Tuesday, September 29, 2020

आयुष्याचे हिशोब चुकले

 कधी बेरजा कधी वजावट आयुष्याचे हिशोब चुकले

व्यवहाराच्या दलदलीत या माणुसकीचे पीक वाळले


मतभेदावर घालुन पडदा, तकलादू शांतीस पोसले

गुदमर सोसत जगावयाचे, आयुअष्याचे सूत्र जाहले


एकदुज्यावर भाळायचे दिवस सुखाचे पटकन सरले

सांभाळायाचे क्षण येता दोघांचेही दिवस लांबले


तत्वांचा देवून मुलामा, संधी दिसता पक्ष बदलले

जमावात या आज कळेना, कोण कुणाला कधी खेटले


ओलावा शोधून दिसेना, प्रेमाचा अन् घामाचाही

उच्चभ्रू वस्तीस पाहुनी, कोरडवाहू शेत वाटले


मॉलमधे मालाची किंमत जी मागितली, चुकती केली

भाजी घेताना घासाघिस करून पैसे कमी करवले


एकुलत्या एका बाळाचे पालन पोषण सुखात होते

पण त्याला ना दादा, ताई, तेच धाकटे तेच थोरले


नैराश्याच्या वातावरणी, आस जागली मनात जेंव्हा

वादळातही शांतीसाठी लुकलुकणारे दिवे भेटले


आज  नको "निशिकांत" काळजी सांजवेळच्या आयुष्याची

देव बघाया समर्थ आहे, ज्याने तुज जन्मास घातले



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

वृत्त---वनहरिणी. मात्रा-३२--८ x ४


Sunday, September 27, 2020

संपवले होते जरी दुरावे

 

वादाला का पुन्हा अचानक तोंड फुटावे?

चर्चेने संपवले होते जरी दुरावे


नको अपेक्षा आपसात ठेवणे यापुढे

"वागावे तू असे! आणि मी तसे करावे!"


हवी कशाला नारायण होण्याची स्वप्ने?

अंतरातल्या नरास हो माणूस म्हणावे


वाट शोधता आयुष्याची वाट लागली

वाट कोणती चालू? मी का कुणा पुसावे?


अर्जामध्ये जात दावता "माणुसकी" मी

चूक काय ती! सर्व जगाने मला हसावे


पुण्य थोडके, पाप वाहते घडा भरोनी

पाप धुवाया पुण्य पसाभर कसे पुरावे?


चौदा वर्षे मजेत गेली वनवासाची

सुमित्रेस का असे वाल्मिकी दुर्लक्षावे?


मूलमंत्र सहजीवन जगण्यासाठी हा की

दोघांनीही जिंकावे, ना कुणी हरावे


मनासारखे जगावयाला "निशिकाता"ने

"लोक काय म्हणतील?" काळजीग्रस्त नसावे



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

नेमके भेटावया आले


जयांना टाळले ते नेमके भेटावया आले

कवडसे का असे अंधारही झाकावया आले?


सुखांशी तोंड ओळख जाहली नाही तयांना का?

सहावे दु:ख आनंदे , सुखी शिकवावया आले


प्रजेला वाटते की राज्य आहे फॉर दी पीपल

पुढारी देश माझा कोठुनी लाटावया आले?


म्हणावे "सडक का गुंडा"कधी का सैन्यप्रमुखाला?

तयारी ठेव नेत्या! लोक जर मारावया आले


नको भडिमार सल्ल्यांचा, स्वइच्छेने जगू द्या ना!

स्वतःच्या आत डोकावा! मला शिकवावया आले!


हमेशाच्याच या जखमा, सखे तू भेट केलेल्या

तुझ्या जागी कशाला दु:ख हे नांदावया आले?


उद्याच्या नवपिढ्या म्हणतील की मीही जुना आहे

असे हा खेळ खोखोचा, नवे खो द्यावया आले


चला क्षितिजापुढे जाऊत म्हणता, ती म्हणाली की

कुठे आकाश धरतीला, सख्या टेकावया आले?


मनी "निशिकांत"च्या दुर्दम्य आशा उंच उडण्याची

अभागी वास्तवाचे भान पण रोखायला आले



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

वृत्त--वियदगंगा

लगावली--लगागागा -- चार वेळा


आठवणींचा मनात वावर

 फुटपट्टीने मोजतेस का उगाच दोघांमधले अंतर?

