Sunday, December 27, 2020

असे ठरवले होते

 

मिळते जुळते घेत जगावे असे ठरवले होते

तारेवरची कसरत करता, अर्थ बहरले होते


कशास काळे मणी उगाचच? अपुले ठरले होते

लग्नाविन एकत्र रहाणे, किती भावले होते!


पुन्हा एकदा वर्ष संपले, वळून बघता कळले

माझे वय एका वर्षाने पुन्हा वाढले होते


विध्वंसक लोकांना नंतर लपावयाचे असते

म्हणून वादळ कहर करोनी लगेच शमले होते


गंगाजमनी कशी संस्कृती? बघण्या शहरी जाता

झोपडपट्टीच्या शेजारी उंची इमले होते


क्रत्रिम ढग पेरून एकदा प्रयत्न केला असता

झाला असफल, तरी बिचारे मोर नाचले होते


तरंग आनंदाच्या डोही, आनंदांचे उठती

आनंदाचे संत तुक्याने मार्ग दावले होते


नका एकही प्याला घेऊ राम गडकरी म्हणती

अनेक सिंधू, सुधाकरांचे प्रपंच बुडले होते


कलंदरीचा उगाच का "निशिकांत' मुखवटा घ्यावा?

कुणी आपुले नसल्याचे का पाश काचले होते?



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३द

Monday, December 21, 2020

उराच्या मी तळाशी

 

मारुनी गप्पा जराशा मी मनाशी

जाहलो हलका उराच्या मी तळाशी


शोधला रस्ता मनीचे बोलण्याचा

एकटा संवादतो मी आरशाशी


पाप ना करता जगायाला शिकावे

कोणतेही क्षेत्र नसते पापनाशी


मी जसा आहे तसाही ठीक आहे

वागतो फटकून थोडा आपुल्याशी


तू दिल्या जखमांस टोकरल्यावरी मी

भळभळीने जोडला जातो तुझ्याशी


का असा शब्दात नसतो शब्द तुझिया?

बोलला होतास का उलटे मघाशी?


सर्व गेले दूर कोणा दोष देवू?

भोवल्या माझ्याच मजला कर्मराशी


ऐकले! भिंतीसही पण कान असती

यामुळे संवाद ना होतो कुणाशी


भांडणे मिटवावया "निशिकांत" म्हणतो

"मी सखे येतो पुढे, तू ये जराशी"



निशिकांत देश्पांडे, पुणे.

मो. क्र. ९८९०७ ९९०२३

Saturday, December 19, 2020

स्पष्ट घे बोलायचे बोलून मित्रा

 

मारसी का शालजोडीतून मित्रा?

स्पष्ट घे बोलायचे बोलून मित्रा


तू तुझ्या कोषात विजयी! दे परिक्षा

अश्वमेधाला जगी जाऊन मित्रा


माळ कवड्याची गळा दावावयाला

पोट भरसी जोगवा मागून मित्रा


बंद कर आता तरी आय्याश जगणे

सुरकुत्यांचे भान रे! ठेऊन मित्रा


वेदना वर्षानुवर्षे पोसलेली

का सुखामागे जगू धावून मित्रा


शेवटी आनंदले होते कलेवर

गौरवास्पद भाषणे ऐकून मित्रा


रंजिशी इतकीच आहे की सखीच्या

बैसलो मक्त्यात ना गुंतून मित्रा


गावली :निशिकांत"ला किल्ली सुखाची

हासतो दु:खासवे राहून मित्रा



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Monday, December 14, 2020

पान जाळीदार होते पिंपळाचे

 

पान जाळीदार होते पिंपळाचे

भाग्य होते ठवले त्या पुस्तकाचे


आठवांच्या कल्पनाविश्वात बघतो

कागदी नावेस आम्ही सोडल्याचे


मी सुशिक्षित जाहलो शहरात येता

एकमेका टाळतो बोलावयाचे


सभ्य आहे कोण गुंडा? देव जाणे

भाव आकाशास भिडले मुखवट्याचे


वाण संक्रातीस हल्ली कोण देते?

