उद्याची आस पोसावी

उद्याची शक्यता का आज फेटाळून लावावी?
जरी मी आज खचलेला, उद्याची आस पोसावी

हवी जर सभ्यता तर मुखवट्याच्या आत शोधावी
दिसाया सर्व साधू संत, वरचे रूप मायावी

कधी अन् काय म्हणतिल लोक याची काळजी केली
मनाला मारुनी शिकलो, जगाची रीत पाळावी

दरोडे, खून, अत्याचार झाल्या रोजच्या खबरा
कसे सांगू मुलांना वृत्तपत्रे रोज वाचावी

जरी आक्राळ अन् विक्राळ असती सागरी लाटा
निरव रात्रीत एकांती दुरूनी गाज ऐकावी

खरोखर अंतक्षण येता, कुणीही आपुले नसते
दिसाया लागता मृत्यू, कुणाला हाक मारावी?

कशाला मरती घिरट्या, गिधाडे झोपड्यांवरती?
इथे वस्ती करोनाची, हिला म्हणतात धारावी

कुठे गुंतायचे नसल्यास घ्या सन्यास मर्जीने
इथे तो आज असतो तर उद्या असतो दुज्या गावी

तुला आहेत का "निशिकांत " कोणी आपुले खासे?
तुझ्यावर वेळ आली तर जयांची आठवण यावी


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

जणू मुक्त रावे

रहातो कुठे कोण? कोणा न ठावे
जगावे असे की जणू मुक्त रावे

उसाच्या फडाभोवती कैक कोल्हे
शिकारीस टपले, मुलींनो जपावे!

महाभारताचा कुठे कृष्ण गेला?
कुठे द्रौपदीने निवार्‍यास जावे?

"उद्याला"जरी "आजची " पार्श्वभूमी
"उद्याने " भवोष्याकडे लक्ष द्यावे

जगाचा नियंता जरी देव आहे
करी कासरा घट्ट धरुनी जगावे

उसासे, उसासे किती ते उसासे!
मिळायास मुक्ती किती गुदमरावे?

बळी बोकडाचा दिल्यावर, त्वरेने
दयाळू म्हणे देव भक्तास पावे!

अशी राष्ट्रभक्तीत का कूटनीती?
कधी वाहवा! सैनिकांना म्हणावे

किती प्रश्नचिन्हात "निशिकांत "जगसी?
जुने प्रश्न सुटता नवे का दिसावे?


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

जरा गर्दीत राहूद्या

नको ते एकटे जगणे, जरा गर्दीत राहूद्या
स्वतःशी बोललो, इतरासवेही आज बोलूद्या

बुडालो घोर तिमिरी अन् पुन्हा रस्ता भुयाराचा
मला अंधूकसा माझा कवडसा आज होऊद्या

सुखाचे तिर्थ का देतोस आयुष्या जगायाला?
मला भरपूर दु:खाचे प्रभूला दान मागूद्या

हजारो जोडलेले सांजवेळी पांगती सारे
रहायाचे जयांना राहतिल इतरास जाऊद्या

निराशा ओतली फेसाळत्या प्याल्यात का माझ्या?
अता हरवून माझे होश, थोडेसेच बहकूद्या

उशाला बैसले कौरव नि पांडव पाच पायाशी
मिळाली लीनतेला साथ हे सर्वास समजूद्या

कराया नागडे नेत्यांस व्रत घ्या कार्यकरत्यांनो
कपाटे सापळ्यांची** बेधडक तरुणास उघडूच्या

नको उपकार कोणाचे, नको आभार कोणाचे
जगायाचे कसे मी हे, मला माझेच ठरवूद्या

नको "निशिकांत "तू मागूस कांही. सर्वज्ञानी तो
मला जे पाहिजे ते नेमके देवास देवूद्या

कपाटे सापळ्यांची याचा अर्थ स्केलेटन्स इन कपबोर्ड या ईंग्रजी फ्रेजचा संदर्भ घेऊन काढावा.


