तो गंध शोधतो मी

प्राजक्त अंगणीचा नुसताच पाहतो मी
श्वासात जो हरवला तो गंध शोधतो मी

खेळून डाव अर्धा गेलीस तू निघोनी
अन् एकटेपणाचे आयुष्य रेटतो मी

त्या पोरक्या पिलांना मी माय बाप दोन्ही
हास्यात गोड त्यांच्या तुजलाच पाहतो मी

मन शिंपल्यात माझ्या असतेस साठलेली
मोत्यांस आठवांच्या माळेत ओवतो मी

स्वप्नी तुला पहाटे होते कधी बघितले
जागेपणी अताशा ते स्वप्न पाहतो मी

या रिक्त मैफिलीचे हरवून सूर गेले
लय ताल शोधण्याचा संकल्प सोडतो मी

शेंदूर फासलेल्या दगडास पूजले तू
श्रध्दा नसे तरीही हातास जोडतो मी

तळशीस प्रार्थिले तू सौभाग्य प्राप्त करण्या
वॄंदावनी निरांजन दररोज लावतो मी

"निशिकांत" शोध घेण्या अंधूकसा कवडसा
अंधार या जगीचा बाहूत बांधतो मी


निशिकांत देशपांडे मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail-- nishides1944@yahoo.com

आसवांना भाव नाही

गाळलेल्या आसवांना भाव नाही
जाणणारा वेदना हा गाव नाही

तू दिलेले मी विसरलो घाव नाही
लाख जखमा, थांबलेला स्त्राव नाही

मारुती वेशीत आहे रक्षणाला
पण तरी चोरास का मज्जाव नाही

लागती पैसे विठूच्या दर्शनाला
राहिला भक्तास पहिला भाव नाही

चोरली माझी गझल ज्या चोरट्याने
ठेवले मक्त्यात माझे नाव नाही

झाकण्याला हार झालेली कधीही
जिंकल्याचा आणला मी आव नाही

बक्षिसासाठीच तंटामुक्त खेडी
भांडणाचा पण तिथे आभाव नाही

शोध घेता माणसांचा, श्वापदे का
भेटती सगळीकडे हे ठाव नाही

वाट काटेरी पुढे "निशिकांत" आहे
पण तुला आता गड्या घुमजाव नाही


निशिकांत देशपांडे मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail-- nishides1944@yahoo.com

दाटते आहे निराशा फार हल्ली

वाटते घ्यावी जरा माघार हल्ली
दाटते आहे निराशा फार हल्ली

पाप इतके जाहले हातून माझ्या
मी लपाया शोधतो अंधार हल्ली

माणसे गेली कुठे? ओसाड वस्ती
का भुतांचा वाढला संचार हाल्ली

मी लढू आता कुणाशी? सर्व अपुले
लावतो शस्त्रास मी ना धार हाल्ली

हद्दपारी जाहली संभाषणांची
का मनाचे बंद असते दार हल्ली?

मीच माझे पाप निस्तारीन म्हणतो
कोण देतो का कुणा आधार हल्ली?

सांगती जे अर्थ गीतेचा, तयांना
ज्ञात नसते जीवनाचे सार हल्ली

मंदिराचे दार मिटले, वेळ झाली
रात्रभर असतात उघडे बार हल्ली

भीड बघता पापियांची स्नान करण्या
घाबरे गंगा नदीही फार हल्ली

सोडले "निशिकांत"ने प्रतिकार करणे
प्राक्तनाचा खात जगतो मार हल्ली


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail-- nishides1944@yahoo.com

भ्रामक स्वप्नी रंगलीस का?

अल्पायुष्यी चमचमणार्‍या दवबिंदूंवर भाळलीस का?
अँबीव्हॅली, कधी लव्हासा भ्रामक स्वप्नी रंगलीस का?

तुझ्या महाली झगमगाट पण मनात का अंधार असा हा?
आठवणींना कुरवाळत तू अनेक रात्री तेवलीस का?

नांगरून तू दु:ख आपुले आनंदाचे बीज पेरले
पीक उगवले, पण काटेरी! तुझी तुला तू काचलीस का?

मोह पडावा तुला असा का? जरी हुबेहुब फुले कागदी
भ्रमर जाणते दूर राहिले, तीच फुले तू माळलीस का?

तिन्हीत्रिकाळी मिष्टान्नाचे ताट असूनी उपासमारी
नजर चुकवुनी धाब्यावरती झुनका भाकर जेवलीस का?

आनंदाचा लेप लावुनी दु:ख कधी का हलके होते?
वर्ख काढुनी आरशात तू उदासवाणे हासलीस का?

बाजी हरता, हार लपवण्या, खोटेनाटे व्यर्थ खुलासे !
एक झाकण्या दुसरे खोटे, हाच मार्ग तू चाललीस का?

काळजातले दु:ख सांगण्या कुणीच नाही तुला आपुले
संग असूनी मनी एकटी पोकळीत तू हरवलीस का?

गरीब "निशिकांता"ला सोडुन मार्ग पकडला श्रीमंतीचा
जीवन सारे गुदमर झाले गमावले तू सावलीस का?


निशिकांत देशपांडे मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail-- nishides1944@yahoo.com

पुण्य वाकले

सत्तेवरती पाप बैसले
सलाम करण्या पुण्य वाकले

कोल्हे कुत्रे रस्तोरस्ती
वाघ सिंह का कमी जाहले?

पोवाडे मी लिहू कुणावर?
शौर्य कालचे लुप्त जाहले

भ्रुणहत्त्येच्या सुपारीस का
डॉक्टरची फी म्हणू लागले?

आज तिला सुखरूप वाटते
वार्धक्याचे कवच लाभले

सन्याशांच्या भगव्या खाली
क्षुद्र पशूंनी स्वार्थ साधले

नोटांवरती सदैव हसती
गांधींनीही दु:ख झाकले

गमक यशाचे नवीन झाले
कुणी कुणाचे पाय खेचले

"निशिकांता"ने धवल बघाया
इतिहासाचे पान चाळले


निशिकांत देशपांडे मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail-- nishides1944@yahoo.com

मी कलंदर

 ( पार्श्वभूमी )

मी जेंव्हा गृहसंकुलात रहावयास आलो तेंव्हा एका इमारतीचे बांधकाम चालू होते.खूप कामगार कामावर होते. या कामगारात एकाने माझे लक्ष वेधून घेतले होते. तो मजूर जवळ जवळ ७० वर्षाचा असावा. त्याची पत्नी पण कामावर येत होती. विशेष म्हणजे या जोडप्याच्या चेहर्‍यावर नेहमी हसू असायचे. त्यांना उद्याची चिंता नसेल का? ज्या दिवशी वार्धक्याने थकून काम बंद होईल त्याच दिवशी त्याची उपासमार पण सुरू होईल हे एक भयानक सत्त्य त्या दोघांना दिसत नसेल का? वयाच्या सत्तराव्या वर्षी पोट भरण्यासाठी दिवसभर राबावे लागते. असे असूनही वागण्यात कोठेही आणि कधीही उदासी नव्हती.

माझे विचार चक्र सुरू झाले. आम्हा व्हाइट कॉलर्ड लोकांना पेन्शन मिळते; तरीही आपण नेहमी रडत असतो. शॉवरला पाणी आले नाही तरी आपण दु:खी काष्टी होतो. केवढी ही तफावत आपल्या आणि त्या मजुराच्या जीवनाकडे बघण्याच्या दृष्टीकोनात ! जसा जसा मी विचार करू लागलो तसा तसा मी स्व्तःला क्षूद्र भासू लागलो. या विचारमंथनातून त्या कलंदर मजूरावर तयार झालेली ही गजलः--

मी कलंदर आसवांची रात्र करतो साजरी
सांजवेळी सुरकुत्यांशी खेळतो अंताक्षरी

खूप कष्टाने कमवली पोट भरण्या भाकरी
जन्म सारा फक्त केली मी भुकेची चाकरी

घे परिक्षा, देतजा तू यातना नानापरी
मी कधी म्हणणार नाही पाव रे तू श्रीहरी

रंगली रंगात माझ्या मस्त माझी बावरी
लक्तरामध्येच सजली; नेसली ना भरजरी

देत आली गारवा ती वाळवंटी चालता
व्यक्त करण्या ॠण सखीचे रोज लिहितो डायरी

एक दूज्यावीन जगणे कल्पना करवेचना
शक्यतो दोघास देवा एकदम नेरे वरी

मी वसंताचे, फुलांचे गीत रचले ना कधी
लेखणीतुन फक्त झरते वेदनांची शायरी

घेतली ना नोंद कोणी खंत याची का सखे?
सांग जनगणना कधी का होत असते सागरी?

नेत्र का "निशिकांत" थिजले? चेतना गेली कुठे?
फुंक गेली, सूर विरला, फक्त उरली बासरी


निशिकांत देशपांडे मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail-- nishides1944@yahoo.com

एकटे चालावयाला

जाहलो पांगूळ गाडा चालणे शिकवावयाला
का मुलांनो सोडले मज एकटे चालावयाला ?

तू हसावे खूप म्हणुनी लपवले मी आसवांना
तीच आता तुजविना रे! लागलो गाळावयाला

पाहुणा माझ्या घरी मी अडचणीचा जाहलो
मीच अडगळ कोपर्‍यांना लागलो वाटावयाला

वाटते स्मृतिभ्रंश व्हावा अन् करावा श्रीगणेशा
आठवांनो लागता का कातडी सोलावयाला ?

प्रश्न पडला पाहुनी वृध्दाश्रमी मातापित्यांना
संस्कृतीची लक्तरे का लागली लोंबावयाला ?

घाव, जखमा, वेदनांनी हरवली संवेदना अन्
काळजावर वार लिलया लागलो झेलावयाला

वाटते व्हावे अमीबा* एक पेशी जीव, ज्याला
मायबापाचे न ओझे लागते पेलावयाला

श्वान दोघे गाठ पडता भुंकुनी ते बोलती पण
क्षुद्र श्रीमंतात नसतो एकही बोलावयाला

का कणा "निशिकांत" ताठर वाकला आहे तुझा रे /
दु:ख मणभर मीच माझे लागलो पेलावयाला


*अमीबा-- एक पेशीय प्राणी ज्याचा जन्म प्रजनन पध्दतीने न होता गुणन पध्दतीने होतो. आई वडील नसतात त्याला.

