एकतारी छेडतो

 एकटा असल्यामुळे मी एकतारी छेडतो

वेळ जातो! सूर केंव्हा लागतो ना लागतो

वाजवाया लागलो टिमकी जशी माझीच मी

लोक जाती दूर, म्हणणे मीच माझे ऐकतो

जीव तोडुन सांगतो पण का मुले आव्हेरती?

कोपर्‍यातिल सुरकुत्यांना कोण हल्ली मोजतो?

चोंच आहे ज्या ठिकाणी देव देतो घासही

पण तरी जो तो उद्याच्या काळजीने ग्रासतो

भिन्न चित्रे! देव कष्टाविन कमवतो मंदिरी 

भीक कोणी पायर्‍यावर दीनवाणा मागतो

मान्य वाळूचे! तरीही बांधले होतेच ना!

त्या घराला आजही पण राजवाडा मानतो

बाहुला अन् बाहुलीचे लग्न होते लावले

बाहुली होती जिची तिज आजही धुंडाळतो

वादळे येती नि जाती, का उगा चिंता मनी?

शांतता चिरकाल टिकते, मी जिला गोंजारतो

स्वर्गही झाला नकोसा का असा "निशिकांत"ला?

भूतलावर आपुल्यांच्या रंगरंगी  रंगतो

निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो. क्र. ९८९०७ ९९०२३

व्रत्त--देवप्रिया

लगावली--गालगागा X ३ + गालगा

दूषण नाही दिधले

 

जे मनात होते माझ्या ते नाही कधीच घडले

पण तरी प्राक्तना तुजला, मी दूषण नाही दिधले

मी वादळणारा वारा, तू मंद झुळुक हलकीशी

कुंडल्या न जुळता अपुल्या, कांहीही नाही नडले

माझा मी उरलो नव्हतो, भेटता नजर नजरेला

निश्चयास वैराग्याच्या खिंडार तत्क्षणी पडले

जगताना शतदा मेलो, ना खबर घेतली ज्यांनी

पण शोकसभेच्या वेळी, ते गौरवपर बडबडले

भरवसा जयांवर होता, ते दूर नेमके गेले

जे आसपास होते ते, रममाण स्वतःतच दिसले

का वैफल्याला द्यावा, मुखवटा झाकण्यासाठी

अंतरात गुदमर नसतो, जर आहे ते दाखवले

घेतला जन्म दशवेळा, पाप्यांचा विनाश करण्या

पण चिरंजीव पाप्यांना, संपवणे नाही जमले

का चौकटच्या राजाला आवडते बदाम राणी?

हे कोडे युगायुगाचे पण कुणास नाही सुटले

"निशिकांत" मशाली घे तू धगधगत्या बदलासाठी

पेटवून कँडल्स मागे, कांही का सांग बदलले?

निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो. क्र. ९८९०७ ९९०२३ 

कसे ते जपावे?

 

तुझ्या आठवांचे किती बारकावे!

मनाने कुठे अन् कसे ते जपावे?

तुला की तुझ्या आठवांना स्मरावे?

मला भेटण्या तू कधी स्वप्न व्हावे

निघाले म्हणोनी किती घुटमळावे?

तुझा पाय निघतोय का? तू बघावे

नकोचा नको आज पडदा इथेही

म्हणायास केंव्हा तरी "हो" शिकावे

जरा इंद्रधनुच्या कमानीत ये तू

तुझे चित्र वाटे तिथे रंगवावे

किती ओलसर या मनाच्या कपारी!

तिथे येउनी तू कधी अंकुरावे

जरी लावतो सूर मी तानसेनी

प्रणयगीत पण मखमली तू लिहावे

तुझ्या आठवांनी असे का? कळेना

मनाला हजारो धुमारे फुटावे

तिच्या अंगणी बाग आहे फुलांची

तिला भेटण्या गंधवेडे बनावे

नको हाक मारूस एकासही तू

तुझी हाक ऐकून जमतील रावे

नको दोष भाग्यास "निशिकांत" देवू

तुला जे हवे, का तिने हो म्हणावे?

निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो. क्र. ९८९०७ ९९०२३

वृत्त--भुजंगप्रयात

लगावली---लगागा X ४

वयात आले

 

पदरावरती मोर नाचरा असावयाच्या वयात आले

येता जाता आरशाकडे बघावयाच्या वयात आले

पत्रे लिहिली आईला मी गृहपाठाचा भाग म्हणोनी

रात्र जागुनी अता प्रियाला लिहावयाच्या वयात आले

माय अताशा जास्त काळजी करीत मजला सांगत असते

"सातच्या अधी घरात आपुल्या रहावयाच्या वयात आले"

धांगडधिंगा करायची मी मित्र मैत्रिणीसवे नेहमी

बघता बघता पदर सावरत बुजावयाच्या वयात आले

पुरे जाहल्या निसर्ग कविता फुले, पाखरे, खारूताई

प्रेमगीत अन् गझल मखमली रचावयाच्या वयात आहे

किती निरागस जीवन होते खळखळणार्‍या नदी प्रमाणे!