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

नव्याने प्रश्न उदभवला

गळ्याचा फास जेंव्हा सैल झाला, श्वास गदमरला
कशी पोसायची पोरे? नव्याने प्रश्न उदभवला

कधी? केंव्हा? मरायाचे असे स्वातंत्र्य का नाही?
जरी मी कैकदा मृत्यू तसा जगण्यात अनुभवला

जगाला अन् मलाही मी असा फसवीत जगलो की!
दिखाऊ हास्य वरती पण उसासा आत भळभळला

तुझी चाहूल आली अन् कधी नव्हतेच ते घडले
मनाचा कोपरा अन् कोपराही लख्ख लखलखला

नवा सत्संग पाहोनी नवे ऐकावया गेलो
बसोनी व्यासपीठावर नवाही तेच बडबडला

उगा सावरकरांची का अशी हेटाळणी करता?
विरोध्यांनो निखारा घ्या, पुजा जो काल धगधगला

उद्याचे विश्व आहे फक्त तुमचे, या चिमुरड्यांनो
भरारी घ्या, म्हणू द्या विश्व सारे, देश झगमगला

तिरंगाही नको त्यांना न वंदेमातरमही पण
फुटिरवाद्या तुझा मुखडा किती रक्तात बरबटला?

मुले "निशिकांत "आता स्पष्ट म्हणताहेत बाबांना
नको इतिहास, तुमचा काळ आहे आज मावळला


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

मन वळून बघते

वळणावरती शेवटच्या मन वळून बघते
येत असावे कुणी आपुले असे वाटते

देव न खातो तरी बया नैवेद्य वाढते
खाणार्‍यांना उपास करण्या शास्त्र सांगते

पहिल्या अन् शेवटच्या श्वासामधले अंतर
श्वास चालतो, म्हणून तर ते जीवन असते

चाल जीवना तुझी एवढी रटाळ आहे!
एक जमाना झाला जगतो रोज तेच ते

संभाषण संपले बघोनी घरातल्यांचे
अबोल सार्‍या, एक भिंतही कुठे बोलते?

फिरायला दिल्लीला गेलेल्या श्वानांना
प्रश्न सुटेना संसदेतही कोण भुंकते?

असेल वाटत भय वारीचे विठ्ठलासही
कोण करोनाबाधित आहे? कुणा न कळते

बैठकीतले वादळ आता सुरकुतल्याने
क्षीण होउनी वळचणीत मजबूर राहते

तुझा जरी बेगडी चेहरा सन्याशाचा
आसक्ती "निशिकांत "केवढी मनी नांदते!


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

तुला चुचकारले नाही

तुला फुत्कारले नाही, तुला चुचकारले नाही
तुझ्या मी भावनांनाही कधी चुरगाळले नाही

गुन्हेगारास जनतेने इथे ललकारले नाही
निघाले अश्वमेधाला, कुणीही रोखले नाही

मनाच्या मी कपारींना, किती जपले तुझ्यासाठी
न ओलावा तिथे उरला, तरी भेगाळले नाही

न येथे सोबतीला चंद्र आणिक चांदण्याही पण
मनी तेजाळले, स्वप्नी तुझ्या अंधारले नाही

जगाने पाहिले त्याचे मरण लटकून झाडाला
हजारातील हा मृत्यू, कुणी चित्कारले नाही

खुलासा शेवटी झाला हसू पाहून प्रेताचे
जगी मरणोत्तरी कौतुक, अधी सत्कारले नाही

उधारीला नसे थारा, जगी व्यवहार नगदीचे
इथे रंकास रावांनी कधी स्वीकारले नाही

असो आई असो भगिनी असो पत्नी जिव्हाळ्याची
दिले पूर्णत्व स्त्रीने जीवनी, नाकारले नाही

कथा सांगायची आई, पुराणातील रात्रीला
कधी भाकडकथा सार्‍या, मनाला वाटले नाही

किती साधू नि सन्यासी हवा खाती तुरुंगाची
जनांच्या अंधश्रध्देने कुणा लाथाडले नाही

अता "निशिकांत "धर तू वाट पुढती भक्ति मार्गाची
प्रपंची  गुंतलेले मन अती भक्ताळले नाही