निशिकांत देशपांडे मो. क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail-- nishides1944@yahoo.com

असेच कांही रहावयाला

बकाल वस्ती विरान घरटे असेच कांही रहावयाला
हजार खड्डे कसे पुरावे ? अपूर्ण स्वप्ने पुरावयाला
दिवा घरी तो जुना पुराना गुलाम आहे परिस्थितीचा
नको नकोसा उजेड त्याला अधीर असतो विझावयाला
उधार जगणे उधार मरणे दिवाळखोरी घरात माझ्या
भुकेस कोंडा, निजेस धोंडा कुठेत स्वप्ने दिसावयाला ?
मते मिळवण्या झुकून येता शकून शुभ तो जनास वाटे
नवीन मृगजळ, विशाल स्वप्ने जनास मिळती बघावयाला
सलाम करण्या उगाच फिरलो उदात्त कोणी कुठे न दिसले
अपार खोटे खराब सिक्के अयोग्य होते पुजावयाला
इमान रस्त्यावरी जळाले खुशीत जल्लोष पाहिला मी
नराधमांना कुरण मिळाले यथेश्च चारा चरावयाला
कुणी फसवले ? कुणा फसवले ? करोड आले करोड गेले
बनून डॉलर हळूच आले हिशोब अवघड कळावयाला
नका म्हणू मज जुनाट शायर जुनीच दु:खे जुनेच रडणे
पुरून उरले उदास जीवन बसून गजला लिहावयाला
कठोर "निशिकांत" सत्य आहे कुणी न असते कधी कुणाचे
कुडीत तगमग, विरक्त आत्मा अतूर आहे उडावयाला
ता.क. ६वा शेर (इमान रस्त्यावरी---) डे. कलेक्टर श्री. सोनवणे यांना जाळल्याच्या संदर्भात आहे.
निशिकांत देशपांडे मो.न. ९८९०७ ९९०२३
E Mail :- nishides1944@yahoo.com
प्रतिसादाची अपेक्षा

श्वास मोकळा

श्वास मोकळा, तुझ्यासवे मी उडता उडता
आयुष्याची मरगळ जाते बघता बघता

तू असताना बारा महिने श्रावण रिमझिम
मोहरते मी मनी उमलते भिजता भिजता

तू येण्याची चाहुल येता, सुस्त दिवसही
पटकन सरतो दर्पणापुढे सजता सजता

मनात माझ्या तूच नांदसी, तू नसताना
अंतरात मी म्हणून बघते उठता बसता

आनंदाचा डोह जाहले जीवन माझे
गुदमर नाही, मस्त वाटते बुडता बुडता

हट्ट कशाला जन्मकुंडल्या जुळवायाचा?
जुळून गेले नाते अपुले जुळता जुळता

चकोरास हा प्रश्न छळे का कधी न त्याची
वाट पहावी चन्द्रानेही ढळता ढळता?

शाश्वत असते दु:ख जीवनी प्रत्त्येकाच्या
नको भांडवल उगाच त्याचे जगता जगता

"निशिकांता" चल धेय एवढे ऊंच आहे की
हात असू दे हाती माझ्या चढता चढता


निशिकांत देशपांडे मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail:- nishides1944@yahoo.com

श्वासोश्वासाचीच लढाई

निवांत होतो घेत अढावा आयुष्याची काय कमाई
शुन्यच हाती, जीवन होते श्वासोश्वासाचीच लढाई

आत्मवृत्त मी मोठे लिहिले माराया माझीच बढाई
सत्कर्माची नोंद कराया पुरली होती एक रुबाई

स्वार्थ साधणे जरी मुळाशी आव आणती उपकाराचा
अंगरखा का शिवेल कोणी? शिंप्याला मिळण्यास शिलाई

दोष स्वतःचा कबूल करणे अवघड जाते भल्याभल्यांना
चेहर्‍यावरती डाग तरी का व्यर्थ दर्पणाचीच सफाई

धावपळीचे जीवन झाले, वेग जगाया हवा एवढा
गायन सरता गाण्यामधली मंद भासते शिघ्र तिहाई

एक कोपरा मला न दिसतो जिथे सुरक्षित जीवन आहे
जिथे आसरा घेण्या गेलो तिथे भेटला क्रूर कसाई

गांधीजींना कुठे विसरले! राजकारणी करती सारे
ऑक्टोबरच्या दुसर्‍या दिवशी फोटोसाठी सूत कताई

छू छू करता भुंकभुंकती छापे पडती घरोघरी पण
एक इशारा, शेपुट घालुन शांत, हरवते कुठे धिटाई

वारकरी "निशिकांत" असूनी जीवन जगणे अवघड झाले
तुझी सावली हवीहवीशी कृपा असू दे माय विठाई


निशिकांत देशपांडे मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail--nishides1944@yahoo.com

आदर्शाची कैद भोगली ( हजल )

आदर्शाची कैद भोगली राम शेवटी थकले
पुनर्जन्म कृष्णाचा मिळता भाग्य जरासे हसले

श्रीकृष्णाची ऐष वेगळी सोळा सहस्त्र नारी
गत जन्मीच्या दुष्काळाला अंकुर हिरवे फुटले

एकच अथवा दोन अपत्त्ये खूळ दरिद्री आहे
एक बायको चार मेव्हण्या वैभव आता सरले

परलोकाची ओढ लागली काय कारणे ऐका
स्वर्गीच्या अप्सरा बघाव्या मनात आहे ठरले

विश्वामित्रासम मी बसलो घोर तपाला आहे
तप मोडाया फक्त मेनका येणे आहे उरले

एक मताने म्हणे चालतो संसाराचा गाडा
तिच्या फक्त अन् तिच्या मताला घरचे सारे झुकले

शुचित्व आणी चरित्र ज्यांनी सांगितले सत्संगी
संधी मिळता त्याच गुरूंचे होते पाय घसरले

एस्कॉर्टास्तव सोबत येती मोना, सोना, रीटा
शरीर विक्रय पर्यटनाचे अशात धोरण ठरले

व्यंग दावता "निशिकांता"ची किरकिर वाटे लोका
मूग गिळूनी गप्प बसावे मला कधी ना जमले


निशिकांत देशपांडे मो.क्र.९८९०७ ९९०२३
E Mail-- nishides1944@yahoo.com

 

खेळ खेळला वजावटीचा

कधी बेरजा मला न जमल्या खेळ खेळला वजावटीचा
संचय करण्या अमाप पैसा मार्ग न धरला अधोगतीचा

गणेश पूजा सदैव केली आत्मानंदी बुडून गेलो
फक्त आरती घेत असे मी मोह न धरला खिरापतीचा

तानसेन होणे ना जमले कानसेन मी दर्दी बनलो
श्रोता म्हणुनी दु:ख वाटते र्‍हास जाहला सुरावटीचा

राबराबलो शेतावर पण नोंद मालकाचीच दप्तरी
तहसिलमध्ये कोरा होता पूर्ण रकाना वहिवाटीचा

खाणे पिणे जुन्या पिढीचे कष्ट उपसणे लोप पावले
पिझा नि बर्गर नव्या पिढीचा घास जाहला गिरावटीचा

जे असते ते सत्त्य जगाला दिसून येते कधी ना कधी
असे असूनी चेहर्‍यास का ध्यास असावा सजावटीचा

टीव्हीवरच्या कैक मालिका कथानकाविन मस्त चालती
गोड बोलणे, कुणास छळणे सर्व पसारा अदावतीचा

न्याय उशीरा मिळतो जो तो न्याय खरे तर कधीच नसतो
एकच खटला कैक पिढ्यांचा खेळ पाहिला अदालतींचा

वाघ कागदी "निशिकांता" तू विराम दे लिहिण्यास जरासा
अन्यायाच्या विरुध्द आता मार्ग धरावा बगावतीचा


कांही अमराठी शब्दांचे अर्थः-
अदावत--वैतक्तिक वैर
अदालत-- न्यायालय
बगावत-बंड, उठाव

निशिकांत देशपांडे मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail--nishides1944@yahoo.com

हास्यास गोंदले मी

हास्यास गोंदले मी

अघात प्राक्तनाचे मनसोक्त सोसले मी
झाकून दु:ख, ओठी हास्यास गोंदले मी

भीती सदैव जग हे बोलेल काय याची
माझ्या मनाप्रमाणे केंव्हा न वागले मी

छोटा परीघ जगण्या रूढी परंपरांचा
घाण्यास जुंपल्यागत आयुष्य चालले मी

कोणास दोष देणे माझा स्वभाव नाही
दु:खास भोगताना मजलाच कोसले मी

गोष्टीतल्या पर्‍यांचे स्वप्नील विश्व असते
ओझ्यास वास्तवांच्या दिन रात्र पेलेले मी

शत्रूसवे लढाया होते पुरून उरले
येता समोर अपुले शस्त्रास टाकले मी

दररोज फूल नवखे भ्रमरास छंद भारी
श्रीमान श्रीमतीच्या नात्यास जागले मी

विश्वास घात करणे ज्यांना जमून गेले
सारे सुखात जगले परिणाम भोगले मी

"निशिकांत" बंडखोरी हल्ली मनात येते
दुर्भाग्य रे तुझ्याशी आधी न भेटले मी


निशिकांत देशपांडे मो. क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail-- nishides1944@yahoo.com

श्वास ते उरले किती?

आज माझा वाढदिवस ! भरभरून शुभेच्छा आल्या फेसबुकवर मित्रांच्या. जन्मदिवसावर अधीच लिहिलेली एक गजल- प्रसंगाचे औचित्त्य साधून.

काळजी मजला कशाला श्वास ते उरले किती
पाप पुण्याची न ठावे मी घडे भरले किती

वाढदिवसाच्या शुभेच्छा वाचता पाणावलो
त्या क्षणाला दु:ख माझे लवकरी सरले किती!

गारवा आल्या दिशेला आप्त माझे राहती
प्रेम दरवळ सौरभाने अंग मोहरले किती

उगवत्या सुर्यास ठावे वागलो दिवसा कसा
चंद्र तो सांगेल रात्री स्वप्न थरथरले किती

आठवांच्या भूप्रदेशी मज भरारी मारता
भाव वेडे क्षण सुखाचे आजही स्मरले किती

ताट जे वाढून आले तेच जगणे प्राक्तनी
नोंद का मग त्या क्षणांची जिंकले हरले किती?

टेकडी नव्हती कधीही मी उभा आहे तिथे
मुक्त होण्या मी स्मृतींना या इथे पुरले किती

वाढ दिवशी मीच माझ्या का गडे लिहिली गजल?
आत्मप्रौढी मारण्याला शब्दही स्फुरले किती

ऊब प्रेमाची जरा तू समजुनी "निशिकांत" घे
गोठल्या डोळ्यातुनी बघ थेंब ते झरले किती


निशिकांत देशपांडे मो. क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail--- nishides1944@yahoo.com

शब्द जुळवता

शब्द जुळवता काव्याचे भांडार उघडले होते
भिजल्या गंधित ग़ज़लांनी मग रंग उधळले होते

मैफ़िल सजता वार्धक्याचे जोखड हलके झाले
मावळतीचा रहिवासी मज पूर्व गवसले होते

बेफिकिरीने तुडवित गेलो खाचा, खळगे, काटे
अश्रूंनाही शब्दफुलांनी मस्त हसवले होते

लाटाममागुन लाटा आल्या फेसाळत जोमाने
वेग असा की रूंद किनारे पार हरवले होते

विसरुन तिजला एकच क्षण मज झोप पहाटे येता
अलगद येउन झरत्या नेत्री स्वप्न सजवले होते

आठव फुलले आयुष्याच्या फांदी फांदी वरती
पदरी आठव गंधित भरण्या झाड हलवले होते

तेच धुके अन तेच हरवणे, चाहुल ऐकू येणे
बेचैनीतुन रिमझिम आठव लाख बरसले होते

व्यर्थ कशाला ग्वाही द्यावी चारित्र्याची कोणी?
संधी मिळता कैक जणांचे पाय घसरले होते

"निशिकांता" हसण्या रमण्याने अर्थ बहरती ऐसे
दु:खाशी विणलेले नाते पूर्ण उसवले होते


मो। न। ९८९०७९९०२३

हास्यास गोंदले मी

आघात प्राक्तनाचे मनसोक्त झेलले मी
झाकून दु:ख, ओठी हास्यास गोंदले मी

भीती सदैव जग हे बोलेल काय याची
माझ्या मनाप्रमाणे केंव्हा न वागले मी

छोटा परीघ जगण्या रूढी परंपरांचा
घाण्यास जुंपल्यागत आयुष्य चालले मी

कोणास दोष देणे माझा स्वभाव नाही
दु:खास भोगताना मजलाच कोसले मी

गोष्टीतल्या पर्‍यांचे स्वप्नील विश्व असते
ओझ्यास वास्तवाच्या दिनरात्र पेलले मी

शत्रूसवे लढाया होते पुरून उरले
येता समोर अपुले, शस्त्रास टाकले मी

दररोज फूल नवखे भ्रमरास छंद भारी
श्रीमान श्रीमतीच्या नात्यास जागले मी

विश्वासघात करणे ज्यांना जमून गेले
सारे सुखात जगले, परिणाम भोगले मी

"निशिकांत" बंडखोरी हल्ली मनात येते
दुर्भाग्य रे तुझ्याशी आधी न भेटले मी


निशिकांत देशपांडे  मो.क्र.९८९०७ ९९०२३
E Mail---nishides1944@yahoo.com

पापी कशी माणसे?