नजरेमधले भाव विषारी कळावयाच्या वयात आले

कधी हरवते? कुठे हरवते? यत्न करोनी मला कळेना

कशी अचानक माझ्यातच मी नसावयाच्या वयात आले

वागणुकीने नाव काढ तू! आई म्हणता मला कळाले

घरी जावया माझ्या आता निघावयाच्या वयात आले

नकोस तू "निशिकांत" काळजी करूस माझी, बंडखोर मी

संकटासवे दोन हात मी करावयाच्या वयात आले

निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो. क्र. ९८९०७ ९९०२३

वृत्त---वनहरिणी-

मात्रा---८+८+८+८

 

विसरलो सर्व अब्दांना

उशाला घेतले होते तुझ्या मी कैक स्वप्नांना

सखे स्वप्नांमुळे तुझिया, विसरलो सर्व अब्दांना

कितीदा पाहिले आहे तुला तिकडून जाताना

मला तू पाहूदे सखये, कधी इकडून येताना

तुला पाहून ओझरते, कळेना कायसे झाले

स्वतःपासून बघतो नेहमी मजला हरवताना

तृणाच्या हरित पात्यावर दवांचे ध्येय जगताना

असोनी अल्पआयुष्यी, सरावे मस्त हसताना

किती धुंडाळली क्षेत्रे बघाया ईश्वराला पण

म्हणाला तोच स्वप्नी "हिंडसी का माय असताना?" 

हजारो जाहले पापी नि पुण्यात्मे कमी झाले

तुझी होते भुई थोडी, शुचित्वा आज पळताना

जिथे गडगंज संपत्ती, तिथे नाक्कीच बेमानी

कुणी का कष्ट करुनी पाहिले इतके कमवताना?

उधारी फेडण्यासाठी जरी आयुष्य घालवले

तरी नेतोय ओझे, जन्म हा सोडून जाताना

तुला का वाटते "निशिकांत" सारे जग तुझे आहे?

तुझे अपुले तुझे असतात का ते स्वार्थ बघताना?

निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो. क्र. ९८९०७ ९९०२३

वृत्त--वियदगंगा

लगावली--लगागागा X ४

  

 नेहमी चिडवायची

गोडबोल्या सर्व म्हणुनी नेहमी चिडवायची

कोणती नाती मला नव्हती कधी उसवायची

चंद्रमौळी झोपडी अन् सर मला भिजवायची

वाट बघतो मी खुशीने चांदणे झिरपायची

ऑनलाइन वाढला परिवार मित्रांचा जसा

एकमेकांना न दिसते शक्यता भेटायची

ठेंगणे आकाश यश मज लाभल्याने! योजिले

उंच टाचांना करोनी चांदणी पकडायची

सत्य जर का बोलले तर मायही रागावते

का म्हणोनी वाट सत्त्याची अता सोडायची?

कौरावांना, रावणाला मान मिळतो कलियुगी

सोडुनी अपुली, तयांची वाट का चालायची?

सांजवेळी सावलीला लांबलेली पाहुनी

सुरकुत्या सुचवीत होत्या, वेळ झाली जायची

सर्व थकले देउनी सल्ले मला फुकटात पण 

निश्चयावर ठाम आहे, प्यायची तर प्यायची

का असा "निशिकांत" तू बघतोस मागे सारखा?

ती पुढे गेली निघोनी, साथ जी तुज द्यायची

निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो. क्र. ९८९०७ ९९०२३

वृत्त--देवप्रिया

लगावली---गालगागा X ३ + गालगा

हे मनाला वाटते

 हार होता दोष देण्याला कुणीही चालते

फक्त मी दोषी नसावा हे मनाला वाटते

द्यूत हरण्यातून दिसली पांडवांची लक्तरे

दुर्जनांची जीत बघुनी वाटते कलियूग ते

ईश्वराला पाहिलेला एक ना दिसला कुठे

पण तरी तो करविता आहे असे जग मानते

नोंद जनगणनेत होते जात अन् उपजातही

शिक्षितामधले अशिक्षित का न कोणी मोजते?