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

अता वय जाहले आहे

तिचे शाळेत जाण्याचे अता वय जाहले होते
विषारी पाहुनी नजरा मनी भय दाटले होते

उसासे दाबले होते, मनाला मारले होते
नशीबी फक्त खस्ता अन् स्वतःला जुंपले होते

कहाणी ही प्रवासाची, तिला गाडीत चढताना
वयाने ज्येष्ठ असलेले नराधम खेटले होते

तयारी जाहलेली स्त्रीभ्रुणाला मारण्याची पण
जुळ्या गर्भात मुलगाही, म्हणोनी सोडले होते

तिची पाहून दुर्बलता, जगाने जे हवे केले
तिचे दुर्दैव नवर्‍यांनी पणाला लावले होते

कहाणी निर्भयाची ऐकुनी पाणावले डोळे
सजा न्यायालयी होईल लवकर, वाचले होते

जुन्या काळी दुरावस्था स्त्रियांची वेगळी नव्हती
तिला देवास रिझवायास स्वर्गी नेमले होते

पराया धन म्हणोनी का तिची हेटाळणी करता?
सुनेच्या का रुपाने धन पराये आणले होते ?

कधी "निशिकांत"दे संधी तिलाही व्यक्त होण्याची
कसे मी तोंड उद्रेकास देऊ? वाटले होते


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३ग

शोधलेच पाहिजे

वेदनेत श्रावणास शोधलेच पाहिजे
जग हवे! नको म्हणूस एवढेच पाहिजे

खडबडीत वाट जीवना तुझी अशी कशी?
लागली असून ठेच, चाललेच पाहिजे

सासरी सुनेस जाच आसपास पाहता
लेक आपुली म्हणून धावलेच पाहिजे

एकवाक्यता जरी असायला हवी तरी
वाजवी टिकेस रोज ऐकलेच पाहिजे

माय बाप गप्प! नातवास लावण्या वळण
मौन सोडुनी मुलास बोललेच पाहिजे

द्वंद्व गीत मी लिहून वाट पाहतो सखे
सूर मिळवुनी सुरात, गायलेच पाहिजे

वादळे कपातली उठावयास लागता
आपसात शमवण्यास भेटलेच पाहिजे

जायचे असेल येथुनी तुला, जरूर जा
जायच्या अधी वळून पाहिलेच पाहिजे

प्रश्न सर्व संपल्यास काय अर्थ जीवना?
उत्तरात प्रश्नचिन्ह गावलेच पाहिजे


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

मनाचा कोपरा सुकला

मनी ओल्या जरी जखमा, मनाचा कोपरा सुकला
विरोधाभास आयुष्या पुरोनी जीवनी उरला

मनावर राज्य केले, काल ज्यांनी राग आळवला
कुठे हरवून गेले ते, तयांचा सूर मावळला

थवे आले नि गेले पाखरांचे उंच आकाशी
स्वतःचे पाखरू उडता, बिचारा बाप ओघळला

तिच्या नाजूक जखमांना मलम आहे तरी कोठे?
हवी हळुवार फुंकर जी न घालाया कुणी दिसला

नव्या गाण्यातली वाद्ये किती कर्कश्श कानाला
कुठे संवादिनी गेली, कुठे लयदार तो तबला

करायाचे कसे अन् काय? हे ठरवा तुम्ही तुमचे
पराभव पत्करायाला कुणी दिसला न आढळला

पराचे कावळे करता कशाला? सत्य ते बोला
पुराणी फक्त ती चंडी नि अंबा पण जगाया मात्र का अबला?

लिहाया शेरही जमती जरा खेळून शब्दांशी
निघावा लागतो आतून मिसरा जन्मण्या मतला

तुला "निशिकांत "ना कळली कधी येथील गटबाजी
तुला देईल का संधी कुणी वाचावया गझला?


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

दु:ख शोधीत आले घर

हझल** लिहिण्यास बसलो तर
दु:ख शोधीत आले घर

जीवनी प्रश्न अन् उत्तर
चालती दोन्ही समांतर

असे का नेहमी येते?
उसास्यांचेच प्रत्त्यंतर

काष्ट विकतो स्मशानी जो
कमवतो प्रेत आल्यावर

मशाली पेटलेल्या घ्या
हवे असल्यास सत्तांतर

कसे थकलात जगण्याला?
जरी झाला न मध्यंतर

जशी उन्मुक्त झाली ती
नको माहेर अन् सासर

मने भेगाळता दोन्ही
कसे मोजायचे अंतर?