अंतर आहे म्हणून असतो आठवणींचा मनात वावर


दरी मिटवण्या आधी बोलू, काय चांगले घडले यावर

मतांतरांच्या मुद्द्यावरही आज नको, बोलू या नंतर


दान अल्पसे करून बनती दानशूर का सारे गब्बर?

प्रयत्न असतो लपवायाचा पापाने भरलेली घागर


खयाल का चघळावे? करतो सामाजिक प्रश्नास उजागर 

श्रोत्यांना आवडती गझला, नाव ठेवती प्रकांड शायर


आठवणींनी सुसह्य होते जीवन आई अन् बाबांचे

जरी उडाले बाळ जावया, पार करोनी सात समिंदर


जिथे नांदते दु:ख नेमके तिथेच जाती उदास वारे

वेदनेतही हसावयाचे शिकून व्हावे जरा कलंदर


असून, निर्गुण निराकार तो, मनात मूर्ती सदा विराजे

संस्कारांचे पालन करण्यावाचुन का असते गत्यंतर


गरळ ओकती सभेसभेतुन, प्रशासनाची किती टवाळी!

शंका आहे विरोधकांना, जमेल का करणे सत्तांतर?


या वयात "निशिकांत" कशाला लिहावयाची कवणे हिरवी?

जरी सुरकुत्या, मनात हिरवळ जपावयाला हवी निरंतर



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३




Saturday, September 26, 2020

मरगळीने ग्रासले आहे

मरगळीने ग्रासले आहे

इरादे कैक असुनी  मरगळीने ग्रासले होते
बुलंदीला मनाच्या वास्तवाने जखडले होते

यशाने एवढ्याशा ठेंगणे आकाश झाल्यावर
करोनी ऊंच टाचा नभ धरावे वाटले होते

लिहूनी पूर्ण करता आत्मवृत्ताला कळाले की
सखीच्या वावराने सर्व पुस्तक व्यापले होते

कुणी मनमोकळे करण्यास अपुले खास नसल्याने
बसोनी एकटी मी आरशाशी बोलले होते

उदासी पाचवीला पूजलेली जीवनी माझ्या
करंट्या प्राक्तनावर मीच माझ्या हासले होते

पणाला लावता येते गरज पडल्यास भार्याही
जगाला पांडवांच्या वागण्याने दावले होते

जगाची पेठ  व्यवहारी इथे होतो नफा तोटा
कधीही ना कुणी येथे  कुणाला पावले  होते

पुरे हे वाचणे पत्रे जुनेरी नित्त्यनेमाने
जिने लिहिलीत ही पत्रे, तिनेही भोगले होते

उठा म्हणताच उठल्याने, बसा म्हणताच बसल्याने
घरी " निशिकांत"च्या शांतीसवे सुख नांदले होते


निशिकांत देशपांडे, पुणे
मो क्र  ९८९०७ ९९०२३
वृत्त--वियदगंगा
लगावली---लगागागा चार वेळा


Tuesday, September 15, 2020

नुसती वणवण


जन्मापासुन भटकंती अन् नुसती वणवण
जीवन जगण्याला का असते कुठले कारण?

शांत जीवनी वलय कशाला आठवणींचे?
तलावात का समिंदराचे उधाणलेपण?

घाबरशी का? तुला द्यावया पूर्ण सुरक्षा
तुझ्याकडे मी मला ठेवले आहे तारण

खर्‍या चेहर्‍याने ये सखये मिरवू आपण
नको मुलामा, नको सभ्यता, नको आवरण

अर्ध्या जागांसाठी खटपट आणिक स्पर्धा
उरल्या अर्ध्या नोकर्‍यास आहे आरक्षण

वठल्या झाडावरचे पक्षी उडून गेले
वाट पाहतो अता व्हावयाची तो सरपण

टाळाया नैराश्य असावे ध्येय वाजवी
मृगजळ पीण्या कशास फिरता उन्हात रणरण?