संपले युग एकमेका भेटण्याचे


चॅट द्वारे जोडले नाते जिच्याशी

पण निघाले ध्यान ते शेजारच्याचे


दावतो मी अंगठा प्रतिसाद देण्या

मित्र खुश! मी टाळतो वाचावयाचे


पिंड शिवता का मृतात्मा मुक्त होतो?

सत्य हे की पोट भरते कावळ्याचे


स्वप्न का "निशिकांत" झाले पूर्ण नाही?

पाय आयुष्यी कधी घसरावयाचे



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

वृत्त---मंजुघोषा

लगावली-- गालगागा X ३

Saturday, December 12, 2020

करावी का उसनवारी

 

इथे पाहून पत ठरते, करावी का उसनवारी

उधारी खूप देते माय जी नसतेच व्यवहारी


तुला मी कोंडले आहे खरे तर अंतरी माझ्या

तुझी केलीच नाही मी म्हणोनी विठ्ठला वारी


तसा तो गाव होता सज्जनांचा, आस्तिकांचा पण

कधी येता तमाशा मंदिरी नसतेच रहदारी


करावी ईशभक्ती फक्त मिळवायास मोक्षाला

फळाची आस नसते का? खरे तर सर्व व्यापारी


सुखांचे रंग विटके का असावे दु:ख नसताना

तुझे दु:खांमुळे तर जीवना रे! वस्त्र जरतारी


जसा येतो शमेवर झेप मारायास परवाना

जळायाचे तया ठाऊक;  पण फिरतो न माघारी


चहा पीण्यास गेल्याने जिथे खुर्च्या रिकाम्या ते

नसोनी खाजगी ऑफिस; असावे एक सरकारी


बघाया जो मिळे पैलू, तसा माणूस तो वाटे

मला म्हणुनी दुराचारी; कुणी म्हणती सदाचारी


अता "निशिकांत" रे कसली शिकायत अंत समयी ही!

कसेही वागले जग हे, जगाचा खूप आभारी



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो क्र ९८९०७ ९९०२३ 

Saturday, December 5, 2020

तूही गाणे गावे


द्वंद्व सोडुनी, रंग भराया, द्वंद्व गीत बसवावे

सुरात माझ्या सूर मिसळुनी तूही गाणे गावे


वर्तुळातले चार कोपरे ज्यांना दिलेत, घ्यावे

असेच भ्रामक आरक्षण का उगाच आम्हा द्यावे?


पाय खेचले माझे कोणी, जरी जाणतो नावे

कुणास सांगू? माझे होते सुगीतले ते रावे


ताजमहल जर असेल स्मारक शाही प्रमाचे तर

प्रेम काय गरिबांनी अपुल्या बेगमचे विसरावे?


शेतकर्‍यांचे अंदोलनही किती चिघळते आहे!

कोण शिखंडी तेल ओततो, जनतेने शोधावे


कृष्ण धावला पांचालीच्या मदतीला पण त्याने

पांडवास का प्रश्न न केला, पणास का लावावे?


जरी नांदते घरी सुबत्ता तरी एकटे आम्ही

गर्व एवढा! सवाल असतो कुणी कुणा बोलावे?


पाप झाकण्या, एक दावते कचराकुंडी, दुसरी

गर्भामध्ये मुलीस मारी, कुणास माय म्हणावे?


व्यर्थ तुला "निशिकांत" अपेक्षा कौतुक कुणी करावे

आरशातल्या बिंबाला तू तुझिया ओवाळावे



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Wednesday, December 2, 2020

नित्त्याचे हे काय ते नवे?

 सुरकुत्यात अडकली आसवे

 नित्त्याचे हे काय ते नवे?


जगतो छोट्या अपेक्षांसवे

सूर्य कशाला? पुरे काजवे


असत्त्य सिंहासनी अलंकृत

सत्य दरिद्री फिरे नागवे


तिने दिले, सोबतही नेले

आठवणींचे थवेच्या थवे


अर्जावरती नकार येतो

आड येतसे सदा जानवे


पाल आजही मनी चुकचुके

जाता मांजर कधी आडवे


अशीच मी माणसे पाळली

गाती जे माझेच गोडवे


ठाम आपुल्या मतावरी तो

म्हणे माय वे ऑर हाय वे


दिल्या घेतल्या लाचेचे हे

स्मरक असती सर्व कालवे


शेवटचा हा अवघड रस्ता

जाण्याला वर नसे रोप वे


"निशिकांता"च्या मनी उमलते

आठवणींचे तिच्या ताटवे



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो क्र. ९८९०७ ९९०२३


Monday, November 30, 2020

ठेव ना आदर्श थोडा हासर्‍यांचा!