उडाली लेकरे, जगणे
अता मरणाहुनी बत्तर

आसवे सुरकुत्यांवरती
ओघळावी का निरंतर?

तुला "निशिकांत "येते का?
हसायाला कधी वरवर

** हझल म्हणजे विनोदी गझल


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

टेकतात भूवरी

चंद्र चांदण्यासवे हवेत राहती तरी
भूक लागताच पाय टेकतात भूवरी

का उगा करायची कुणासवे बरोबरी?
ऐकतात कोण आज सांगुनी परोपरी?

फक्त आवडून काय? दफन जाहल्यावरी
बादशाह बांधतात ताज संगमरमरी

बैठकीत चित्र टांगले तुझे सदा जरी
आठवात पूर्णवेळ वेदनाच सोयरी

सज्जनास या जगात भाव ना मिळे कुठे
दुर्जनास नेसण्यास शुभ्र वस्त्र भरजरी

झेलले अनेक त्रास वाढवावया मुले
वेदना सले मनास, बोलतो न वैखरी

गलबला नको इथे हवी मनास शातंता
ध्यान लाउनी मलाच शोधतोय अंतरी

रक्तशर्करा कमी करावयास औषधी
सांगतात लोक जे न जाणतात डॉक्टरी

वाद घालतेस का उगाच तू तुझ्यासवे ?
व्यक्त हो, फुलून ये पहाटच्या फुलापरी

वृत्त आजचे विशेष कोणते नका पुसू
तेच ते रटाळ विश्व, तेच ते घरोघरी

विठ्ठला जनीसवे दळावयास वेळ पण
सांगतोस का  मलाच "कैद मी विटेवरी "?


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

सारे निघून गेले

जे जे आले ते ते सारे निघून गेले
खूप जवळचे असूनसुध्दा दुरून गेले

दु:ख कशाला? घडायचे ते घडून गेले
पिकलेले ते पान शेवटी गळून गेले

कलेवराला नवल वाटले जळण्याआधी
हात पाय, आलेले सारे धुवून गेले

नेत्र ओलसर, गाली ओघळ आणि सुरकुत्या
नकात सांगू! जीवनात ते हरून गेले

एकएकटे सॉक्रेटिसचे जीवन जगता
मरण्याआधी हजारवेळा मरून गेले

आरशास का कळते तगमग अंतरातली?
म्हणून म्हणतो मस्त दिसाया नटून गेले

विरान घरटे, आत उसासे, जगा सांगतो
"मुले जगाया अपुले जीवन, उडून गेले "

नराधमाला स्त्रीलिंगी का शब्द नसावा?
यातच सारे चलन जगाचे कळून आले

कोसतोस "निशिकांत " असा का स्वतः स्वतःला?
सोडुन दे ना! लोक तुला वापरून गेले


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

मंदिरात का व्यर्थ शोधता?

स्वयंप्रकाशित देवापुढती उगा कशाला दिवा लावता?
जरी राहतो अंतरात तो, मंदिरात का व्यर्थ शोधता?

माझ्याशी मी बोलायाची कला घेतली शिकून आहे
अपुल्यांनाही कशी कळावी सांजवेळची घोर आर्तता

बाबा माझे कारकून मज कशी मिळावी आमदारकी?
बाप असावा राजकारणी, हाच निकष अन् हीच पात्रता

नराधमांनी कुस्करलेल्या, म्हणे कळीला न्याय मिळाला!
देव तरी का देऊ शकतो वापस तिजला तिची मुग्धता?