देव्हार्‍यात बसून तो ठरवतो की मी जगावे कसे
कर्ता तोच असेल अन् करविता, पापी कशी माणसे?

धर्मांधात जिहाद आज रुजला, कसली दया दावता?
फाशीवर चढवा लगेच नसता धरतील ते बाळसे

झाला खूप विकास आज पण का उपभोग्य वस्तूच ती?
स्त्रीसाठी जग ना कधी बदलले आहे जसेच्या तसे

होते कौतुक केवढे मुलांचे छोट्या कुटुंबामधे !
भावंडे इतकी मला! न झाले माझे कधी बारसे

का भ्यावे बघुनी विराट लाटा, फसवाच तो चेहरा
डोकाऊन बघा कळेल शांती ह्रदयी दधीच्या असे

पुत्रांनी धनसंपदा हडपली सारे उडाले कुठे?
मेलो कालच, अंत्यकर्म करण्या आला कुणीही नसे

शोधाशोध सदैव खूप केली दिसले हिरे ना कुठे
मोठ्या ज्या विभुती वरून दिसल्या आतून ते कोळसे

थकलो मी हुडकून कोपराही लाचेविना भूतळी
देशाला लुटण्यास राज्यकर्ते घेवून बसले वसे

"निशिकांता" घर शोध माणसांचे, रस्त्यावरी माग घे
ते गेले जिथुनी तिथे गवसले का श्वापदांचे ठसे?


निशिकांत देशपांडे  मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail--- nishides1944@yahoo.com

व्यक्त व्हावयाचा

संकल्प आज केला गजला लिहावयाचा
करतो प्रयत्न आहे मी व्यक्त व्हावयाचा

मनमोकळेपणाने स्वप्नात भेटशी तू
म्हणुनीच ध्यास आहे लवकर निजावयाचा

दारास पिंजर्‍याच्या ठेवू नकोस उघडे
माझा स्वभाव आहे गगनी उडावयाचा

धागे अनेक तुटले उसवून पूर्ण गेलो
नाही विचार कोणासंगे जुळावयाचा

सुकल्या फुला कधी का येतो पुन्हा तजेला?
हव्यास का करावा अंटी नटावयाचा?

खाते दिवाळखोरी लिहिण्यात अर्थ नाही
माझा लिलाव धनको म्हणतो करावयाचा

मी अश्वमेध केला जेंव्हा तरूण होतो
करतो सराव आहे आता हरावयाचा

ते साळसूद नेते फसवी मधाळ वाणी
असतो मनी इरादा गल्ला भरावयाचा

"निशिकांत" का उदासी डोळ्यात अंत समयी?
आहे प्रघात अपुले कोणी नसावयाचा



निशिकांत देशपांडे मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail-- nishides1944@yahoo.com

जरी कळाले वळले नाही

कोणावरती किती मरावे कळले नाही
मनास वेड्या जरी कळाले वळले नाही

गुंतुन गेलो तिच्यात इतका कविता लिहिल्या
तिच्यावरूनी लक्ष जराही ढळले नाही

कमलदलाची अलिप्त संगत पाण्यासंगे
तशी वागली तिने स्वतःला छळले नाही

पिसून गेलो चक्कीमध्ये विरहाच्या पण
दु:ख कधीही जात्यावरती दळले नाही

घाव द्यायचा पेशा असतो कुणाकुणाचा
तडफड बघुनी कुणी कधी हळहळले नाही

श्रावणझड जी माझी होती निघून गेली
निर्झर होवुन प्रेम पुन्हा खळखळले नाही

गजला माझ्या तिने चाळल्या थंड मनाने
आशय वाचुन चित्त तिचे हळहळले नाही

जखमा माझ्या भळभळणार्‍या शरिरावरती
सुक्या बरोबर ओले केंव्हा जळले नाही

विरह पचवला "निशिकांता"ने, गालावरती
दु:ख कधी होऊन आसवे गळले नाही


निशिकांत देशपांडे मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail- nishides1944@yahoo.com

कोण कुणाशी जुळला आहे (मतला बंद गजल)

यत्न करूनी मला न कळले कोण कुणाशी जुळला आहे
स्वागत करण्या बाहू पसरुन जो तो फसवे हसला अहे

"जे दिसते ते तसेच असते" गैर्समज का रुजला आहे?
आले नाही मला बाळसे, जरा चेहरा सुजला आहे

जसा निघालो यात्रेला मी अल्ला मिष्किल हसला आहे
शंभर चूहे खाउन बिल्ली आज निघाली हजला आहे

ओठामधुनी शब्द फुटेना उरात आशय दबला आहे
व्यक्त व्हावया जराजराशा लिहितो आता गजला आहे

दिवा कसा हा मला मिळाला? कधी न तो पाजळला आहे
अंधाराला भिऊन वेडा जळण्या आधी विझला आहे

तिच्या घराच्या खिडकीचा का हळूच पडदा हलला आहे?
डोकाउन ती बघता माझ्या मनी ताटवा फुलला आहे

पदर ढाळला का तो ढळला? प्रश्न आजही पडला आहे
प्रसंगात त्या घुटमळण्याचा छंद जिवाला जडला आहे

हिंमत नसता बेमानीचा मार्ग कुणा का रुचला आहे?
मजबूरीने म्हणून भित्रा भला आदमी बनला आहे

"निशिकांता" चल प्रवास इथला अता कदाचित सरला आहे
नकोस अडकू, तुझा आपुला एक तेरी का उरला आहे?


निशिकांत देशपांडे  मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail-- nishides1944@yahoo.com





 

जीवन माझे सजले आहे

नक्षत्राचे लेणे लेउन जीवन माझे सजले आहे
कैक धुमारे, पर्णफुटीने अंगण माझे नटले आहे

रडलो, हसलो, जगलो, मेलो खुशीखुशीने, सांग जीवना !
असेच का अन् तसेच का? हे तुला कधी का पुसले आहे?


फलप्राप्तीची जरी अपेक्षा मनात नाही, तरी मंदिरी
देवासाठी नैवेद्याचे ताट पुढे मी धरले आहे

हिरव्या रोमांचांनी सजली श्रावणमासी तरी परंतू
ग्रिष्मझळांचे दु:ख धरेच्या खोल अंतरी लपले आहे

माझे ओझे मीच पेलतो भार नसे मी कधी कुणाला
मरण्याआधी माझ्यासाठी आज कफन मी शिवले आहे

भांडणातही संवादाला संधी द्यावी खरे परंतू
ज्योत भेटली अंधाराला असे कधी का दिसले आहे?

खळगी भरण्या टिळा लावुनी केला मी उपदेश जगाला
काच मनाला, माझ्या हातुन घडूनये ते घडले आहे

स्वयंप्रकाशी जरी तळपतो सूर्य अभागी, त्याच्यासाठी
चांदण रात्री प्रेम प्रियचे, सदैव मृगजळ ठरले आहे

खळखळणारा निर्झर आहे "निशिकांता"चे जीवन सारे
नको थांबणे, अखंड माझे झुळझुळणे बस उरले आहे


निशिकांत देशपांडे  मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३
E mail-- nishides1944@yahoo.com

बघाया जरा ओल फिरतोय हल्ली

उशा पायथ्याला किती संपदा पण सुखाचाच लवलेश नसतोय हल्ली
मनाच्या कपारी किती कोरड्या! मी बघाया जरा ओल फिरतोय हल्ली

किती एकटेपण मला तू दिले रे, नसे हात धरण्यास हातात देवा
कधी सांगतो गोष्ट, प्रतिसाद देण्या मला मीच हुंकार भरतोय हल्ली

कुटुंबातही मेळ उरला न आता घरी वागती सर्व परक्या प्रमाणे
बरी वाट वृध्दाश्रमाचीच वाटे, जिव्हाळा कुठेही न मिळतोय हल्ली

जरी रंग नवखे दिले कुंचल्याने जुनेर्‍याच भिंती कशा या घराच्या
तरी व्यर्थ लपवावया सुरकुत्या मी सदा सर्वदा यत्न करतोय हल्ली

तिचे बोलके नेत्र गुपचुप असे का? कळेना तिच्या अंतरी काय आहे
बघाया जरा भाव डोळ्यातले मी तिच्या काजळालाच पुसतोय हल्ली

दिसेनात आता विभूती कुठेही नमस्कार ज्यांना लवूनी करावा
प्रतिष्ठा किती लाचखोरांस आहे जयांना जमानाच पुजतोय हल्ली

चला व्यक्त करण्या मनाच्या चिडीला जनांदोलने पेटवू या गड्यांनो
करू निश्चयाने पदच्यूत जो जो खुलेआम देशात चरतोय हल्ली

जशी देवभक्ती करू लागलो मी कळाले मला मंदिरी लूट आहे
किती राबता चोरट्यांचा इथेही, जगाचा नियंताच निजतोय हल्ली

जरा थांब "निशिकांत" जातोस कोठे? तुला भोग आहेत भोगावयाचे
शतायुष्य आहे मला शाप पण मी, विधात्या! हसायास जगतोय हल्ली


निशिकांत देशपांडे  मो. क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail--nishides1944@yahoo.com

वर्ख माझ्या चेहर्‍याचा

वर्ख माझ्या चेहर्‍याचा आज कोणी काढला?
वास्तवचा घोट कडवा का असा हा पाजला?

लूट झाली मंदिरी तो पंचनामा वाचला
"रात्र सारी चोर जागे देव होता झोपला"

अंतरीच्या वेदना मी का जगाला दाखवू?
दु:ख ज्याने ओळखावे तोच परका भासला

हासणे छदमी तयाचे पाहता रागावले
एक ठोकर मारली अन् आरसा मी फोडला

टाळण्या नजरा विषारी चेहरा झाकू किती?
बंडखोरी शस्त्र उरले खूप गुदमर सोसला

वाट अवघड चालते मी पण जमाना का असा
पाय माझा घसरण्याची वाट पाहू लागला?