 

का असा घेतेस सल्ला आसवांचा?

ठेव ना आदर्श थोडा हासर्‍यांचा!


गाव होता केवढा हा सज्जनांचा!

आज दिसतो राबता का श्वापदांचा?


तोंड का भिंतीकडे मोनालिसाचे?

त्रास होतो ना! नशील्या चेहर्‍यांचा


मोर झाले सज्ज होते नाचण्याला

पण भरवसा काय वांझोट्या ढगांचा?


जन्मताना ती म्हणे होती नकोशी!

भार आता पेलते अवहेलनांचा


घे तुझी तू काळजी, झालीस मोठी

काय द्यावा भरवसा संभावितांचा?


सांजवेळी डायरी उघडून माझी

वाचतो मी नित्त्य पाढा वेदनांचा


भक्त मी, भेटावया गेलो विठूला

पण गराडा त्यास होता याचकांचा


त्रस्त का "निशिकांत" तू दिसतोस हल्ली?

त्रास होतो आपुल्यातिल परकियांचा



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३


Saturday, November 28, 2020

कसे बघावे स्वप्न उद्याचे?

 गूढ इरादे पर्जन्याचे

कसे बघावे स्वप्न उद्याचे?


वाट पाहते सख्या कधीची

लावलेस का बोट मधाचे?


नकोनकोचा कशास पडदा?

स्वप्न जगावे होकाराचे


अस्तिनीतल्या सापांसंगे

प्रसंग येती फुत्काराचे


चोरीचे भय नसे तरीही

बंद कशाला दार मनाचे?


चैत्रफुटीची मजा घ्यावया

पानगळीला सोसायाचे


लिफ्टमधे पाहू या पंखा 

आपसात का बोलायाचे?


मजा वेगळी व्हर्च्यूअलची

अ‍ॅक्च्यूअल का शोधायाचे?


लिव्ह इन म्हणजे मुक्त रिलेशन 

पिंजर्‍यात का अडकायाचे?


किती बोलसी खेडवळा तू?

शीक शिष्ट तू रहावयाचे


तुला किती "निशिकांत" वावडे!

हार तुरे अन् सत्काराचे



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३



Wednesday, November 25, 2020

"मी' बंधमुक्त झाला

भक्तीत रंगल्याने माझा अहं गळाला

माझ्यात कोंडलेला "मी' बंधमुक्त झाला


दसर्‍यास जाळुनीही दरसाल रावणाला

नाही लगाम त्याच्या बेबंद वागण्याला 


वाटे घृणा मनाला सव्हीस आकराला

मुंबापुरीत हिजडा नापाक पाक आला**


गावात जाहल्यावर मृत्यू, खुशी कुणाला?

मसणात काष्ट विकुनी भरतोय पोट त्याला


होता उशास धोंडा अन् खावयास कोंडा

आहे तरी सुखात्मा, समजावले मनाला


काखेत घेत कळसा, गावास व्यर्थ वळसा

आतील देव बघण्या यात्रा हवी कशाला?


मज सावली मिळाली उपकार हे कुणाचे?

मी धन्यवाद म्हटले रखरख कडक उन्हाला


फिरणे हवेत सरले, जर दोष द्यायचा तर

आम्हीच निर्मिलेल्या आहे प्रदूषणाला


"निशिकांत" विठ्ठलाचा याचक कधीच नव्हता

शोधात शाश्वताच्या, त्यागून भौतिकाला


**ही गझल २६.११ ला लिहिली; म्हणून हा प्रासंगीक शेर.



निशिकांत देशपांडे, पुणे. 

मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

वृत्त--आनंदकंद

लगावली (गागाल गाल गागा)X२


 

Tuesday, November 24, 2020

धुरा मी वाहतो आहे

 जरी ना झोप येते, मी तरीही लोळतो आहे

अधूर्‍या कैक स्वप्नांची धुरा मी वाहतो आहे


नसे भोळे इथे कोणी, समजतो स्वार्थ सर्वांना

कधीचा एक नि:स्वार्थी जगी मी शोधतो आहे


सखे तू काढला गजरा फुले पाहून सुकलेली

अता केसात नसुनी मोगरा गंधाळतो आहे


न दिसतो एकही खांदा रडाया टेकुनी डोके

कसे  मिळतील खांदे चार? संभ्रम वाढतो आहे 


नको हिरवा, निळा, भगवा, नको झेंडाच कुठलाही

हवा का ध्वज? समाजाला तडे जो पाडतो आहे


सुखाला पात्र होतो एकटा जो पूर्ण अज्ञानी

म्हणोनी भेटतो जो आपुला तो वाटतो आहे


कधी रूढी प्रथांना तर्कसंगत प्रश्न केल्यावर

निरुत्तर जाहलेला का असा संतापतो आहे?


जसे तारुण्य तिज आले, वळाया लागल्या माना

जमाना आस ठेऊनी तिच्याशी वागतो आहे


तुला "निशिकांत"इतकी खंत का अंधार असल्याची?

उजेडाची कमी होता, मना तम भासतो आहे



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३ 

Thursday, November 19, 2020

गुदमरावे लागते

 

मी कलंदर, बेफिकिर हे दाखवावे लागते

आठवांच्या सोबतीने गुदमरावे लागते


केवढे निरपेक्ष असते प्रेम हे कळण्यासही

ना गुरू ना देव! आधी माय व्हावे लागते


दाविले नैवेद्य इतके तुष्टला नाही तरी

ईश्वराला भक्तिभावे आळवावे लागते


नेहमी गांधी, विनोबा होउनी का चालते?

चांगल्यासाठी प्रसंगी वादळावे लागते


मैफिलीला रंग चढण्या गायकी व्यतिरिक्तही

वाहवा, श्रोतेजनांनीही म्हणावे लागते


दु:ख हे असतेच पण ते व्हावया हलके जरा

व्यक्त करण्या आपुले कोणी असावे लागते


बाळ हसते गोड पण रे काय झाले माणसा?

हास्य शिकण्या हास्यक्लबला रोज जावे लागते


बारकाईने बघा अंधार नाही या जगी

पण प्रकाशाच्या कमीला ओळखावे लागते


मी तुझ्या पासून शिकले एवढे "निशिकांत" की

दु:ख लपवाया, सुखाचे गीत गावे लागते



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Wednesday, November 18, 2020

ओल थोडी काळजाला पाहिजे

 ग्रिष्म आता "काल"झाला पाहिजे

ओल थोडी काळजाला पाहिजे


तेच ते पण सोडल्याने जीवनी

शांतताही वादळाला पाहिजे


झोपणारा शर्यतीसाठी ससा

ना दिसे, जो कासवाला पाहिजे


बाळगावे स्वप्न एखादे असे

ध्यास पूर्तीचा मनाला पाहिजे


चेहर्‍यावर केवढे हे चेहरे!

आत लपलेला कळाला पाहिजे


रंग भरण्याला सुखाचे जीवनी

दु:ख थोडेसे उशाला पाहिजे


तेल वांग्यांचे वड्यावर का असे? 

एक दुबळा दंडण्याला पाहिजे


एकदा दु:खी बघू मोनालिसा

हास्य छापिलसे कशाला पाहिजे?


वाद का "निशिकांत"इतके वाढले?