भ्रांत आहे आजची तर का उद्याची काळजी?

आज का गमवून केंव्हा, सुख उद्याचे लाभते?

काय तो हुरडा नि ओंब्या, रानमेवा गावचा!

खावयाला जंक फुड का नवपिढीला लागते?

वादळे येती नि जाती, काय त्यांना भ्यायचे?

शांतता कायम स्वरूपी सोबतीला राहते

मी इथे नाही कुणाचा, ना तिथे माझे कुणी

सोबतीला आरशातिल बिंबही मज चालते

आजही 'निशिकांत" हसतो वेदना लपवावया

जे नसे ते दावण्यातच पूर्ण जगणे संपते

निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो. क्र. ९८९०७ ९९०२३

वृत्त--देवप्रिया

लगावली--गालगागा X ३ + गालगा

मला हवे मी तसे जगावे

 

मनास जे ना पटते ते का कुणी करावे?

जीवन माझे, मला हवे मी तसे जगावे

मनाजोगते स्वप्न बघाया हरकत नाही

झोप न येता स्वप्न हवे ते कसे बघावे?

बालपणीची मुलांस दैना नकात सांगू

दोन पिढ्यातिल अंतर आपण समजुन घ्यावे

वीस वर्‍हाडी लग्नासाठी करोनामुळे

वार्‍यावरची वरात बघुनी मस्त म्हणावे

पुरे चांदणे, पारिजात अन् स्वप्न पहाणे

काव्यामधुनी सामाजिक मुद्दे उचलावे

दंतकथा का उगा वाचता पुराणातल्या?

आज जगाला काय हवे ते आभ्यासावे

धर्माधारित नको मदरसे, आश्रमशाळा

माणुसकीचे धडे द्यायचे ध्येय असावे

वर्तमानही संपत आला आयुष्याचा 

वळून आता नकोच बघणे! पुढे निघावे

तुझ्या मनी "निशिकांत"काय? ही चर्चा नव्हती

पण फाशीवर जाताना का उगाच पुसले?

निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो. क्र. ९८९०७ ९९०२३

मी जरा विस्तारले

 

आठवांना साठवू कोठे? न उत्तर गावले

काळजाला आज म्हणुनी मी जरा विस्तारले

जे दिसे खिडकीतुनी ते विश्व आहे मानले

दूरदृष्टी ठेवण्याचे प्रश्न सारे संपले

देव नाही या जगी हे मानणारे आजवर

चालता वारीत विठुच्या, एकदम भक्ताळले

गात असतो नर तरीही कोकिळेला श्रेय का?

कोकिळेच्या अनुनयासाठीच कुहु कुहु जन्मले

भेटती आकाश धरती, ते क्षितिज गावाकडे

उंच इमल्यांना इथे आकश दिसते टेकले

लाकडे जळतात ओली, जाळता सुकल्यासवे

माणसाने पण कधी गुणधर्म नाही सोडले

संपली उपयोगिता अन् फेकले उघड्यावरी

पश्चिमेच्या संस्कृतीचे रंग रंगू लागले

जाब नेत्यांना विचारा, का असे घडते इथे?

गौरवान्वित पाप झाले, पुण्य का रक्ताळले?

वाच तू "निशिकांत" आता पुस्तकातिल माणसे

राहिल्या आता न विभुती, शोध घेवुन जाहले

निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो. क्र. ९८९०७ ९९०२३

सुखात आहे

 

कशास करता व्यर्थ काळजी? सुखात आहे

आपुल्यातुनी जरी संपलो, नभात आहे

असून अजरामर, का केले तया मृतात्मा?

मिळो सदगती म्हणावयाचा प्रघात आहे

लाख म्हणूदे चंगळवादी, आज जगावा

ज्यात रमावे असे काय त्या उद्यात आहे?

देवाचा अपमान मंदिरी सदैव होतो!

दर्शन घेता लक्ष फक्त खेटरात आहे

व्यासपिठावरचे हडबडले कळल्यावरती

कॅमेरा माझा टिपतो जे मनात आहे

संधीसाधू नेत्याबद्दल तसे सांगणे

अवघड असते, तळ्यात की तो मळ्यात आहे

सूर आणखी सुरा यामधे साम्य केवढे!

झिंग सारखी सुरेत आणि सुरात आहे

चैनी वस्तू, मुबलक पैसा असून सुध्दा

स्मशान शांती किती भयानक घरात आहे!

दिग्गजास नावडे शायरी "निशिकांता"ची

तरी शायरी करणे त्याचे भरात आहे

निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो. क्र. ९८९०७ ९९०२३