वाढदिवशी चार भिंती थंड होत्या सोबती
पण शुभेच्छांचा उबारा फेसबुकवर लाभला

चोर बडव्यांच्या घरातुन धूर सोन्याचा निघे
एक वारी मी चुकवता देव भारी कोपला

अंध ते "निशिकांत", त्यांनी तेज नाही पाहिले
भास एका कवडशाचा सूर्य त्यांना वाटला


निशिकांत देशपांडे  मो. क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail-- nishides1944@yahoo.com

क्षितिजापुढे उडावे

क्षितिजापुढे उडावे ही एक आस आहे
थकलेत पंख पण मी करतो प्रयास आहे

घोंघावतो जरी मी कोणी न लक्ष देती
वादळ शमेल याची खात्री कपास आहे

लावून षड्ज गाणे गाता मला कळाले
तू आसपास नसता मैफिल उदास आहे

आव्हेरले मला तू अन् विश्व शुन्य झाले
उरलो जगात आता घेण्यास श्वास आहे

वृत्तांत जीवनाचा लिहिता कळून आले
मजकूर तूच अन् मी नुसता समास आहे

घर शोधणे सखीचे अवघड मुळीच नाही
जिकडून गंध येतो तिकडे निवास आहे

नटतेस तू अशी की आय्याश आरसाही
विसरून भान तुझिया बघतो रुपास आहे

स्वार्थी जगा हवीशी गोडी उसातली पण
खातील त्यास याची भीती मुळास आहे

"निशिकांत" पंढरीची धरलीस वाट का तू?
संसारपाश तोडुन खडतर प्रवास आहे


निशिकांत देशपांडे  मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail-- nishides1944@yahoo.com

दु:ख कशाला?

दु:ख कशाला? घडून गेले प्रक्तनात जे घडावयाचे
जीवनात का ठरवुन जमते कधी कुणाला हसावयाचे?

हातावरचे पोट भराया वर्तमान मी जगतो आहे
खुशीत असतो मला न आहे स्वप्न उद्याचे बघावयाचे

जिवापाड मी जपले होते पंखाखाली सर्व पिलांना
ठीक म्हणाले ! जरी ठरवले दूर तयांनी उडावयाचे

आचमनाला अजून भ्यावा समुद का? हे मला न कळले
आज अगस्ती विसरुन गेला केशव माधव म्हणावयाचे

अर्थ धोरणे चुकली नव्हती खास आखली होती त्यांनी
श्रीमंतांना मलिदा आणी आम जनांना लुटावयाचे

शेतकर्‍यांचा निधी हरवला शोध घ्यावया लवाद बसले
अहवालाला विलंब तोवर फाशी घेवुन मरावयाचे

सावित्रीचा पत्ता नाही सत्त्यवानही कुठे दिसेना
कर्मकाण्ड का करती सारे वटवृक्षाला पुजावयाचे?

काळी करनी, काळी पात्रे, काळी शाई मला कळेना
इतिहासाच्या पानावरती  शुभ्र कसे मी लिहावयाचे?

सर्व मुलांनी "निशिकांता"ची अंत्यक्रियाही झटपट केली
संपत्तीचे वाटे त्यांना लगेच होते करावयाचे.


निशिकांत देशपांडे मो. क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail:- nishides1944@yahoo.com

चालू प्रवास आहे

रस्ताच देश चुकला माझा कयास आहे
हा कोणत्या दिशेने चालू प्रवास आहे

गरिबास भूक छळते भाळी उपास आहे
लोकास मोजक्या का पक्वान्न खास आहे?


नुसत्या सरासरीला रंकास मोजती अन्
उत्पन्न राव घेती कसला विकास आहे?

या राजकारण्यांनी लफडी हजार केली
करण्यास माफ त्यांना होतो तपास आहे

शेतीप्रधान देशी का "जय किसान" नारा
शेती कसून, कसतो नरड्यास फास आहे

रडतोय तो मृतात्मा पाहून चोर सारे
"हे राम" ज्योत करते विझण्या प्रयास आहे

पडलेत वळचणीला श्रीमान सत्त्यवादी
छाटून पंख त्यांना केले खलास आहे

तरुणास वाव द्यावा नेते जरी म्हणाले
खुर्चीस मात्र वारस केले मुलास आहे

जे जे घडूनये का "निशिकांत" तेच घडते?
समजाव तू तुला रे सारे झकास आहे


निशिकांत देशपांडे  मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail-- nishides1944@yahoo.com

मीच कोरडी जगात आहे (मुसलसल गजल)

धोधो बरसुन श्रावण गेला मीच कोरडी जगात आहे
मल्हाराची तान हरवली उदासीनता स्वरात आहे

प्रेम मानले ज्याला मी ते मृगनळ ठरले क्षणात एका
वैफल्याचा आज राबता तिन्ही त्रिकाळी घरात आहे

हवेत इमले बांधत होते आभासाला सत्त्य मानुनी
वास्तवतेच्या भूकंपाने पडझड झाली मनात आहे

मनोरथांच्या नगरीची का वाट एवढी अवघड असते?
चकवा दिसतो जगोजागी भटकंती प्राक्तनात आहे

ज्याच्यावर मी कविता केल्या दार बंद का केले त्याने?
शब्दसखीचे शब्द हरवले तगमग आता उरात आहे

सभोवताली त्याच्या पिंगा घालत होते सांजसकाळी
गडबड सरली उदासवाणे जीवन आता निवांत आहे

लग्नासाठी जात कोणती? हाच प्रश्न का कुणा पडावा?
प्रेम सोडुनी जन्मकुंडली ! काळवंडली प्रभात आहे

इतिहासाची पुनरावृत्ती होतच असते आज उमगले
दुष्यंताने शकुंतलेला विसरायाचा प्रघात आहे

"निशिकांता" का गुंतलास तू नात्यामध्ये वृथा बेगडी ?
बेफिकिरीने मुक्त वागणे आयुष्याचा सुखांत आहे.

निशिकांत देशपांडे म०.क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail-- nishides1944@yahoo.com

सोयरा का नसावा?

किती शोध मी सावलीचा करावा?
मला एकही सोयरा का नसावा?

असावा सखा सोबती वाटला जो
कसे दैव तोही शिकारी निघावा!

निवार्‍यास घरटे जिथे बांधले मी
प्रभो सांग का वृक्ष तो उन्मळावा?

जरी स्वप्न मी टाळतो जे हवे ते
भ्रमाचा खडा का पहारा असावा?

किती गवगवा लक्ष्मणाचाच होतो!
जरी भोगला उर्मिलेने दुरावा

खिळे ठोकले काल येशूस ज्यांनी
समजात का मान त्यांना मिळावा?

जरी सर्वज्ञानी तरी जानकीला
पती मागतो शुध्दतेचा पुरावा

नशा एवढी तोल हरवून जातो
तरी जाम प्याल्यात का रे भरावा?

पुरे जाहल्या मैफिली त्या नशील्या
अता फक्त "निशिकांत" जा किर्तनाला

निशिकांत देशपांडे मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail-- nishides1944@yahoo.com

उमलायाचे धाडस केले

नको नकोशी जरी जगाला जन्मायाचे धाडस केले
मुग्ध कळीने काट्यामध्ये उमलायाचे धाडस केले

खाचा खळगे खूप जीवनी पायवाटही अरूंद होती
तोल सावरत ध्येय दिशेने चालायाचे धाडस केले

जरी विषारी नजरा होत्या सभोवताली सहकार्‍यांच्या
सन्मानाने जगण्यासाठी कमवायाचे धाडस केले

पतंग आले तिला विझवण्या गटागटाने,पण ज्योतीने
निश्चय करुनी प्रकाश देण्या तेवायाचे धाडस केले

पीठ कोणत्या चक्कीचे ती खात असावी कधी न कळले
अन्यायांना पदराखाली झाकायाचे धाडस केले

उपभोगाचे साधन केले तिला तरीही देवापुढती
सात जन्म त्या पतीस जुलुमी मागायाचे धाडस केले

तोंड दाबुनी मार खातसे बुक्क्यांचा ती उठता बसता
असह्य होता चार आसवे गाळायाचे धाडस केले

स्त्री जन्माची उंच लक्तरे टांगत टांगत कूस उजवता
तिने जिजाऊ नाव मुलीचे ठेवायाचे धाडस केले

"निशिकांता" चल काळे फासुन शेजार्‍यांना प्रश्न करू, का
गाप्प राहिले? तिने स्वतःला जाळायाचे धाडस केले

निशिकांत देशपांडे मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail-- nishides1944@yahoo.com

देवून थोडी कल्पना

प्राक्तना मी विनवतो तू ऐक ना!
येत जा देवून थोडी कल्पना

मेघ वांझोटे कसे आले नभी!
कोरड्या अन् गडगडाटी वल्गना

कगदी नावा करोनी ठेवल्या
वाट बघती ये बरस रे तू घना

भंगण्या तप मेनका यावी कधी
याच हेतूने सुरू आराधना

दप्तराचा अन् अपेक्षांचा किती
भार पाठीवर! मुलांची वेदना

षंढ सारे सोसती अन्याय का?
लुप्त कोठे जाहली संवेदना?

जर जिहादी ठार झाला तर म्हणे
त्यास मिळती कोवळ्या नवयौवना

शेत कसण्या लाजतो शिक्षीत का?
हीच आहे शिक्षणाची वंचना

शब्द का "निशिकांत" ओघळती असे?
शायरीतुन व्यक्त होती यातना


निशिकांत देशपांडे  मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail-- nishides1944@yahoo.com

मस्त गाणे श्रावणाचे

आज मी गाणार आहे मस्त गाणे श्रावणाचे
पावसा तू ये न ये मी श्राध्द केले आसवांचे

कोरडा दुष्काळ आहे पाचवीला पूजलेला
का म्हणूनी आसवांना मी सदा गाळावयाचे?

नाचणे तालावरी मी पावसा बघ बंद केले
बंद कर तू दु:ख भाळी आमुच्या कोरावयाचे

धुंद आनंदात रमणे रीत माझ्या जीवनाची
मी न आहे मोर ज्यानी सोडले नाचावयाचे

वाट बघती लोक जेंव्हा देवही धावून येतो
श्रेष्ठ का देवाहुनी तू पावसा ठरवावयाचे

पावसा रे ! ओल उरली फक्त आता आसवांची
त्रास दे वाटेल तितका गाव माझे वेदनांचे

वेधशाळा मोजते पाऊस तो झाला किती, पण
कृष्ण पैशांच्या सरींना मी कसे मोजावयाचे?

घोषणा पॅकेजची भरगोस झाली, पण निधीला
पाय फुटले पीडितांनी फास आता घ्यावयाचे

बंडखोरी शोभते "निशिकांत"च्या का शायरीला!
रान आता पेटवावे का कुणाला भ्यावयाचे ?