गझलीयत जर नसेल तर त्या रचनेला का गझल म्हणावे?
लाख असूदे वृत्त, काफिया, अंगभूत आपुली गेयता

पापांची घागर भरलेली, उन्मादाने तरी वागतो
गंगामाई आहेच देण्या पापापासुन मला मुक्तता

वठलेल्या जर्जर वृक्षाने शिशिर पाहुनी मनी ठरवले
जगावयाचे! मावळलेली पर्णफुटीची जरी शक्यता

मृगजळ सारे सभोवताली, आभासाचे विश्व जाहले
कपारीस कोरड्या मनीच्या कशी मिळवी जरा अर्द्रता?

जगात ढोंगी काळे धंदे, पाप कराया हरकत नसते
माफक इच्छा एकच असते, फक्त नसावी कुठे वाच्यता

विरोधकांनो सरकारावर करा हवी ती टिकाटिप्पणी
पण लढताना शत्रूसंगे जरा असूद्या एकवाक्यता

काय हवे ते माग म्हणाला देव तसे "निशिकांत "झुकोनी
करी विनंती पुनर्जन्म दे, स्वर्गामधली नको शांतता


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३ 

स्वप्न असावे हिमालयाचे---( मतलाबंद गझल )

अंथरूण पाहून पाय का पसरायाचे?
सह्याद्रीला स्वप्न असावे हिमालयाचे

प्रयत्न करण्या अधी कशाला परतायाचे?
शक्यतेस का अशक्य आहे म्हणावयाचे?

व्रत वैकल्ये लक्षण असती दौर्बल्याचे
व्रतास सार्‍या पुन्हा कशाला उजवायाचे?

नको खुलासे मला असे का? वागवल्याचे
पोरांनो समजलो मला जे समजायाचे

कुठे असावे जरी राहिले कळावयाचे
भान असूदे कुठे नेमके नसावयाचे

अबोल्यातही जरा शिकावे बोलायाचे
तुटण्या इतके कधीच नसते ताणायाचे

आत्मघातकी स्वप्न धुक्याला खुणावयाचे
रविकिरणांशी मित्र होउनी जुडावयाचे

वाळूवरती नाव कशाला लिहावयाचे?
ह्रदयावरती जन्मासाठी कोरायाचे

भान ठेव "निशिकांत "आपुल्या ज्येष्ठ वयाचे
सोड शायरी, शीक टाळ तू कुटावयाचे


निशिकांत देशपांडे.मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

भरकटाया लागतो

वादळाच्या संगतीने वादळाया लागतो
शांततेचा मी पुजारी भरकटाया लागतो

वेळ येता नास्तिकांना देव आठवतो कसा!
संकटी मी रामरक्षा पुटपुटाया लागतो

जायचे होते कुठे अन् पोंचलो आहे कुठे?
"ध्येय जेथे पोंचलो ते ", बिंबवाया लागतो

तोंड कोल्ह्याचे सकाळी पाहता शुभ होतसे
आरशामध्ये म्हणोनी मी बघाया लागतो

नास्तिकांच्या संगतीने भ्रष्टते बुध्दी अशी!
आस्तिकांना अंधश्रध्दाळू म्हणाया लागतो

पानगळ सोसून जर्जर झाड देते भरवसा
पालवी फुटल्यावरी मोदे झुलाया लागतो

वेळ ना थांबे कुणासाठी जरी आहे खरे
सांजसमयी जीवनाच्या घुटमळाया लागतो

नवपिढीला वाव द्या म्हणताच नेता सत्वरी
नाव अपुल्या वारसाचे पाठवाया लागतो

राबता असतो भुतांचा पिंपळावरती म्हणे
झाड ते "निशिकांत "बघुनी थरथराया लागतो


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

बोलणारा बोलतो--( जुल्काफिया गझल )

बोलणारा बोलतो
ऐकणारा ऐकतो

हेच चाले या जगी
चोरणारा चोरतो

प्रेम? छे! व्यवहार हा
तोलणारा तोलतो

जाहली हुंडाबळी
जाळणारा जाळतो

रोज हप्ता पोंचतो
गाळणारा गाळतो

काय कवितांची दशा
वाचणारा ऐकतो

कायद्याचे काय हो
पाळणारा पाळतो

आजची आंदोलने
भुंकणारा भुंकतो

आणली बंदी तरी
थुंकणारा थुंकतो

काव्यगोष्टींची तर्‍हा
ऐकणारा झोपतो

रेस्ट कर"निशिकांत "तू
राबणारा राबतो


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

वृत्त--कादंबरी
लगावली--गालगागा गालगा 

नजर नेमके सांगत आहे

शब्द फुटेना ओठांमधुनी, नजरेने मी बोलत आहे
ओठांना जे जमले नाही, नजर नेमके सांगत आहे