मोकळे बोलावयाला पाहिजे



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

वृत्त--मेनका

लगावली--गालगागा गालगागा गालगा

Saturday, November 7, 2020

जगतो आहे

 

कार्य संपले, कारण नसता जगतो आहे

तेल संपले दिवा तरीही जळतो आहे


कळत नसोनी हात, कुंडली बघतो आहे

भोळ्यांना मी भ्रामक स्वप्ने विकतो आहे


सर्व सुखे उपभोगुन सुध्दा तृप्ती नसते

मृगजळ दिसता जो तो मागे पळतो आहे


भविष्य नाही ज्याच्या पुढती तोच बिचारा

भूतकाळच्या आठवणीतच रमतो आहे


खरा चेहरा मुख्वट्यात मी पांघरल्याने

सत्य जगाला सांगाया घाबरतो आहे


आत ओलसर, खपली बसलेल्या जखमेला

आठवणींना जपावया टोकरतो आहे


नकोच आता कुणातही पण पुन्हा गुंतणे

गळ्याभोवती पाश जुना करकचतो आहे


तुझ्या मनीचे गूज अताशा मला कळेना

सखे मनी मी असून माझ्या नसतो आहे


फाडलेस " निशिकांत " केवढे कागद वेड्या!

सखीस करण्या शब्दांकित धडपडतो आहे



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो क्र, ९८९०७ ९९०२३


Sunday, November 1, 2020

री ओढतो आहे

 असोनी कालचा मी, आजची री ओढतो आहे

उद्याशी नाळ जोडाया प्रयत्ने राबतो आहे


पिढीला आजच्या मी मार्ग निवडाया मुभा देतो

असे अन् मी तसे केले, फुशारी टाळतो आहे


नदीला पूर येता लोक जमती तो बघाया पण

किनाराही नदीला आटल्यावर सोडतो आहे


जयांना मौनही माझे कळू शकले न त्यांना का

कळाले बोलणे माझे असे मी मानतो आहे?


मजेने राहिलो, मुक्ती नको दे जन्म मज नवखा

नवल देवासही, मी स्वर्ग का आव्हेरतो आहे


डिजीटल शिक्षणाने दप्तराचा भार ओसरला

परंतू ताण डोळ्यावर मुलांच्या वाढतो आहे


किती मोनालिसा नाजूक हसते, भाळती सारे

विषारी बाण नजरांचे जमाना सोडतो आहे


तुझे हे वस्त्र आयुष्या जरी विरले तरीही पण

भरोनी रंग सांजेचे, तुला ललकारतो आहे


तुझे "निशिकांत" नाते काय आहे पांडुरंगाशी?

नसे ठाऊक पण तो श्वास माझे मोजतो आहे



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Saturday, October 31, 2020

थकलो आहे

 

काम करोनी गझलेवरती थकलो आहे

पुन्हा एकदा कवितेसंगे जुडलो आहे


फक्त खयाली पुलाव म्हणजे गझल जाहली

आशय शोधत दलदलीत या फसलो आहे


मार्तंडांची दहशत गझले तुझ्या अंगणी

हात जोडुनी दुरून वापस फिरलो आहे


असो अधूरे, स्वप्न असावे डोळ्यामध्ये

काय फायदा झोप न येते, निजलो आहे


पुस्तक एका चिठ्ठीवरती लिहून मेले

"मोबाइल आल्याने पुरता खचलो आहे"


खूप वाचला, देव मला उलगडला नाही

तसा मी तरी मला कितीसा कळलो आहे?


आयुष्याची फरपट सांगू कशी कुणाला?

मरण्याआधी मरून शतदा जगलो आहे


वृथा उद्याची आज काळजी करताना मी

आनंदाला सदा आजच्या मुकलो आहे


जाहलास "निशिकांत" एवढा बंडखोर का?

लिहाज राखुन बड्याबड्यांंचा विटलो आहे



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Thursday, October 29, 2020

मनास वाटे हवा हवासा

 मनास वाटे हवा हवासा


जरी काचतो, मनास वाटे हवा हवासा

भावनीक गुंत्याचा वावर मनी छानसा


आठवणींच्या भोवर्‍यात गरगर फिरताना

जहाल वास्तव सोडुन जातो दूर जरासा


एकदुज्याला आवडतो हे खूप जाहले

असे कसे हे? या वयातही! नको खुलासा


ती आली की वसंत येतो तिच्या सोबती

रंगरंगिला असेल त्याचा जुना वारसा


तिच्या चाहुलीनेही विरते मळभ असे की!