निशिकांत देशपांडे मो. क्र. ९८९०७९९०२३
E Mail--nishides1944@yahoo.com

कपात माझ्या

वादळ आले आणी विरले कपात माझ्या
कधीच धडधड झाली नाही उरात माझ्या

तुझा हात हातातुन सुटता अजब जाहले
काळ थांबला सरकत नाही घरात माझ्या

कांगारूसम पोटी धरुनी वाढवले पण
दूर जायची आस जागली पिलात माझ्या

खळे संपले तसे उडाले पक्षी सारे
अता सुनेपण वस्तीला वावरात माझ्या

कलियूगी पण दशरथ दिसती पुत्रवियोगी
दु:ख जयांचे लिहितो मी अक्षरात माझ्या

आनंदाने श्रोते देती टाळ्या जेंव्हा
दु:ख मनीचे फुलून येते सुरात माझ्या

भाव घालती आभाळाला जरी गवसणी
रोज गिरावट होतच असते दरात माझ्या

उजाड कोठी, रोज मैफिली, मुजरे, गाणे
हमिदाबाई जुनीच ताजी मनात माझ्या

चारोळ्या अन् नवकाव्याची अशी सुनामी!
कोण वाचतो सुमार गजला जगात माझ्या

"निशिकांता"विन अंधारातच मीही जगले
चंद्र तारका कधीच नव्हत्या नभात माझ्या

निशिकांत देशपांडे मो. क्र ९८९०७ ९९०२३
E Mail-- nishides1944@yahoo.com

चालतो मी

खेकड्याची चाल आता चालतो मी
जो पुढे जाईल त्याला ओढतो मी

सागराच्या तांडवाला टाळतो मी
शोधण्या मोती तळाला राहतो मी

धर्मशास्त्रातील तत्वे वाचलेली
वागताना बासनी गुंडाळतो मी

शोधली पळवाट मांसाहार खाण्या
जानवे खुंटीस तेंव्हा टांगतो मी

कोण मेले कोण जळते काय त्याचे !
भाकर्‍यांना त्या चितेवर भाजतो मी

पाहिले अन् भोगले अन्याय इतके !
फक्त डोळेझाक करणे जाणतो मी

पारध्यांना हूल देवुन वाचलेल्या
सावजांच्या धडधडीला ऐकतो मी

जीत सत्त्याचीच होते शेवटी पण
मालिकांतुन दुष्ट खोटा गाजतो मी

दर्शनी "निशिकांत" कुस्ती खेळसी का?
वास्तवाला भीत दर्पण फोडतो मी

निशिकांत देशपांडे मो. क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail-- nishides1944@yahoo.com

शिकायत

शिकायत

मुझे ना किसीसे गिला है शिकायत
ग़मे-जिदगीसे हुई है मुहब्बत

ढके चेहरेकी न कोई शनाख़त
बिना हिज़्ब जीना नही है इज़ाजत

फिरे दर-बदर खोज़मे प्यारकी हम
नज़रमे नही थी किसीके इनायत

करो याद, आग़ोशमे चल पडुंगी
तुम्हे अब किसीकी नही है जरूरत

सिये होठ, सच्ची अगर बात निकले
तुम्हारे लिए ना खडी हो मुसीबत

चमनमे जिन्होंने कई फूल सूंगे
लगे आज देने वफ़ाकी नसीहत

शमाकी तरह प्यारमे मै जलुंगी
यही तो रही गै हमारी विरासत

कडीसे कडी दो सज़ा प्यारमे तुम
हमे दे न देना जराभी रियायत

खयालात "निशिकांत'के है पुराने
बना प्यार उसके लिए इक इबादत


वापरलेल्या उर्दू शब्दांचे अर्थ जाणून घेण्यासाठी क्लिक कराhttp://www.facebook.com/pages/%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A4%BF-%E0%A4%A6%E0%A5%87-%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A5%8D%E0%A4%AF-/237571402994008


निशिकांत देशपांडे मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail--- nishides1944@yahoo.com

रूखी, सूखी, बासी दावत ( द्विभाषिक ग़ज़ल )

रूखी, सूखी, बासी दावत ( द्विभाषिक ग़ज़ल )

टिचभर खळगी भरण्यासाठी रोज करावी किती कवायत?
खून पसीनेसे है हासिल रूखी, सूखी, बासी दावत

म्हणे दीन दुबळ्यांना देतो तत्परतेने देव सावली
सवाल मेरा आज खुदासे"गयी तुम्हारी कहाँ रिसालत?"

दु:ख सांगता दुसर्‍यांना ते हलके होते म्हणे परंतू
गलियारे है उज़ाड इतने बयां करू मै किसे हक़ीकत

खळे संपले, थवे उडाले मीच सहारा माझा आहे
मरनेसे है जीना बत्तर तनहाईसे करे बग़ावत

मला न मागे, पुढे कुणीही दिवाळखोरीमुळे सुखी मी
सवाल वरना ज़ायदादकी बनाम किसके करे वसीहत

अंधाराच्या पानांवरती आत्मवृत्त लिहिताना कळले
माहताबके एक किरनकी देख न पाया कभी नज़ाकत

अलिबाबाची गुहा गवसली आत संपदा माणिक मोती
"खुलजा सिमसिम"भूल गया मै करते बैठा सिर्फ हिफ़ाज़त

न्यायावरती आज भरवसा कसा , कुणी अन् किती करावा?
गवाह फर्ज़ी, फर्ज़ी कागज़ पेश हुई है झूठ शहादत

दोषपूर्ण ग़ज़लेसम झाले "निशिकांता"चे जीवन सारे
मस्त काफ़िया, रदीफभी है बिगड गई है कंही अलामत 

उर्दू शब्दांच्या अर्थासाठी क्लिक करा http://www.facebook.com/pages/%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A4%BF-%E0%A4%A6%E0%A5%87-%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A5%8D%E0%A4%AF-/237571402994008


निशिकांत देशपांडे  मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail--  nishides1944@yahoo.com

का जगाला वाटते?

एकटा असतो कधी मी का जगाला वाटते?
वेदना मैत्रीण माझी मज कधी ना सोडते

व्यक्त करण्या भाव माझे मैत्रिणी सरसावती
आसवांची धार माझे दु:ख सारे सांगते

भोवती गर्दी तरीही सौंगडी नाही कुंणी
पण बिचारे एकलेपण नेहमी मज शोधते

मस्त नाते जोडले मी आज आहे मजसवे
गैरसमजाची हवा येथे कधी ना वाहते

एकटेपण अवयवांनाही नकोसे जाहले
पापण्यांना आसवाची साथसंगत लागते

एकलेपण जन्म देते कल्पनांना नवनव्या
काव्य, गजला, शेर लिहिण्या लेखणी सरसावते

मी जरी धनवान नाही गच्च भरलेला खिसा
एकलेपण ठेवलेले शीळ घाल चालते

श्वास अन् निश्वास दोन्ही संगतीने राहती
एक गेला एक उरला शक्य हे का वाटते?

हे खरे "निशिकांत" जगला एकटे नाही कधी
आत बघता ईश्वराचे रूप नयनी दाटते


निशिकांत देशपांडॅ  मो/क्र.  ९८९०७ ९९०२३
E Mail---  nishides1944@yahoo.com

किती फुंकरावे

मनी कैक जखमा किती भळभळावे
मला मीच आता किती फुंकरावे

जिवा लागली वाळवी आपुल्यांची
मनीच्या नमीला कसे वाळवावे?

कती माळ ओसाड माझ्या मनाचा!
बिजाने खुषीच्या कसे अंकुरावे?

हुबेहुब जसा  चेहरा, बिंब दावी
वृथा आरशावर कुणी का चिडावे?

तिचा अंत होतो जरी  सागरी पण
नदीने प्रवाही न का खळखळावे?

जरी भाग्य अपुल्या हातात असते
तरी कुंडलीतील गुण का बघावे?

दुशाली न देती खरी ऊब आई!
कुशीला तुझ्या शांत वाटे निजावे

जरी जाहलो डोंगरा एवढा मी
दुरूनच मला साजरे का म्हणावे?

तिचे वेड "निशिकांत"ला एवढे की
तिला भेटण्या श्वास बाकी उरावे


निशिकांत देशपांडे  मो.क्र.  ९८९०७ ९९०२३

क्षणात विरले होते

वळणावरती वळून बघता कुणी न दिसले होते
थवे कालचे संकटकाळी क्षणात विरले होते

नकोनकोशी कुटुंबास मी तरी जन्मले होते
जन्मताच अन् जीवन सारे सदैव रडले होते

मीच द्रौपदी, कधी अहिल्या, कधी जानकी झाले
असून देवी, अपमानित मी जीवन जगले होते

वंशाचा मी दिवा रक्षिला पदराखाली माझ्या
त्याच्यासाठी वादळ वारे मीच सोसले होते

पुत्र जाहला, नवस फेडण्या, देवासंगे माझे
लग्न लावता गावाची मी दासी बनले होते

दर्जा कसला! लक्ष्नीनेही मुकाट श्रीविष्णूचे
हसू बेगडी फुलवत ओठी पाय चेपले होते

बळजबरीने मला जाळले पतीसवे सरणावर
मरणानंतर दीन सतीचे मंदिर सजले होते

इंद्रपुरीच्या जरी अप्सरा, मान मरातब कुठला?
देवांना रिझवाया अमुचे जन्म जाहले होते

माळेमधला त्याच मणी तू पुरूष रे "निशिकांता"
फक्त मिळवण्या दाद स्त्रियांची शब्द जुळवले होते


या गजलेची पार्श्वभूमी वाचाच.http://www.facebook.com/pages/%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A4%BF-%E0%A4%A6%E0%A5%87-%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A5%8D%E0%A4%AF-/237571402994008


निशिकांत देशपांडे मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail-- nishides1944@yahoo.com

सुरुवात आहे

वेदना दडवून गाणे गात आहे
नाटकाची ही खरी सुरुवात आहे

भूतकाळी हरवणे दैवात आहे
आठवांची अंगणी बरसात आहे

नोकरीसाठी मिळवला दाखला मी
लपवुनी माझी खरी जी जात आहे

मी भुकेला, काढतो ढेकर तरीही
मुखवट्याच्या आड वाताहात आहे

गारद्यांना मी अताशा भीत नाही
आपुल्यामधलाच करतो घात आहे

आस का देता मला खोटी उद्याची?
आज वैर्‍याची कदचित् रात आहे

कैक आल्या, भेटल्या पण नेमकी का
जीवनी आली न ती ह्रदयात आहे

स्नान मी गंगेत केले अन् नव्याने
पाप करण्या टाकली मी कात आहे

शुध्द वारा, पाखरे, गावात हिरवळ
काय उरले आज या शहरात आहे

पेश हो "निशिकांत" चल देवापुढे तू
पाप पुण्याची उद्या रुजुवात आहे


निशिकांत देशपांडे  मो.क्र.  ९८९०७ ९९०२३

पुन्हा गवसलो होतो

खरे सांगतो माझ्यापासुन मीच हरवलो होतो
डोळ्यामध्ये तुझ्या पाहता पुन्हा गवसलो होतो

आस तुझी सोडून दिली मी सर्व संपले होते
वळून तू बघता जातांना मी मोहरलो होतो

आज अचानक कबरीवरती दिवा लावला तू अन्
प्रेम कळाले मरणानंतर तरी बहरलो होतो

एक कवडसा जगण्यासाठी मला पुरेसा होता
तो मावळता अंधारी मी मुकाट निजलो होतो

असंख्य कोल्हे, नभी गिधाडे, आप्त भोवती असता
जगणार्‍याने कसे जगावे? मी गांगरलो होतो

देव म्हणे "कैदेत राहिलो धूर्त पुजार्‍यांच्या,
सोडुन गेलो मंदिर जेथे मी गुदमरलो होतो"

किती फाटका प्रपंच माझा! लोक सुदामा म्हणती
कधी न झाली कृष्णकृपा, पण मी सावरलो होतो

कयास होता उगारलेले हात गारद्यांचे पण
तेच हात पाठीवर फिरता मी गहिवरलो होतो

भूक लागली "निशिकांता"ला आपुलकीची इतकी
अपुल्यांच्या शोधात तिरंतर मी वणवणलो होतो


निशिकांत देशपांडे मो.क्र.  ९८९०७ ९९०२३

मी खळखळ हसते

पानगळीचा मोसम असुनी वेड्यासम मी खळखळ हसते
वसंतातल्या मधुगंधाची चाहुल येता मन मोहरते

शैषव सरता, स्वप्नामध्ये राजपुत्र वावरू लागला
आटपाट नगराच्या गोष्टी अता एक थोतांड भासते

अखंड उत्सव जीवन झाले ग्रिष्म असो की श्रावणधारा
चैत्रामधल्या पर्णफुटीला आरशात मी सदैव बघते.