डबडबलेली नजर सांगते मनात कांही बोचत आहे
लपवालपवी करूनसुध्दा सत्य चेहरा दावत आहे

खोटेनाटे ओठ बोलती वेळ मारुनी नेण्यासाठी
नजरेचा हा स्वभाव नाही, सत्याच्या ती सोबत आहे

भळभळ होते कशामुळे हे ह्रदयालाही ठाउक नाही
नजरेचा तो बाण कदाचित खोल अंतरी टोचत आहे

नजर विषारी टाळायाचे जमेल तितके शिकून घ्यावे
दबा धरोनी धूर्त शिकारी सावज अपुले हेरत आहे

उंची कपडे, दागदागिने, गाढा मेकप यापेक्षाही
नजरकडांवर काजळ चढता रूप अधीकच भावत आहे

नजर वेगळी खास लागते अंतरात अपुल्या बघण्याला
आत्मपरिक्षण करावयाची कुणात हल्ली हिम्मत आहे?

नजरेने घायाळ कुणा तर नजरेने जिंकले कुणाला
मृगनयनांची तिच्या करामत, हरेक मजनू जागत आहे

काय तुला "निशिकांत "जाहले गोंधळल्यागत वाटतोस तू
यत्न करोनी नजरेमध्ये तिच्या नजर का अडकत आहे?


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र.९८९०७ ९९०२३

जेंव्हा जेंव्हा वाट पाहतो मी स्वप्नाची

जेंव्हा जेंव्हा वाट पाहतो मी स्वप्नाची
वाट पाहती स्वप्नेही मी झोपायाची

मौनच माझे कळले नाही कोणाला तर
 नसे शक्यता शब्द बोललेले कळण्याची

सखीसवे मी विश्व पाहिले दहा दिशांचे
अकरावी राहिली दिशा पण फिरावयाची

वीण घट्ट पण कसे उसवले धागे अपुले?
उशीर झाला, कशास चर्चा करावयाची?

एरंडाचे गुर्‍हाळ होती मैत्री अपुली
अवघड असते तरी प्रक्रिया विसरायाची

तृप्त जेवला, ढेकर आली, प्रश्न सुटेना
मित्र सुदामाची पुण्याई का कृष्णाची?

वादळातही शांत तेवते ज्योत मंदिरी
मैफिलीतल्या शमेस धास्ती विझावयाची

केशरलालीसवे उगवणार्‍या सुर्याला
सवय जाहली मावळतीला काजळायची

वाटतोस "निशिकांत "असा का गुदमरलेला?
पिले उडाली, विरान घरटे, व्यथा मनाची


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

दीप आता मालवू या

दीप आता मालवूया
एकमेका जागवूया

सप्न एकच आपुले जे
आज दोघे आठवूया

कागदी जी सोडलेली
नाव चल ती वल्हवूया

साथ ज्यांनी सोडलेली
आज त्यांना बोलवूया

संशयाचे भूतही पण
निश्चयाने घालवूया

जे पसाभर कमवलेले
त्यात सारे भागवूया

लाख मिथ्या जग असू द्या
एकमेका गुंतवूया

दाह जो जगण्यात आहे
हासण्याने शांतवूया

लाचखोरी माजलेली
या मशाली पेटवूया

वेदनांच्या कुंचल्याने
जीवनाला रंगवूया

ठरवले "निशिकांत "नेही
संकटांना जोजवूया


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

जिंदगी बदलली होती

ती गळ्यात पडली होती
जिंदगी बदलली होती

ती नको वाटली होती
पण तरी जन्मली होती

ती ज्योत न विझली होती
बहुतेक विझवली होती

दावते करारी बाणा
आतून उसवली होती

हरवून प्रेम करताना
ती तिला गवसली होती

ती उन्हात मरमरताना
बाळास सावली होती

ती अबोल होती तेंव्हा
अंतरी बोलली होती

स्वप्नांस मनाई जेथे
ती झोप टाळली होती

घर आनंदी ठेवाया
आसवे लपवली होती

हास्यात शोधले; पण ती
गुदमरात लपली होती

"निशिकांत "तुझ्या हसण्याने
केवढी बहरली होती !


