

पोवाडे मी लिहू कुणावर?
शौर्य कालचे लुप्त जाहले

भ्रुणहत्त्येच्या सुपारीस का
डॉक्टरची फी म्हणू लागले?

आज तिला सुखरूप वाटते
वार्धक्याचे कवच लाभले

सन्याशांच्या भगव्या खाली
क्षुद्र पशूंनी स्वार्थ साधले

नोटांवरती सदैव हसती
गांधींनीही दु:ख झाकले

गमक यशाचे नवीन झाले
कुणी कुणाचे पाय खेचले

"निशिकांता"ने धवल बघाया
इतिहासाचे पान चाळले


निशिकांत देशपांडे मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail-- nishides1944@yahoo.com

मी कलंदर

 ( पार्श्वभूमी )

मी जेंव्हा गृहसंकुलात रहावयास आलो तेंव्हा एका इमारतीचे बांधकाम चालू होते.खूप कामगार कामावर होते. या कामगारात एकाने माझे लक्ष वेधून घेतले होते. तो मजूर जवळ जवळ ७० वर्षाचा असावा. त्याची पत्नी पण कामावर येत होती. विशेष म्हणजे या जोडप्याच्या चेहर्‍यावर नेहमी हसू असायचे. त्यांना उद्याची चिंता नसेल का? ज्या दिवशी वार्धक्याने थकून काम बंद होईल त्याच दिवशी त्याची उपासमार पण सुरू होईल हे एक भयानक सत्त्य त्या दोघांना दिसत नसेल का? वयाच्या सत्तराव्या वर्षी पोट भरण्यासाठी दिवसभर राबावे लागते. असे असूनही वागण्यात कोठेही आणि कधीही उदासी नव्हती.

माझे विचार चक्र सुरू झाले. आम्हा व्हाइट कॉलर्ड लोकांना पेन्शन मिळते; तरीही आपण नेहमी रडत असतो. शॉवरला पाणी आले नाही तरी आपण दु:खी काष्टी होतो. केवढी ही तफावत आपल्या आणि त्या मजुराच्या जीवनाकडे बघण्याच्या दृष्टीकोनात ! जसा जसा मी विचार करू लागलो तसा तसा मी स्व्तःला क्षूद्र भासू लागलो. या विचारमंथनातून त्या कलंदर मजूरावर तयार झालेली ही गजलः--

मी कलंदर आसवांची रात्र करतो साजरी
सांजवेळी सुरकुत्यांशी खेळतो अंताक्षरी

खूप कष्टाने कमवली पोट भरण्या भाकरी
जन्म सारा फक्त केली मी भुकेची चाकरी

घे परिक्षा, देतजा तू यातना नानापरी
मी कधी म्हणणार नाही पाव रे तू श्रीहरी

रंगली रंगात माझ्या मस्त माझी बावरी
लक्तरामध्येच सजली; नेसली ना भरजरी

देत आली गारवा ती वाळवंटी चालता
व्यक्त करण्या ॠण सखीचे रोज लिहितो डायरी

एक दूज्यावीन जगणे कल्पना करवेचना
शक्यतो दोघास देवा एकदम नेरे वरी

मी वसंताचे, फुलांचे गीत रचले ना कधी
लेखणीतुन फक्त झरते वेदनांची शायरी

घेतली ना नोंद कोणी खंत याची का सखे?
सांग जनगणना कधी का होत असते सागरी?

नेत्र का "निशिकांत" थिजले? चेतना गेली कुठे?
फुंक गेली, सूर विरला, फक्त उरली बासरी


निशिकांत देशपांडे मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail-- nishides1944@yahoo.com

एकटे चालावयाला

जाहलो पांगूळ गाडा चालणे शिकवावयाला
का मुलांनो सोडले मज एकटे चालावयाला ?

तू हसावे खूप म्हणुनी लपवले मी आसवांना
तीच आता तुजविना रे! लागलो गाळावयाला

पाहुणा माझ्या घरी मी अडचणीचा जाहलो
मीच अडगळ कोपर्‍यांना लागलो वाटावयाला

वाटते स्मृतिभ्रंश व्हावा अन् करावा श्रीगणेशा
आठवांनो लागता का कातडी सोलावयाला ?

प्रश्न पडला पाहुनी वृध्दाश्रमी मातापित्यांना
संस्कृतीची लक्तरे का लागली लोंबावयाला ?

घाव, जखमा, वेदनांनी हरवली संवेदना अन्
काळजावर वार लिलया लागलो झेलावयाला

वाटते व्हावे अमीबा* एक पेशी जीव, ज्याला
मायबापाचे न ओझे लागते पेलावयाला

श्वान दोघे गाठ पडता भुंकुनी ते बोलती पण
क्षुद्र श्रीमंतात नसतो एकही बोलावयाला

का कणा "निशिकांत" ताठर वाकला आहे तुझा रे /
दु:ख मणभर मीच माझे लागलो पेलावयाला


*अमीबा-- एक पेशीय प्राणी ज्याचा जन्म प्रजनन पध्दतीने न होता गुणन पध्दतीने होतो. आई वडील नसतात त्याला.

निशिकांत देशपांडे मो. क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail-- nishides1944@yahoo.com

असेच कांही रहावयाला

बकाल वस्ती विरान घरटे असेच कांही रहावयाला
हजार खड्डे कसे पुरावे ? अपूर्ण स्वप्ने पुरावयाला
दिवा घरी तो जुना पुराना गुलाम आहे परिस्थितीचा
नको नकोसा उजेड त्याला अधीर असतो विझावयाला
उधार जगणे उधार मरणे दिवाळखोरी घरात माझ्या
भुकेस कोंडा, निजेस धोंडा कुठेत स्वप्ने दिसावयाला ?
मते मिळवण्या झुकून येता शकून शुभ तो जनास वाटे
नवीन मृगजळ, विशाल स्वप्ने जनास मिळती बघावयाला
सलाम करण्या उगाच फिरलो उदात्त कोणी कुठे न दिसले
अपार खोटे खराब सिक्के अयोग्य होते पुजावयाला
इमान रस्त्यावरी जळाले खुशीत जल्लोष पाहिला मी
नराधमांना कुरण मिळाले यथेश्च चारा चरावयाला
कुणी फसवले ? कुणा फसवले ? करोड आले करोड गेले
बनून डॉलर हळूच आले हिशोब अवघड कळावयाला
नका म्हणू मज जुनाट शायर जुनीच दु:खे जुनेच रडणे
पुरून उरले उदास जीवन बसून गजला लिहावयाला
कठोर "निशिकांत" सत्य आहे कुणी न असते कधी कुणाचे
कुडीत तगमग, विरक्त आत्मा अतूर आहे उडावयाला
ता.क. ६वा शेर (इमान रस्त्यावरी---) डे. कलेक्टर श्री. सोनवणे यांना जाळल्याच्या संदर्भात आहे.
निशिकांत देशपांडे मो.न. ९८९०७ ९९०२३
E Mail :- nishides1944@yahoo.com
प्रतिसादाची अपेक्षा