मनात येतो निरभ्रतेचा एक कवडसा


समर्पणाचा एकच पेपर प्रेमामध्ये

लिहावयाचा, एकदुज्याला देत दिलासा


एकएकटा जगतानाही, स्वप्नामध्ये

तुझाच वावर, नसे एकटा तसा फारसा


रेंगाळाया गझल लागली तुझ्या भोवती

"अप्रतीम"हा वर्णाया तुज शब्द पुरेसा


दु:ख  कधी "निशिकांत "तुला का शिवले नाही?

हसावयाला शिकलो, असुनी उरी उसासा



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Thursday, October 15, 2020

तरी इरादा जगावयाचा

 निराश वावर काळोखाचा

तरी इरादा जगावयाचा


वादळातही शांती असते

यत्न करावा शोधायाचा


सभोवताली किती मेनका!

मार्ग सोडला सन्याशाचा


माय कधी का सु:ख सांगते?

पिंड वेदना सहावयाचा


नको सहारा, सराव आहे

पडावयाचा, उठावयाचा


स्वप्नीसुध्दा नकोस येऊ

दोस्त जाहलो एकांताचा


निसंग झालो, घोर कशाला?

जगावयाचा, मरावयाचा


सून नव्हे ती लेक आमुची

प्रघात आहे म्हणावयाचा


छंद कसा "निशिकांत"लागला?

गझलेमधुनी बोलायाचा



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Tuesday, October 13, 2020

झुकोनी हात जोडले

 साखरेत घोळले तरीही कडू कारले

संस्कारांनी पुढे झुकोनी हात जोडले


सटवाईने जे लिहिले ते कुणी वाचले?

अनिष्ट घडता खापर माथी तिच्या फोडले


व्यथा सांगण्या देवाजवळी पाप पोंचले

"ज्यांना मी भेटलो, तयांनी गळे काढले"


प्रगतीसाठी लढावयाचे दिवस संपले

दंग्यामध्ये लढणारे पण खूप वाढले


पिले उडाली, पक्षिणीस हे दु:ख पोळले

जन्म द्यायचा पिलास नवख्या, तिने टाळले


नर गातो पण "कोकिळकंठा"शब्द नसावा!

अन् भाषेने "कोकिळकंठी"कसे शोधले?


भय नसते ती स्वप्नी भेटाया येण्याचे

ती येताना कधीच नाही दार वाजले


पुण्य चिमुटभर, पाप घडाभर सोबत होते

मिळेल मजला मोक्ष ईश्वरा तरी वाटले


खरीदले "निशिकांत "दु:ख का नगदीमध्ये?

उधारीत का बघावेस तू स्वप्न चांगले?



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Monday, October 12, 2020

गुलमोहरतो आहे

वार्धक्याच्या चष्म्यामधुनी बघतो आहे

आठवणींनी मनात गुलमोहरतो आहे


आज करोनी पुण्य, फळाची वाट बघावी

वसुली नगदी मधे देवही करतो आहे


उपकाराचे ओझे इतके! कधी वाटते

फक्त हमाली करण्यासाठी जगतो आहे


एसी नाही शॉवर नाही कसे जगावे!

तकलादू दु:खांनी जो तो खचतो आहे


चंगळवादी जगात सारे एकएकटे

व्यक्त व्हावया मी मजशी  बडबडतो आहे 


सागर लाटा रौद्र दिसाया, तळास शांती

तळातला का माझा बाबा लपतो आहे?


शांत निरामय जगावयाच्या सायंकाळी

पोटासाठी आयुष्या वणवणतो आहे


अंधाराचे राज्य पसरले समजू शकतो

पण मी माझ्यातून असा का विझतो आहे?


काय असा "निशिकांत "जाहला गुन्हा एवढा?

आठवणींचा कैदी, चक्की पिसतो आहे



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो. क्र. ९८९०७ ९९०२३

Friday, October 9, 2020

तू फुलावे सांजवेळी

 

गंधलेली वेळ बघुनी तू हसावे सांजवेळी

मखमली स्पर्शातले क्षण अनुभवावे सांजवेळी


गोमटे हे रूप खासे का असे ते लपविण्याला?