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

ना सरणारा रस्ता

युगे युगे मी चालत आहे ना सरणारा रस्ता
खाचा खळगे ठेचा खातो, वापरणारा रस्ता

माय निवडते अपुल्यासाठी भळभळणारा रस्ता
मुलास दावी बोट धरोनी जोजवणारा रस्ता

चालत चालत मागे बघता कुणी न दिसते माझे
असेल का हा अंधाराला पांघरणारा रस्ता?

असून शिकवण संस्कारांची, पाय घसरला माझा
कसा आवडे अनेकातुनी भरकटणारा रस्ता?

मृत्यूचा हा महामार्गही आज बदलला इतका!
टोल बूथ डॉक्टरचे करती नागवणारा रस्ता

वेताळाला घेउन पाठी गप्प गप्प फिरताना
त्याच्यासाठी मुस्कटदाबी हा करणारा रस्ता

पानांची सळसळ ऐकोनी गाव मला आठवते
बंद जाहला शहरातुन गावी जाणारा रस्ता

शांत मनाच्या डोही उठता तरंग आठवणींचे
मला लागतो गतकाळी अलगद नेणारा रस्ता

रुढी प्रथांचे रटाळ जीवन जगता जगता थकलो
म्हणून मी ' निशिकांत " निवडला वादळणारा रस्ता


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

स्वयंभू मी प्रवासाला

मनी मी मानतो आदर्श माझा एकलव्याला
म्हणोनी एकटा निघतो स्वयंभू मी प्रवासाला

कधी ओलांडतो का जज पुराव्यांच्या परीघाला?
असे झाल्यास तो बदनाम करतो रामशास्त्र्याला

चला पानांचिया मागे कळ्यांनो या लपायाला
विषारी शेकडो नजरा, किती टपल्या खुडायाला

तराजू घेतलेली अंध देवी न्याय का करते?
बिचारी फक्त दळते, श्वान येते पीठ खायाला

नको ते तेच का घडते? खुलासा होत का नाही?
अता शिकतोय माझ्या मी भविष्याला लिहायाला

पुढारी स्थूल असुनीही मनाने केवढे चंचल !
जरा दिसता कुठे संधी, उड्या घेती लुटायाला

असू दे मूठ माझी झाकलेली लाख मोलाची
मुलामा ऐपतीला मस्त केला दाखवायाला

तुझे जमले सखीशी पण उचलशी उंच टाचा का?
अता आकाश झाले ठेंगणे, जमते शिवायाला

तुला " निशिकांत " आवडतो शिशिर का एवढा वेड्या
इथे करतो प्रतिक्षा मी बघायाची वसंताला


निशिकांत देशपांडे.मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

वृत्त--वियदगंगा
लगावली-- लगागागा लगागागा लगागागा लगागागा

उरला सहारा

नको शुक्रतारा नको मंद वारा
अता काहिलीचाच उरला सहारा

जरी राज्य आले अता सुरकुत्यांचे
कशी कात टाकू जगाया दुबारा

नकाशातही गाव माझे दिसेना
कुठे वेस गेली, नदीचा किनारा

मला कोणता पक्ष देईल संधी?
न येतो मला वाजवाया नगारा

सडेतोड असल्यामुळे दूर सारे
कुणाचा कधीही न झालो दुलारा

नको जीवघेणी अशी शांतताही
खुल्या बडबडीचाच यावर उतारा

मनाने कुणी तर कुणी संपदेने
भिकारीच सारे, कसा हा नजारा?