यत्न करावा पांग फेडण्याचा पोरांनी
देव न फेडू शकला अपुल्या आईचे ऋण

यशशिखरांवर गर्व नको "निशिकांत" करू तू
खरी परिक्षा पुढेच आहे येता उतरण


निशिकांत देशपांडे. पुणे.
मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३


Sunday, September 13, 2020

वाहतो मी भार आहे


अस्थिपंजर सापळ्याचा वाहतो मी भार आहे
थांबतो ना श्वास, जगणे एक सोपस्कार आहे

सोंग केले माय अंबा अंतरी संचारते अन्
जोगवा मागून माझा चालला संसार आहे

जे न पटते, लोकलज्जेस्तव करावे लागता ते
मीच केलेला मनाशी माझिया व्यभिचार आहे

ईश्वरी कोपास भिउनी पाळतो रूढी प्रथांना
नाव गोंडस त्यास देतो "आमचा संस्कार आहे"

ऑनलाइन शिक्षणाची पध्दती अवलंबिल्याने
गुरुजनांच्या शिकवण्यांचा बैसला व्यापार आहे

बायकोने हे करावे अन् मुलांनी ते करावे
दोन नात्यांचा दुवा का जाहला व्यवहार आहे?

घ्यायची तू तेवढी घे जीवना माझी परिक्षा
जिद्द जगण्याची चिरंजिव, केवढी दमदार आहे!

आज लिहिता एक कविता गुंफण्याला क्षण सुखांचे
आर्तता आली सखे पण जाहली लयदार आहे

का उगा "निशिकांत" द्यावा तत्व, मुल्यांचा मुलामा
त्रास इतरांना न द्यावा, जीवनाचे सार आहे


निशिकांत देशपांडे, पुणे.
मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Wednesday, September 9, 2020

तुझ्याविना



नकोच जगणे तुझ्याविना
अन् उसासणे तुझ्याविना

स्वप्नीही मी अनुभवतो
तुझे स्पर्शणे तुझ्याविना

पौर्णिमेस पोळते किती!
निळे चांदणे तुझ्याविना

जमू न शकले मला कधी
गुलमोहरणे तुझ्याविना

मावळले का आज असे?
खळखळ हसणे तुझ्याविना

किर्तीरुपाने जगात या
नकोच उरणे तुझ्याविना

स्वप्नामध्ये जमेल ना!
तुला भेटणे तुझ्याविना

अशक्य आहे दयाघना
श्वास चालणे तुझ्याविना

"निशिकांता" ये बघावया
माझे नसणे तुझ्याविना

वृत्त--मात्रा वृत्तांतर्गत--बालानंद--१४ मात्रा


निशिकांत देशपांडे. पुणे.मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

तिथे मी पोंचलो नाही


निघालो जावया जेथे तिथे मी पोंचलो नाही
जरी रस्ता नवा होता कुठे ठेचाळलो नाही

नको ते सभ्य होणे अन् मनाच्या कसरती नाना
मनाच्या कोंडमार्‍यावर कधी विश्वासलो नाही

कपारी काळजाच्या आजही भेगाळल्या दिसती
जुनेर्‍या श्रावणाला ग्रिष्म छळतो, बोललो नाही

उद्याचे स्वप्न बघण्याच्या चढाओढीत असल्याने
निसटला "आज" चिमटीतून पण मी थांबलो नाही

नको त्या वादळी लाटा, नको ती गाजही आता
सखीचा हात धरुनी मी किनारी बैसलो नाही

दिसावी माणसे मोठी घरी छोट्याच का देवा?
नि छोटी माणसे मोठ्या घरी का? समजलो नाही

जरासे स्पष्ट बोलूनी मळभ नात्यातले हटले
जसे मी वागलो आता, अधी का वागलो नाही?

नको खेळूस जिंकाया, हरावे लागते मजला
तुला खुश पाहण्यासाठी, सखे मी जिंकलो नाही

जसे "निशिकांत"चे ठरले, जगायाचे जशी मर्जी
कुणी म्हणती मला लहरी. तरी रागावलो नाही


निशिकांत देशपांडे. पुणे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३




Tuesday, September 8, 2020

गाभार्‍यातिल ज्योत तेवते


वादळातही गाभार्‍यातिल ज्योत तेवते
घडायचे ते ईश कृपेने सदैव घडते

जखम मनीची उगाच भरली असे भासते
आठवणीने पुन्हा पुन्हा भळभळू लागते

जुन्या वहीचे पान अचानक उगा चाळता
मनात असुनी मिठीत नसणे तिचे काचते

कधी बेरजा, कधी वजावट हिशोब चुकले
व्यवहाराच्या दलदलीत का हे जग फसते?