हास्य मोत्यांची टपोर्‍या माळ व्हावे सांजवेळी


तुजसवे मी सूर होता मारला आनंद डोही

छानशा झिलमिल क्षणांना आठवावे सांजवेळी


काळजी मजला कशाला वाट चुकण्याची असावी?

दीपस्तंभासम समुद्री लुकलुकावे सांजवेळी


वाटले नाही असावी झुंबरे माझ्या महाली

मंद ज्योती देवघरची तू असावे सांजवेळी


वाट मी बघतो कधी हा सूर्य ढळतो पश्चिमेला

तूच आता त्या पिशाला अर्घ्य द्यावे सांजवेळी


वाट का बघतेस पडण्या वाकडे पाऊल माझे?

यौवनाला तू उसळत्या सावरावे सांजवेळी


रात्र होता रोज वळती पाय मयखान्याकडे पण

स्पर्शुनी बहोश थोडे तू करावे सांजवेळी


छेडले "निशिकांत"का तू सूर् विरहाचे असे हे?

वाटते तिज प्रेम गाणे, तू लिहावे सांजवेळी



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३


 

Thursday, October 8, 2020

गर्दी मनात आहे

 मी एकटा तरीही गर्दी मनात आहे

दिनरात आठवांची निघते वरात आहे


माथ्यावरी प्रभूच्या मस्तीत आज जगते

ना काळजी उद्याची, धुंदी फुलात आहे


का टाकलेस आई, रस्त्यावरी मला तू?

केलेस पाप तू पण मी का उन्हात आहे?


गोंदून हास्य जगतो तोंडावरी, असा का

करतोय मी जगाचा विश्वासघात आहे?


गर्भामधील स्त्रीभ्रुण घेईल जन्म नक्की

भाऊ जुळ्यात म्हणुनी येते जगात आहे


आता पुरे तपस्या, तप मोडण्यास नक्की

येईल मेनका हा इथला प्रघात आहे


उठवून वादळांना ती शांत शांत असते

घ्यायास वादळे मी तत्पर कपात आहे


बंडात खंड आला स्फुल्लिंग संपल्याने

आता हरेक नेता, चरतो सुखात आहे


"निशिकांत"वाममार्गी रमलास का असा तू?

सन्मार्ग दावणारा कोल्हा उसात आहे



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

वृत्त--आनंदकंद

लगावली--गागाल गाल गागाX२



Tuesday, September 29, 2020

आयुष्याचे हिशोब चुकले

 कधी बेरजा कधी वजावट आयुष्याचे हिशोब चुकले

व्यवहाराच्या दलदलीत या माणुसकीचे पीक वाळले


मतभेदावर घालुन पडदा, तकलादू शांतीस पोसले

गुदमर सोसत जगावयाचे, आयुअष्याचे सूत्र जाहले


एकदुज्यावर भाळायचे दिवस सुखाचे पटकन सरले

सांभाळायाचे क्षण येता दोघांचेही दिवस लांबले


तत्वांचा देवून मुलामा, संधी दिसता पक्ष बदलले

जमावात या आज कळेना, कोण कुणाला कधी खेटले


ओलावा शोधून दिसेना, प्रेमाचा अन् घामाचाही

उच्चभ्रू वस्तीस पाहुनी, कोरडवाहू शेत वाटले


मॉलमधे मालाची किंमत जी मागितली, चुकती केली

भाजी घेताना घासाघिस करून पैसे कमी करवले


एकुलत्या एका बाळाचे पालन पोषण सुखात होते

पण त्याला ना दादा, ताई, तेच धाकटे तेच थोरले


नैराश्याच्या वातावरणी, आस जागली मनात जेंव्हा

वादळातही शांतीसाठी लुकलुकणारे दिवे भेटले


आज  नको "निशिकांत" काळजी सांजवेळच्या आयुष्याची

देव बघाया समर्थ आहे, ज्याने तुज जन्मास घातले



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

वृत्त---वनहरिणी. मात्रा-३२--८ x ४


Sunday, September 27, 2020

संपवले होते जरी दुरावे

 

वादाला का पुन्हा अचानक तोंड फुटावे?