जुने मायबोलीतले शब्द गेले
जरा ओळखा काय असतो खरारा**

जगावेस "निशिकांत " हळुवार आता
पुरे कालचा धाक आणिक दरारा


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३
**घोड्याचे लोखंडी तारेच्या ब्रशने सर्व अंग घासतात ज्यामुळे अंगावरचे केस साफ होतात आणि कातडीवर मसाज ही होते. या प्रक्रियेस घोड्याचा खरारा करणे असे म्हणतात.

बिना ओढता पाय मागे कुणाचा

चला खेळ खेळू पुढे जावयाचा
बिना ओढता पाय मागे कुणाचा

उभारी  मनाला अशी द्यावयाची
असो ध्यास सर्वांस जिंकावयाचा

तिला पंख आहेत, माहीत नव्हते
कळाले, जसा ध्यास धरला नभाचा

म्हणे दोन केल्यास वार्‍या हरीच्या
फिरे हात पाठीवरी विठ्ठलाचा

किती काळजी काळजाची करावी?
तिथे त्रास आहे जुन्या आठवाचा

सखी माप ओलांडुनी आत येता
कवडसा घरी एक आला सुखाचा

पुरे ताक फुंकून आयुष्य जगणे
करावा कधी सामना वादळाचा

वळूनी कशाला बघू सांजवेळी?
पुढे मार्ग माझा असे एकट्याचा

तुला काय "निशिकांत " पर्वा कुणाची?
कलंदर प्रवासी तुझ्या तू जगाचा


निशिकांत देशपांडे. मो. क्र.९८९०७ ९९०२३

सूर लागला नाही

गीत गायचे मनात होते, सूर लागला नाही
स्वप्नी त्याला भेटावे तर सखा झोपला नाही

चौकाटीतले सीमित जगही  विशाल वाटत होते
त्रिजाच होते, व्यास व्हायचा ध्यास घेतला नाही

स्वप्नालाही स्वप्न पडावे इतकी भाउक का मी?
उत्तर शोधू कुठे, कसे जर प्रश्न समजला नाही

परक्यांना आपुले कराया सहजासहजी जमते
कधी आपुले परके झाले? गुंता सुटला नाही

कैद जाहले समासात मी आत्मवृत्त लिहिताना
सखा वावरे पानोपानी , खेद वाटला नाही

भूतकाळ मी वाचत वाचत, सांजवेळ घालवते
अशाश्वत "उद्या "बघावयाचा मोह जाहला नाही

जीवन म्हणजे सुखदु:खाची अंगतपंगत असते
फक्त सुखांना मागितले तर देव पावला नाही*

जसे महात्मा गांधी हसरे आले नोटांवरती
भाव घसरला पैशांचा जो कधी वाढला नाही

सांजवलेल्या आयुष्यी का भाववादळे उठती?
पेलत आले सोसाट्यांना, देह हारला नाही

येणे जाणे तुझे असावे स्वप्नांमध्ये बहुधा
दरवाजाही जाता येता कधी वाजला नाही

म्हणे सखी "निशिकांत "रंगते तझी राग गाताना
आळवताना विरह सूर मी तिचा ऐकला नाही


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

सदैव शांत ते तरी

सावलीत गैरसोय वाटते मला जरी
जे उन्हात राहती सदैव शांत ते तरी

सूर मैफिलीत धुंद धुंद लागल्यावरी
आठवात नेत्र वाहतात का झर्‍यापरी?

भिन्न वस्त्र जीवना तुझे दिसे असे कसे?
जीर्ण वाटते कुणास तर कुणास भरजरी

वादळास तोंड द्यावया हवा जुनूनही
अन्यथा बसा करीत जीवनी हरी हरी

काळजास भावनीक ठेच लागते जशी
भळभळीत जन्मते कण्हावयास शायरी

प्यायची शराब तर घरात एवढीच प्या
यावया नको नशा, जरा मनास तरतरी

वाकडीच वाट चालतात राजकारणी
काय फायदा तयास सांगुनी परोपरी

जीवना हिशोब आज मांडताच पाहिली
उत्तरात मौज मस्त, काढता सरासरी

दे मला प्रभो सुगंध शायरीत शिंपण्या
अंगणात मी तुझ्या सदा करेन चाकरी


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

वृत्त--देवराज
लगावली-- गाल गाल गाल गाल गाल गाल गाल गा