दगडाखाली हात अडकला जर नसता तर
खुर्चीवरच्याला का कोणी पुसले असते?

अर्ज पोटगीसाठी केला न्यायमंदिरी
निकाल आला पण दोघेही हयात नव्हते

शुभंकरोती नको पर्वचा, नकोत गोष्टी
मूल आजचे सायंकाळी टिव्ही बघते

आठवणीविन जगायचा ती सराव करण्या
आरशात पारा नसलेल्या बिंब पाहते

थोर विभूती इतिहासातिल, पास व्हावया
जरी वाचल्या, तत्व तयांचे कोण पाळते?

जाऊ आता क्षितिजावरती, सांग सखे तू
आकाशाला धरा नेमकी कुठे भेटते?

ठेव जरा "निशिकांत" जटा, दाढी बन बाबा
नुसत्या विद्वानास कुणी का गुरू मानते?



निशिकांत देशपांडे. पुणे. मो क्र ९८९०७ ९९०२३
वृत्त--मात्रा वृत्तांतर्गत अनलज्वाला-मात्रा २४

Friday, September 4, 2020

सुख मी मानले


भेटावयाला दु:ख येता, ना कधी धास्तावले
जे जे मिळाले जीवनी त्यालाच सुख मी मानले

ध्यानात येता सुरकुत्यांना सर्व घर कंटाळले
वृध्दाश्रमाची वाट धरली, आपुल्यांना सोडले

झुंडीत मीही वेदनांच्या सोबतीने चालता
संपूर्ण झाली जीवनाची सफल यात्रा वाटले

स्वप्नी पहाटे भेटले जेंव्हा मला मी कालची
त्या कागदी नावा, नि भिजणे, बालपण रेंगाळले

जावे कुठे? हे ना समजले पण तरीही चालते
जाऊ नये कोठे परंतू पाहिजे हे जाणले

स्वप्ना तुझे उपकार, स्वप्नी दावसी मज जे हवे
औकात माझी काय आहे? वास्तवाने दावले

मृगजळ अताशा प्यावयाचा छंद आहे लागला
तृष्णा न शमली, पाठलागी सर्व कांही संपले

ओझे मणाचे वाटते माझ्या मनाला आजही
गझलेतुनी जे सांगतो ते मीच नाही पाळले

येवून मृत्यू ठेपला पण बेफिकिर "निशिकांत"तू
जन्मायचे आहे पुन्हा हे कैकदा मी वाचले


निशिकांत देशपांडे, पुणे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३
वृत्तः मंदाकिनी
लगावली--- गागालगा X४

Thursday, September 3, 2020

कळले नाही निरोप कोणी दिला, घेतला


कळले नाही निरोप कोणी दिला, घेतला
चेहर्‍यांवरी दोन्ही होता विरह दाटला

वीरमरण येताच सलामी कलेवराला
निरोप द्याया असा सोहळा कुठे न दिसला

सुरुकुतलेले कैक चेहरे जगी एकटे
असेच जाती! निरोप नसते कुणी द्यायला

कबरीवरती दिवा लाउनी निघून गेली
निरोप कळण्या तव प्रेमाचा वेळ जाहला

निघायचे तर निघून जाऊ दोघे मिळुनी
निरोप देउन उरावयाचा प्रश्न संपला

पैलतिराची आस लागता, सतारीवरी
निरोप घ्याया राग भैरवी आर्त छेडला

हिमालयाची उंचीही पण खुजी वाटते
निरोप देताना जर कोणी छान बोलला

आभासी दुनियेत रमायाला शिकल्याने
निरोप देवुन भूतकाळ मी खोल गाडला

निरोप घेण्यालाच सही पण ये "निशिकांता"
बघेन डोळे भरून तुजला, चंग बांधला


निशिकांत देशपांडे, पुंणे मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३