छंद लागला तुझा सख्या अन् एकाकीपण हरवुन गेले
तू नसताना आठवणींची मनात माझ्या वर्दळ असते

बंधनात मी कधीच नसते असून दारी लाख पहारे
भेट जरी स्वप्नात जाहली दोघांचीही रात्र उजळते

प्रवास ओला भल्या पहाटे, धुक्यात जर मी हरवुन गेले
किरणे घेवुन तू शोधाया लगेच यावे मला वाटते

भाव मनी एवढे दाटले, शब्द एकही कसा फुटेना?
सर्व सांगण्या, कलमेमधुनी एक लाजरी गजल उतरते

यमुनेच्या डोहात वाकुनी शोध घेतसे वेडी राधा
अपुले विसरुन श्रीकृष्णाचे तन्मयतेने बिंब पाहते

"निशिकांता"ला कशी कळावी अधीर भाषा बिनशब्दांची
नजरेला नजरा भिडण्याने थरथरणारी कळी उमलते


निशिकांत देशपांडे  मो.क्र.  ९८९०७ ९९०२३
E Mail---  nishides1944@yahoo.com

का जगावे?

बंधनी कोणी खुशीने का जगावे?
पिंजर्‍याला मानती आकाश रावे

पेटवा हाती मशाली घ्या स्त्रियांनो
का शिळा उध्दारण्या श्रीराम यावे?

तू न अबला घे भरारी ऊंच गगनी
फक्त सावित्रीस स्वप्नी का बघावे?

सारखी मोनालिसा हसतेच आहे
तू तशी उपभोग्य वस्तू का असावे?

चार भिंती का तुझ्या सीमा ठराव्या?
पार क्षितिजाच्या जरासे वावरावे

संकटी तो धावला पण द्रौपदी, तू
फाडुनी चिंधी दिली हेही स्मरावे

मारला जाता पती जोहार कसला?
राहिलेले युध्द तू पुढती लढावे

प्रेम भावातील अजरामर कराया
वाल्मिकी! का उर्मिलेने गुदमरावे?

लग्न होता स्त्रीच का "सौ" होत असते?
शल्य हे "निशिकांत" तू जणून घ्यावे


निशिकांत देशपांडे  मो.क्र.  ९८९०७ ९९०२३
E Mail--  nishides1944@gmail.com

बोलती माझ्यासवे

आज अंधारात दिसती आठवांची काजवे
जीवनाचे रंग सारे बोलती माझ्यासवे

पापण्यातिल बंद स्वप्ने का सुकावी ही अशी?
पालवी फुटण्यास त्यावर शिंपडावी आसवे

सोनियाच्या गणपतीला चोरले पण शांत तो
देवही हतबल जरासा जाहल्यागत जाणवे

लाचखोरीची बघावी चांगली बाजू कधी (?)
काम करती लगबगीने कर्मचारी कासवे

मी शतायुष्यी असावे शाप का देता मला
कोणता परलोक नेतो दाखवा तो हायवे

जाळल्या डिग्र्या निकामी शिक्षणाच्या काल मी
नोकर्‍या बढत्या मिळाया आड येते जानवे

राज्यकर्त्यांनी बदलली मुल्यनीती एवढी
झूठ सजले वस्त्र लेवुन सत्त्य झाले नागवे

सोड तू "निशिकांत" आता स्पष्टवक्तेपण जरा
स्वार्थ असता गुंतलेला गा तयांचे गोडवे

निशिकांत देशपांडे मो. क्र. ९८९०७ ९९०२३

रिमिक्सचीच गाणी

जगात शुध्द उरलय फक्त शहाळ्यातिल पाणी
वाजतायत जिकडे तिकडे रिमिक्सचीच गाणी
अय्याश राजा नेहमीचाच नाच गाण्यात मग्न
विसर पडला कधी त्याचं झालं होतं लग्न
हताश होवुन गुलामाची वाट बघतेय राणी
वाजतायत जिकडे तिकडे रिमिक्सचीच गाणी
खणा नारळानं अता कशी भरू ओटी?
अखूड टॉपची उंची झाली अजूनच छोटी
जुनी बाद चलनातून, नवीन तेया नाणी
वाजतायत जिकडे तिकडे रिमिक्सचीच गाणी
विक्रीसाठी खूप खूप गजबजलेत बाजार
ईमान, शील,न्याय विकणे पसरलाय आजार
नफ्यासाठी सरसावलेत खरिददार वाणी
वाजतायत जिकडे तिकडे रिमिक्सचीच गाणी
छाती पुढे केली होती झेलावया घाव
मागून वार केले ते माझेच होते, राव!
असा कसा देवा झाला मानव क्रूर प्राणी
वाजतायत जिकडे तिकडे रिमिक्सचीच गाणी
अवतार घे देवा जगी खूप झालय पाप
श्रावण बाळ म्हणत नाही बापालाही बाप
ज्येष्ठांच्याच प्रक्तानी का उसास्यांच्या खाणी
वाजतायत जिकडे तिकडे रिमिक्सचीच गाणी
निशिकांत देशपांडे मो. क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail-- nishides1944@yahoo.com

पिरॅमीड

        

चढून गेले, त्यांचा गुदमर
दुरून मजला दिसतो आहे
पिरॅमीडच्या पायथ्यास मी
मजेत जीवन जगतो आहे

जरी तळागाळात राहतो
उंचच असते ध्येय आमुचे
ध्येय न मिळता दु:ख कशाला?
जीवन गाणे गेय आमुचे
चढून गेलो जरी पर्वती#
तोच हिमालय म्हणतो आहे
पिरॅमीडच्या पायथ्यास मी
मजेत जीवन जगतो आहे

परावलंबी नसून मी का
उगा कुणाला लगान द्यावा?
टरकावुन ती जन्म कुंडली
भाग्याचा मी लगाम घ्यावा
स्वप्न उद्याचे आज लोचनी
सळसळते मी बघतो आहे
पिरॅमीडच्या पायथ्यास मी
मजेत जीवन जगतो आहे

पिरॅमीडच्या थोडे वरती
मध्यमवर्गी वस्ती असते
गरिबीशी नाते तुटलेले
श्रीमंती आभासच असते
चक्रव्युहाच्या आत घेरला
जो तो का फरपटतो आहे
पिरॅमीडच्या पायथ्यास मी
मजेत जीवन जगतो आहे

शेळीच्या शेपटी प्रमाणे
मध्यमवर्गी जीवन असते
उडवाया माशांस निकामी
शेळीची ना लाज झाकते
मध्यमवर्गी वरी न खाली
अधांतरी तो लटकत आहे
पिरॅमीडच्या पायथ्यास मी
मजेत जीवन जगतो आहे

पिरॅमीडच्या टोकावरती
श्रीमंताची तुरळक वस्ती
ताठ मान अन् अबोल सारे
शिष्ट भेटती रस्तोरस्ती
एकलकोंडा समाज तेथे
आतुन जो तो कण्हतो आहे
पिरॅमीडच्या पायथ्यास मी
मजेत जीवन जगतो आहे

पिरॅमीडासम समाज रचना
शाप म्हणू? वरदान म्हणू मी?
दु:ख सोबती शाश्वत असता
सुख नसता  का उगा कण्हू मी?
मृगजळ पुढती दूर सुखाचे
समाज मागे पळतो आहे
पिरॅमीडच्या पायथ्यास मी
मजेत जीवन जगतो आहे

पुण्यातील एक टेकाडी जिथे बरेच लोक सकाळी/सायंकळी फिरायला जातात.


निशिकांत देशपांडे   मो. क्र.  ९८९०७ ९९०२३
E Mail--  nishides1944@yahoo.com

आरसा मी शोधला नव्हता

मलाही चेहरा माझा खरे तर भावला नव्हता
हवे ते दावणारा आरसा मी शोधला नव्हता
कहाणी काळजाची ऐकुनी त्या चारही भिंती
बिचार्‍या स्तब्ध झाल्या, तो कधी हेलावला नव्हता
गुन्हा माझा नसूनी झूठ केले पंचनामे का?
कुठेही न्याय करण्या रामशास्त्री गावला नव्हता
फुकाचे लाख सल्ले देवुनी गेले मला सारे
शोधला मीच रस्ता जो कुणीही दावला नव्हता
न मिळते मोल कष्टाचे, न विझते आग पोटाची
सुखी ते, थेंब घामाचा जयांनी गाळला नव्हता
कशासाठी हवी मैत्री जगाला, जाणती काटे
फुले नसता दिशेने या कुणी सरसावला नव्हता
अधी ठरले असावे द्रौपदीच्या वस्त्रहरणाचे
विजय देण्या जुगार्‍यांना हरी का धावला नव्हता?
कपाटे गच्च भरलेली किती मी सापळे मोजू?
अलीबाबा कधी मागे पुढारी जाहला नव्हता
तुला "निशिकांत" नव्हते का कुणी मन मोकळे करण्या?
उबेला आपुल्यांच्या जीव हा सोकावला नव्हता
निशिकांत देशपांडे मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail-- nishides1944@yahoo.com

अनुत्तरीत राहिले?

पसा भरून मोद अन् अमाप दु:ख का दिले?
कितीक प्रश्न का असे अनुत्तरीत राहिले?
अता सरावलोय दु:ख भोगण्यास एवढा
सुखाशिवाय हासण्यास मी मलाच शिकविले
प्रदर्शनात वेदना कधी न मांडल्या रड्या
सुरात दु:ख, मी तरी खुशीत गीत गाइले
नसेच देव या जगी हजार तर्क मी दिले
यदा कदा असेल तर? लपून फूल वाहिले
उशीर जाहला कळावया सुमार माणसे
महान वाटले तयास व्यर्थ काल पुजिले
पिलास दूर देश का चरावयास लागती?
न माय आठवे जिने तयास घास भरविले
उशास वेदना तरी सुरेख झोप लागली
अमीर भोगतात त्या खुज्या सुखास हिणविले
प्रभूच करविता जगी पुराण शास्त्र सांगती
कशास रावणाकडून पाप व्यर्थ करविले?
नकाब फाडताच, चेहरे किती भयाण ते!
प्रतिष्ठितात खूप हिंस्त्र श्वापदांस पाहिले
निशिकांत देशपांडे मो. क्र. ९८९०७ ९९०२३

फुलणारी ती कळी असावी

         

स्वप्नामधली प्रिया अप्सरा अवतरली भूतळी असावी
वसंत येता बहार लेवुन फुलणारी ती कळी असावी

हवा छेडता, तिचे लाजणे, बुजणे पाहुन असे वाटते
नवीन फुटल्या पानाहुनही प्रिया जरा कोवळी असावी

ओझरते मी जरी पाहिले मला एवढे कळून आले
जीव जिच्यावर ओवाळावा अशीच ती पाकळी असावी

रेंगाळाया भ्रमर लागले फुलांभोवती भान हरवुनी
त्यांना दिसली कुसुमांच्या का गालावरची खळी असावी?

