जीवना रे !

        

मी किती तडजोड केली जीवनारे?
का जगू मी वेळ गेली जीवनारे?

पत्करू शरणागती का अंत समयी?
आस जगण्याचीच मेली जीवनारे

भूक पोटी हास्य ओठी कसरतीची
खेळली दिनरात खेळी जीवनारे

कोरले दारिद्र्य भाळी, मी तरी पण
पाहतो स्वप्नी हवेली जीवनारे

ते जरी माझेच होते, वार त्यांचे
झेलले वेळी अवेळी जीवनारे

दुर्गुणांची वेल फुलली, ना दिसे का?
सदगुणी चंपा चमेली जीवनारे

आत्मवृत्तातील पाने ओलसर का?
आसवांनी भिजवलेली जीवनारे

दांडगे धनवान करती राज्य येथे
आम जनता का भुकेली जीवनारे?

बेगडी "निशिकांत" नाती सर्व फसवी
वेदना सख्खी सहेली जीवनारे


निशिकांत देशपांडे   मो.क्र.  ९८९०७ ९९०२३

काबूत का करावे?

ओढाळ या मनाला काबूत का करावे?
जैसे मनास वाटे तैसे न का जगावे?

फुलपाखराप्रमाणे मन सैरभैर फिरते
रूढी परंपरांना जखडून का असावे?

पार्‍यात घोळले तू माझ्या मनास देवा
म्हणतोस लक्षमणाच्या रेषेत वावरावे

मिळतोय खूप चारा पण चित्त शांत नाही
एकाच दावणीला मीही किती झुलावे

या संथ जीवनाला नवखी दिशा मिळावी
श्वासात बेरकेपण, वादळ जरा भरावे

केले कधीच नाही मी पाप, आज माझ्या
अवखळ मनास वाटे थोडे गुन्हे करावे

वाटे मनास जेजे स्वप्नात सर्व दिसते
स्वप्नात जे आहे ते का जीवनी नसावे?

ही गोड बंडखोरी सुचवी मला मनाची
दाऊन वाकुल्या मी थोडे जगा हसावे

काबूत मन असावे शिकवण जुनी पुरानी
इरसाल या मनाला कवळून जोजवावे


निशिकांत देशपांडे   मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

भरारी घेतली (ज़ुल्काफ़िया गजल}

           

सोडले घरटे पिलांनी अन् भरारी घेतली
माय जी आधार होती, ती बिचारी जाहली

जीवनी मागे न बघण्या शिकविले होते तिने
वाट बघताना पिलांची ती जिव्हारी स्त्रावली

ना कधी आईस पुसले ना पित्याचे ऐकले
"शिल्प माझे मी घडवले" ही फुशारी मारली

तीर्थक्षेत्री श्राध्द केले की मुलांना वाटते
माय मजला पोसल्याची मी उधारी फेडली

माय अडगळ वाटली तिज धाडुनी वृध्दाश्रमी
मस्त संसारात अपुल्या, लाज सारी सोडली

मातृदेवोभव म्हणूनी दांभिकासम वागती
शुभ्र प्रतिमा दावण्याची ही हुशारी चांगली!

माय नसता जीवनाची काय वाताहात ही!
ऊन रखरख अन् हरवली भरदुपारी सावली

मुखवटा अहे खुशीचा ना मनःशांती तरी
वंचना अपुलीच करणे ही बिमारी वाढली

एकट्या वाल्यास जमले रामनामी रंगणे
मार्ग मोक्षाचा मिळाला वाटमारी सोडली

पाहता साक्षात मृत्त्यू वाटले "निशिकांत"ला
हाय सुटलो! जीवनाची साठमारी संपली


निशिकांत देशपांडे   मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

मी वाजवू कशाला?

माझी जगात टिमकी मी वाजवू कशाला?
अंधार मस्त, दिवटी मी पेटवू कशाला?

आयुष्य घेतले मी देवाकडून उसणे
मग मालकी तयावर मी दाखवू कशाला?

बोलून आपुल्यांशी वाटे मनास हलके
डोळ्यात आसवांना मी साठवू कशाला?

देऊन लाख जखमा गेली कधी न कळले
खपली निघेल! तिजला मी आठवू कशाला?

जाणून पायरी मी जगणे जगात शिकलो
वेड्या मनास माझ्या मी नाचवू कशाला?

गळताच पान पिकले नवपर्ण जन्म घेती
वृध्दास प्रश्न का मग "मी मालवू कशाला?"

ठेवून भान जगता मज यातनाच होती
बेधुंद पीत जगणे मी थांबवू कशाला?

"पक्षात आमुच्या या" आली निमंत्रणे पण
माझ्या पवित्र देहा मी बाटवू कशाला?

"निशिकांत" स्वागताला हो सज्ज नवपिढीच्या
गत काळच्या सुरांना मी आळवू कशाला?

निशिकांत देशपांडे मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

तू नसताना

स्वप्न मनीचे भंग पावते तू नसताना
रात्र मखमली आज काचते तू नसताना

मोर नाचण्या आला नाही आज अंगणी
श्रावणातही ऊन तापते तू नसताना

मलाच नाही निसर्गासही पिसे लागले
बारा महिने पतझड असते तू नसताना

हलक्या फुलक्या कुठे हरवल्या गजला सार्‍या?
लेखणीतुनी दु:ख झिरपते तू नसताना

प्रीत आपुली फुलली रात्री पुनवेच्या पण
तेच चांदणे मला पोळते तू नसताना

औषध तू अन् तूच बिमारी आज जाणले
तुज आठवता बरे वाटते तू नसताना

वीष प्यायचा गुन्हा जाहला काय करू मी?
जगात असणे नको वाटते तू नसताना

सांज सकाळी झिंगत असतो भान हरवुनी
मदिरा पीण्या कारण मिळते तू नसताना

झपाटल्यागत तुझे वागणे असे कसे रे?
"निशिकांता"ला वेड लागते तू नसताना

निशिकांत देशपांडे मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

रेंगाळतो आहे

     

कसा हरवून जो तो तोल येथे चालतो आहे?
जिथे रमलो कधी नाही तिथे रेंगाळतो आहे

अता येणे कुणी नाही, अता जाणे कुठे नाही
जुन्या उकरून जखमा मी पुन्हा रक्ताळतो आहे

मना मारून जगलो पण सुळावर मज चढवताना
निरर्थक आखरी ईच्छा जगा मी सांगतो आहे

तुला यावे कसे भेटावया तू सांग ना सखये?
तुझ्या वस्तीत जो तो का असा फुत्कारतो आहे?

म्हणे देऊळ असते बांधण्या पूजा प्रभूची पण
इथे प्रत्येक भाविक तोंड का वेंगाडतो आहे?

पुन्हा आला मते मागावया झोळीसवे नेता
कसा भोळ्या प्रजेला आज तो गोंजारतो आहे !

कबूली देत आहे मी जरी तुटल्या अता तारा
तरीही चाहुलीने अंतरी झंकारतो  आहे

कधी दिसली न मार्गी पाकळ्यांची का मला पखरण?
असूदे लाख काटे चालतो ठेचाळतो आहे

कशी फाडू तिची "निशिकांत" पत्रे? श्वास गुदमरतो
मनी का आजही मजकूर तो गंधाळतो आहे?


निशिकांत देशपांडे  मो.क्र.  ९८९०७ ९९०२३

यारीत बाटलो मी (ज़ुल्काफ़िया ग़ज़ल)

परक्याच माणसांच्या वस्तीत वाढलो मी
एकांतवास ओझे ओढीत संपलो मी

असतो म्हणे महाली झगमग प्रकाश सारा
अंधार सोबतीला, पडवीत झोपलो मी

स्वप्नातही न दिसले जे जे मला हवे ते
सोडून आस डोळे चोळीत जागलो मी

मृगजळ पुढ्यातले ते हाती कधी न आले
शोकांतिकेत पहिल्या ओळीत शोभलो मी

अश्रूस ओघळाया गालावरी न जमले
अन् कैद पापण्यांची भोगीत साचलो मी

आली घृणा मलाही माझीच एवढी की
माझ्याकडून गेला वाळीत टाकलो मी

आनंदकंद* छंदी जगण्यास बंड केले
ग्रिष्मात श्रावणाच्या हद्दीत नाचलो मी

हरवून होश जगण्या मदिरा हवी कशाला?
डोळ्यातल्या नशेच्या धुंदीत झिगलो मी

अक्षम्य चूक झाली "निशिकांत"ला उमगले
तारा उगीच जुळल्या यारीत बाटलो मी


*ही गजल आनंदकंद व्रुत्तात आहे


निशिकांत देशपांडे  मो. क्र.  ९८९०७ ९९०२३

विकले मीच बाजारी मला

   
यारहो बेभाव विकले मीच बाजारी मला
काळजाला खूप देते काच नादारी मला

जे हवे ते ते विकाऊ आज बाजारी जरी
भावले केंव्हा न सौदे अन् खरिददारी मला

रोज त्यांचा पक्ष नवखा साधण्या स्वर्थास, अन्
लागले शिकवायला का ते वफादारी मला?

ठेवले आदर्श गांधी अन् हजारेचे फुका
भ्रष्ट झाल्यावर मिळाले स्थान दरबारी मला

खूप गर्दी, घाण सारी, मोकळ्या खुर्च्या तिथे
वाटले खाते असावे सुस्त सरकारी मला

खाजगी त्या शिकवण्या अन् गुरुजनांचे वायदे
आज द्रोणांची फिकी दिसते असरदारी मला

रँपवरती चालताना काय रुतबा रूप ते !
जीवनी ठेचा, न जमली चाल सरदारी मला

चार ओळीचेच झाले काव्य बिकिनी सारखे
फेसबुकवर आज दिसते खूप रहदारी मला

का तुझी "निशिकांत" झाली शायरी गुमसुम अशी?
जीवनी काळ्या सुचेना शेर जरतारी मला


निशिकांत देशपांडे   मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

तुझी आठवण

        

शब्द सुरांची करता गुंफण
मनी उमलते तुझी आठवण

मधुमासांची आता उधळण
ग्रिष्मऋतूची सरली वणवण

दरवळणारी चाहूल येता
रोमांचित मी होतो कणकण

शुभ्र चांदणे पांघरले तू
कवेत माझ्या जणू नभांगण

तुझ्यात इतका गुंतून गेलो
श्वास तुजकडे माझा तारण

समर्पणाचा भाव एवढा
गळून गेले माझे मीपण

आठवणींची साथ शिदोरी
आयुष्याची येता उतरण

हात तुझा हातातुन सुटता
जगावयाचे सरले कारण

पैलतिराची आस लागली
भौतिकतेची करू बोळवण

"निशिकांता"च्या मनात आहे
आठवणींची तुझ्या साठवण


निशिकांत देशपांडे  मो.क्र.  ९८९०७ ९९०२३