पुनवेचा पाहून चंद्रमा सागरास का भरती यावी?
कयास माझा विरहाची ती ऊंच ऊंच पातळी असावी

स्वैराचारी उगाच जगलो कैफ उतरता मनात येई
गळ्याभोवती तुझ्या मिठीची करकचून साखळी असावी

तुझ्याविना जर जगावयाचे यदाकदाचित असेल भाळी
जीवन सारे शुन्य बनावे सदा तुझी पोकळी असावी

गोत्र, कायदे, परंपरांना ठोकर मारुन प्रेम करावे
लैला मजनू तयार असता चर्चा का वादळी असावी?

"निशिकांता" चल पुरे जाहला गुदमर आता नकोच इथला
शोध करू या नव्या जगाचा हवा जिथे मोकळी असावी


निशिकांत देशपांडे   मो.क्र.  ९८९०७ ९९०२३
E Mail--  nishides1944@yahoo.com

माळा

                

खूप भोगले मान मरातब अन् सुमनांच्या माळा
उतरण आली अता घालतो रुद्राक्षांच्या माळा

घरास हल्ली अडगळ होते माझ्या असण्याची
गळ्यास विळखा घट्ट घालती नैराश्याच्या माळा

पाय रोवुनी जमिनीवरती वास्तववादी जगलो
भूक न भागे स्वप्नी बघुनी नक्षत्रांच्या माळा

साफल्यांची फुले वेचली, पण त्या पासुन
क्रूर जीवना का तू केल्या वैफल्यंच्या माळा?

जगदंबेची भक्ती माझी पोट जाळण्यासाठी
मिळे जोगवा गळा घातल्यावर कवड्यांच्या माळा

देश धनाला लुटून नेता, नेता बनला खासा
मीच मूर्ख का उगा ओवल्या आदर्शांच्या माळा

माळा फेकुन मनास वाटे माळावरती जावे
विरक्त व्हावे, पुरे घालणे सुखदु:खांच्या माळा


निशिकांत देशपांडे  मो.क्र.  ९८९०७ ९९०२३
E Mail:-  nishides1944@yahoo.com

मंदिर का सुनसान असावे?

               
गजबजलेली मधुशाला अन् मंदिर का सुनसान असावे?
चंगळवादी जगणार्‍यांचे बसलेले बस्तान असावे

लग्नाविन एकत्र नांदणे आम जाहले स्त्री-पुरुषांचे
वासनेस ते प्रेम समजती हरवुन गेले भान असावे

ब्रह्मानंदी टाळी लागे कानी पडता सुरेल ताना
डीजे ऐकुन अता वाटते बहिरे माझे कान असावे

प्राप्त कधी का लैला होते फक्त इशारे करून वेड्या?
तिला वाटते सदा तिच्यावर कुणी तरी कुर्बान असावे

आत जिथे गडगंज संपदा अन् दारावर कैक भिकारी
कयास माझा बहुधा तेथे देवाचे संस्थान असावे

पार्टीमधली भेट आजची जेवण नुसते निमित्त आहे
सरकारी बाबूंचे येणे विकावया ईमान असावे

करून यात्रा हाजी झालो दगड मारले जमारातला*
आज विखुरले, पण त्या काळी फक्त तिथे सैतान असावे

फक्त सुपारी घेवुन कोणी खून कराया तयार नाही
खुन्यास वाटे सत्तावलयी मज मानाचे  पान असावे

खंत मनाला "निशिकांता"च्या कुठे न दिसती अपुले सारे
मरण्या आधी माझ्या नावे करून गेले स्नान असावे

*मुस्लिम बांधव हज यात्रेच्या शेवटच्या दिवशी सैतानाला दगड मारतात; त्याला जमारात असे म्हणतात.

निशिकांत देशपांडे  मो.क्र.  ९८९०७ ९९०२३
E Mail;--   nishides1944@yahoo.com

झरून गेले

अश्रूचे धन तुला आठवित ठिबका ठिबका झरून गेले
कफल्लकाचा संग नकोसा दूर स्वप्नही निघून गेले

माफक आशा मनात माझ्या एक पसा आनंद मिळावा
मिणमिणत्या पणतीत उजळतो तारांगण जर विझून गेले

पंख पसरुनी नाचायाला सज्ज जाहले मोर परंतू
श्रावणातही वांझोटे नभ गडगड नुसती करून गेले

पहिले वहिले प्रेम विसरणे मला न जमले यत्न करूनी
मिठीत कोणी मनात कोणी असेच जगणे ठरून गेले

माळ घातली तुळशीची मी उजळायाला प्रतिमा माझी
काळवंडली तीच बिचारी पुण्य लढाई हरून गेले

निवडणुकांच्या नियंत्रणाला म्हणे सक्त आचार संहिता!
नको तेच ते करून नेते प्रशासनाला हसून गेले

फुले वेचली देवपुजेला चोर मला का लोक म्हणाले?
काय तयांचे देशधनाला खुलेआम जे लुटून गेले?

पक्ष कोणता देइल मजला निवडणुकीची उमेदवारी?
पिता पितामह माझे स्वर्गी खरडेघाशी करून गेले

"निशिकांता"ला यक्षप्रश्न हा जगात आता कसे जगावे?
उजळ नांदते पाप इथे अन् पुण्य पोरके दडून गेले.


निशिकांत देशपांडे   मो.क्र.  ९८९०७ ९९०२३
E Mail---  nishides1944@yahoo.com

जींकणे हा धर्म अपुला

जिंकणे हा धर्म अपुला हार आम्हा ठाव नाही
हार जेथे वास करते आमुचा तो गाव नाही

मर्द शिवराया विराजे सर्वदा ह्रदयी जनाच्या
शौर्य नांदे त्या प्रदेशी भेकडांना हाव नाही

विठ्ठलाचे भक्त आम्ही रंगतो भजनी अभंगी
भाकरी पिठले भुकेला जास्त मोठी हाव नाही

घेतली हाती पताका ऊंच धरण्या संस्कृतीची
दूर रस्ता एकमार्गी जीवनी घुमजाव नाही

श्रीभवानी दैवताचा ठेवतो आदर्श आम्ही
आज महिषासूर येथे शांत त्याला भाव नाही

शेत कसण्या घाम अमुचा पण इथे परकेच चरती
टोळधाडीला जरास का इथे मज्जाव नाही?

लावुनी खांद्यास खांदा जिंकली शिखरे हजारो
धेय मार्गी चालताना रंक कोणी राव नाही

कष्ट करणे पोट भरणे तत्व हे जोपासताना
मी कधी काळ्या धनावर मारलेला ताव नाही

या महाष्ट्रात जन्मुन धन्य "निशिकांता"स वाटे
रांगडा झालो मराठी वेगळे मज नाव नाही


निशिकांत देशपांडे  मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३
E Mail:---  nishides1944@yahoo.com

आश्चर्यच ना!

                    

सायंकाळी पूर्व दिशेला केशरलाली मला दिसावी आश्चर्यच ना!
कबरीवरती घेत उसासे दोन आसवे तिची गळावी आश्चर्यच ना!

मरणानंतर सर्व संपते तरी भ्रमांचे ओझे आपण वृथा पेलतो
अमर असूनी मृतात्म्यासही श्राध्द उरकता खुशी मिळावी आश्चर्यच ना!

श्रीमंतांना तणाव मुक्ती कशी मिळावी? हास्य शोधण्या क्लबात जाती
कष्टकर्‍यांना स्वप्न नसूदे पाठ टेकता निद्रा यावी आश्चर्यच ना!

आई, भगिनी, सुना, नणंदा स्त्रियाच देती अर्थ जीवना तरी परंतू
नकोच मुलगी, जन्माआधी स्त्रीभ्रुण हत्त्या कुणी करावी आश्चर्यच ना!

काळी करनी, कलंक माथी तरी मिरवती समाजात ते सन्मानाने
रवी शशीच्या प्राक्तनात मग ग्रहणाची का सजा असावी आश्चर्यच ना!

राज्यशास्त्र हे कसे असावे? जगा शिकवले कौटिल्याचा देश आपुला
राजकारणी सर्व बाटले, जनामनाची लाज नसावी आश्चर्यच ना!

जरी पेटला वणवा होता आण्णा हरले शासन जाता नीच स्तराला
षंढ माणसे बधीरलेली मूग गिळूनी गप्प बसावी आश्चर्यच ना!

जीवंत असता किंमत नव्हती उपेक्षिताचे जीवन जगलो खडतर सारे
मेल्यानंतर कलेवराला नवीन कपडे फुले मिळावी आश्चर्यच ना!

सात जगातिल आश्चर्येही मागे पडली लोक विसरले बघता बघता
आश्चर्याची नवीन व्याख्या "निशिकांता" ना तुला उमगली आश्चर्यच ना!


निशिकांत देशपांडे  मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३
E mail-- nishides1944@yahoo.com

मना भासते जाता जाता

सांज जाहली खेळ संपला मना भासते जाता जाता
पैलतिराची आस लागली तरी गुंतते जाता जाता

काय कमवले, काय गमवले हिशोब त्याचा व्यर्थ कशाला?
शुन्य राहिले झोळीमध्ये शल्य टोचते जाता जाता

खडतर जीवन असून माझे हसावयाचा सराव केला
हास्य न फुलले, ठरवुन हसले खंत वाटते जाता जाता

उच्चारुन तू तलाक, केली बरबादी का आयुष्याची?
पुढील जन्मी धर्म वेगळा निश्चय करते जाता जाता

पदोपदी अपमान सोसला प्रतारणेचे जीवन जगले
पुन्हा शिळा कर श्रीरामा मी शाप मागते जाता जाता

काय मिळवले मारुन मजला जन्माआधी नराधमा तू?
पाप तुझे रक्ताने भाळी तुझ्या गोंदते जाता जाता

तत्त्व पाळुनी राम भागला पुढील जन्मी कृष्ण जाहला
जन्मोजन्मी अबला मी का? देवा पुसते जाता जाता

स्त्रीमुक्तीच्या बाष्कळ गप्पा ऐकत ऐकत जीवन सरले
एरंडाच्या गुर्‍हाळास मी लाथ मारते जाता जाता

"निशिकांता"ने मला नेहमी दु:ख दिले पण वरून हसले
"पदरी पडले पवित्र झाले" मना पटवते जाता जाता


निशिकांत देशपांडे  मो.क्र.  ९८९०७ ९९०२३

जरा वेगळे वाटते रे

तुझ्या चाहुलीने मनी तेवते रे
मनाला जरा वेगळे वाटते रे

तुझे मस्त रेंगाळणे भोवताली
जरी ग्रिष्म, श्रावण सुखे पाहते रे

समुद्रास भरती फुका, चंद्र गगनी
दुरावा सदाचाच हेलावते रे

जुन्या आठवांची खुशी एवढी की
मनाच्या कपारीत ओलावते रे

जसे एकटेपण छ्ळू लागते मज
तुझी प्रेमपत्रे जुनी चाळते रे

उशा पायथ्याला किती संपदा! पण
खरी चैन आलिंगनी लाभते रे

मशाली जळू दे मला काय त्याचे?
तुझ्या प्रेमज्योतीत तेजाळते रे

मनाची उदासी जरा दूर करण्या
तुझा चेहरा एकटक पाहते रे

जगाशी मला काय? देणे न घेणे
तुला केंद्रबिंदू सदा मानते रे

असा काय "निशिकांत" रडतोस वेड्या?
विझू दे मला मी पुन्हा भेटते रे


निशिकांत देशपांडे  मो.क्र.  ९८९०७ ९९०२३

जीवना रे !

        

मी किती तडजोड केली जीवनारे?
का जगू मी वेळ गेली जीवनारे?

पत्करू शरणागती का अंत समयी?
आस जगण्याचीच मेली जीवनारे

भूक पोटी हास्य ओठी कसरतीची
खेळली दिनरात खेळी जीवनारे

कोरले दारिद्र्य भाळी, मी तरी पण
पाहतो स्वप्नी हवेली जीवनारे

ते जरी माझेच होते, वार त्यांचे
झेलले वेळी अवेळी जीवनारे

दुर्गुणांची वेल फुलली, ना दिसे का?
सदगुणी चंपा चमेली जीवनारे

आत्मवृत्तातील पाने ओलसर का?
आसवांनी भिजवलेली जीवनारे

दांडगे धनवान करती राज्य येथे
आम जनता का भुकेली जीवनारे?

बेगडी "निशिकांत" नाती सर्व फसवी
वेदना सख्खी सहेली जीवनारे


निशिकांत देशपांडे   मो.क्र.  ९८९०७ ९९०२३

काबूत का करावे?

ओढाळ या मनाला काबूत का करावे?
जैसे मनास वाटे तैसे न का जगावे?

फुलपाखराप्रमाणे मन सैरभैर फिरते
रूढी परंपरांना जखडून का असावे?

पार्‍यात घोळले तू माझ्या मनास देवा
म्हणतोस लक्षमणाच्या रेषेत वावरावे

मिळतोय खूप चारा पण चित्त शांत नाही
एकाच दावणीला मीही किती झुलावे

या संथ जीवनाला नवखी दिशा मिळावी
श्वासात बेरकेपण, वादळ जरा भरावे

केले कधीच नाही मी पाप, आज माझ्या
अवखळ मनास वाटे थोडे गुन्हे करावे

वाटे मनास जेजे स्वप्नात सर्व दिसते
स्वप्नात जे आहे ते का जीवनी नसावे?

ही गोड बंडखोरी सुचवी मला मनाची
दाऊन वाकुल्या मी थोडे जगा हसावे

काबूत मन असावे शिकवण जुनी पुरानी
इरसाल या मनाला कवळून जोजवावे


निशिकांत देशपांडे   मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

भरारी घेतली (ज़ुल्काफ़िया गजल}

           

सोडले घरटे पिलांनी अन् भरारी घेतली
माय जी आधार होती, ती बिचारी जाहली

जीवनी मागे न बघण्या शिकविले होते तिने
वाट बघताना पिलांची ती जिव्हारी स्त्रावली

ना कधी आईस पुसले ना पित्याचे ऐकले
"शिल्प माझे मी घडवले" ही फुशारी मारली

तीर्थक्षेत्री श्राध्द केले की मुलांना वाटते
माय मजला पोसल्याची मी उधारी फेडली

माय अडगळ वाटली तिज धाडुनी वृध्दाश्रमी
मस्त संसारात अपुल्या, लाज सारी सोडली

मातृदेवोभव म्हणूनी दांभिकासम वागती
शुभ्र प्रतिमा दावण्याची ही हुशारी चांगली!

माय नसता जीवनाची काय वाताहात ही!
ऊन रखरख अन् हरवली भरदुपारी सावली

मुखवटा अहे खुशीचा ना मनःशांती तरी
वंचना अपुलीच करणे ही बिमारी वाढली

एकट्या वाल्यास जमले रामनामी रंगणे
मार्ग मोक्षाचा मिळाला वाटमारी सोडली

पाहता साक्षात मृत्त्यू वाटले "निशिकांत"ला
हाय सुटलो! जीवनाची साठमारी संपली


निशिकांत देशपांडे   मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

मी वाजवू कशाला?

माझी जगात टिमकी मी वाजवू कशाला?
अंधार मस्त, दिवटी मी पेटवू कशाला?

आयुष्य घेतले मी देवाकडून उसणे
मग मालकी तयावर मी दाखवू कशाला?

बोलून आपुल्यांशी वाटे मनास हलके
डोळ्यात आसवांना मी साठवू कशाला?

देऊन लाख जखमा गेली कधी न कळले
खपली निघेल! तिजला मी आठवू कशाला?

जाणून पायरी मी जगणे जगात शिकलो
वेड्या मनास माझ्या मी नाचवू कशाला?

गळताच पान पिकले नवपर्ण जन्म घेती
वृध्दास प्रश्न का मग "मी मालवू कशाला?"

ठेवून भान जगता मज यातनाच होती
बेधुंद पीत जगणे मी थांबवू कशाला?

"पक्षात आमुच्या या" आली निमंत्रणे पण
माझ्या पवित्र देहा मी बाटवू कशाला?

"निशिकांत" स्वागताला हो सज्ज नवपिढीच्या
गत काळच्या सुरांना मी आळवू कशाला?

निशिकांत देशपांडे मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

तू नसताना

स्वप्न मनीचे भंग पावते तू नसताना
रात्र मखमली आज काचते तू नसताना

मोर नाचण्या आला नाही आज अंगणी
श्रावणातही ऊन तापते तू नसताना

मलाच नाही निसर्गासही पिसे लागले
बारा महिने पतझड असते तू नसताना

हलक्या फुलक्या कुठे हरवल्या गजला सार्‍या?
लेखणीतुनी दु:ख झिरपते तू नसताना

प्रीत आपुली फुलली रात्री पुनवेच्या पण
तेच चांदणे मला पोळते तू नसताना

औषध तू अन् तूच बिमारी आज जाणले
तुज आठवता बरे वाटते तू नसताना

वीष प्यायचा गुन्हा जाहला काय करू मी?
जगात असणे नको वाटते तू नसताना

सांज सकाळी झिंगत असतो भान हरवुनी
मदिरा पीण्या कारण मिळते तू नसताना

झपाटल्यागत तुझे वागणे असे कसे रे?
"निशिकांता"ला वेड लागते तू नसताना

निशिकांत देशपांडे मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

रेंगाळतो आहे

     

कसा हरवून जो तो तोल येथे चालतो आहे?
जिथे रमलो कधी नाही तिथे रेंगाळतो आहे

अता येणे कुणी नाही, अता जाणे कुठे नाही
जुन्या उकरून जखमा मी पुन्हा रक्ताळतो आहे

मना मारून जगलो पण सुळावर मज चढवताना
निरर्थक आखरी ईच्छा जगा मी सांगतो आहे

तुला यावे कसे भेटावया तू सांग ना सखये?
तुझ्या वस्तीत जो तो का असा फुत्कारतो आहे?

म्हणे देऊळ असते बांधण्या पूजा प्रभूची पण
इथे प्रत्येक भाविक तोंड का वेंगाडतो आहे?

पुन्हा आला मते मागावया झोळीसवे नेता
कसा भोळ्या प्रजेला आज तो गोंजारतो आहे !

कबूली देत आहे मी जरी तुटल्या अता तारा
तरीही चाहुलीने अंतरी झंकारतो  आहे

कधी दिसली न मार्गी पाकळ्यांची का मला पखरण?
असूदे लाख काटे चालतो ठेचाळतो आहे

कशी फाडू तिची "निशिकांत" पत्रे? श्वास गुदमरतो
मनी का आजही मजकूर तो गंधाळतो आहे?


निशिकांत देशपांडे  मो.क्र.  ९८९०७ ९९०२३

यारीत बाटलो मी (ज़ुल्काफ़िया ग़ज़ल)

परक्याच माणसांच्या वस्तीत वाढलो मी
एकांतवास ओझे ओढीत संपलो मी

असतो म्हणे महाली झगमग प्रकाश सारा
अंधार सोबतीला, पडवीत झोपलो मी

स्वप्नातही न दिसले जे जे मला हवे ते
सोडून आस डोळे चोळीत जागलो मी

मृगजळ पुढ्यातले ते हाती कधी न आले
शोकांतिकेत पहिल्या ओळीत शोभलो मी

अश्रूस ओघळाया गालावरी न जमले
अन् कैद पापण्यांची भोगीत साचलो मी

आली घृणा मलाही माझीच एवढी की
माझ्याकडून गेला वाळीत टाकलो मी

आनंदकंद* छंदी जगण्यास बंड केले
ग्रिष्मात श्रावणाच्या हद्दीत नाचलो मी

हरवून होश जगण्या मदिरा हवी कशाला?
डोळ्यातल्या नशेच्या धुंदीत झिगलो मी

अक्षम्य चूक झाली "निशिकांत"ला उमगले
तारा उगीच जुळल्या यारीत बाटलो मी


*ही गजल आनंदकंद व्रुत्तात आहे


निशिकांत देशपांडे  मो. क्र.  ९८९०७ ९९०२३

विकले मीच बाजारी मला

   
यारहो बेभाव विकले मीच बाजारी मला
काळजाला खूप देते काच नादारी मला

जे हवे ते ते विकाऊ आज बाजारी जरी
भावले केंव्हा न सौदे अन् खरिददारी मला

रोज त्यांचा पक्ष नवखा साधण्या स्वर्थास, अन्
लागले शिकवायला का ते वफादारी मला?

ठेवले आदर्श गांधी अन् हजारेचे फुका
भ्रष्ट झाल्यावर मिळाले स्थान दरबारी मला

खूप गर्दी, घाण सारी, मोकळ्या खुर्च्या तिथे
वाटले खाते असावे सुस्त सरकारी मला

खाजगी त्या शिकवण्या अन् गुरुजनांचे वायदे
आज द्रोणांची फिकी दिसते असरदारी मला

रँपवरती चालताना काय रुतबा रूप ते !
जीवनी ठेचा, न जमली चाल सरदारी मला

चार ओळीचेच झाले काव्य बिकिनी सारखे
फेसबुकवर आज दिसते खूप रहदारी मला

का तुझी "निशिकांत" झाली शायरी गुमसुम अशी?
जीवनी काळ्या सुचेना शेर जरतारी मला


निशिकांत देशपांडे   मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

तुझी आठवण

        

शब्द सुरांची करता गुंफण
मनी उमलते तुझी आठवण

मधुमासांची आता उधळण
ग्रिष्मऋतूची सरली वणवण

दरवळणारी चाहूल येता
रोमांचित मी होतो कणकण

शुभ्र चांदणे पांघरले तू
कवेत माझ्या जणू नभांगण

तुझ्यात इतका गुंतून गेलो
श्वास तुजकडे माझा तारण

समर्पणाचा भाव एवढा
गळून गेले माझे मीपण

आठवणींची साथ शिदोरी
आयुष्याची येता उतरण

हात तुझा हातातुन सुटता
जगावयाचे सरले कारण

पैलतिराची आस लागली
भौतिकतेची करू बोळवण

"निशिकांता"च्या मनात आहे
आठवणींची तुझ्या साठवण


निशिकांत देशपांडे  मो.क्र.  ९८९०७ ९९०२३