चर्चेने संपवले होते जरी दुरावे


नको अपेक्षा आपसात ठेवणे यापुढे

"वागावे तू असे! आणि मी तसे करावे!"


हवी कशाला नारायण होण्याची स्वप्ने?

अंतरातल्या नरास हो माणूस म्हणावे


वाट शोधता आयुष्याची वाट लागली

वाट कोणती चालू? मी का कुणा पुसावे?


अर्जामध्ये जात दावता "माणुसकी" मी

चूक काय ती! सर्व जगाने मला हसावे


पुण्य थोडके, पाप वाहते घडा भरोनी

पाप धुवाया पुण्य पसाभर कसे पुरावे?


चौदा वर्षे मजेत गेली वनवासाची

सुमित्रेस का असे वाल्मिकी दुर्लक्षावे?


मूलमंत्र सहजीवन जगण्यासाठी हा की

दोघांनीही जिंकावे, ना कुणी हरावे


मनासारखे जगावयाला "निशिकाता"ने

"लोक काय म्हणतील?" काळजीग्रस्त नसावे



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

नेमके भेटावया आले


जयांना टाळले ते नेमके भेटावया आले

कवडसे का असे अंधारही झाकावया आले?


सुखांशी तोंड ओळख जाहली नाही तयांना का?

सहावे दु:ख आनंदे , सुखी शिकवावया आले


प्रजेला वाटते की राज्य आहे फॉर दी पीपल

पुढारी देश माझा कोठुनी लाटावया आले?


म्हणावे "सडक का गुंडा"कधी का सैन्यप्रमुखाला?

तयारी ठेव नेत्या! लोक जर मारावया आले


नको भडिमार सल्ल्यांचा, स्वइच्छेने जगू द्या ना!

स्वतःच्या आत डोकावा! मला शिकवावया आले!


हमेशाच्याच या जखमा, सखे तू भेट केलेल्या

तुझ्या जागी कशाला दु:ख हे नांदावया आले?


उद्याच्या नवपिढ्या म्हणतील की मीही जुना आहे

असे हा खेळ खोखोचा, नवे खो द्यावया आले


चला क्षितिजापुढे जाऊत म्हणता, ती म्हणाली की

कुठे आकाश धरतीला, सख्या टेकावया आले?


मनी "निशिकांत"च्या दुर्दम्य आशा उंच उडण्याची

अभागी वास्तवाचे भान पण रोखायला आले



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

वृत्त--वियदगंगा

लगावली--लगागागा -- चार वेळा


आठवणींचा मनात वावर

 फुटपट्टीने मोजतेस का उगाच दोघांमधले अंतर?

अंतर आहे म्हणून असतो आठवणींचा मनात वावर


दरी मिटवण्या आधी बोलू, काय चांगले घडले यावर

मतांतरांच्या मुद्द्यावरही आज नको, बोलू या नंतर


दान अल्पसे करून बनती दानशूर का सारे गब्बर?

प्रयत्न असतो लपवायाचा पापाने भरलेली घागर


खयाल का चघळावे? करतो सामाजिक प्रश्नास उजागर 

श्रोत्यांना आवडती गझला, नाव ठेवती प्रकांड शायर


आठवणींनी सुसह्य होते जीवन आई अन् बाबांचे

जरी उडाले बाळ जावया, पार करोनी सात समिंदर


जिथे नांदते दु:ख नेमके तिथेच जाती उदास वारे

वेदनेतही हसावयाचे शिकून व्हावे जरा कलंदर


असून, निर्गुण निराकार तो, मनात मूर्ती सदा विराजे

संस्कारांचे पालन करण्यावाचुन का असते गत्यंतर


गरळ ओकती सभेसभेतुन, प्रशासनाची किती टवाळी!

शंका आहे विरोधकांना, जमेल का करणे सत्तांतर?


या वयात "निशिकांत" कशाला लिहावयाची कवणे हिरवी?

जरी सुरकुत्या, मनात हिरवळ जपावयाला हवी निरंतर



निशिकांत देशपांडे, पुणे.

मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३




Saturday, September 26, 2020

मरगळीने ग्रासले आहे

मरगळीने ग्रासले आहे

इरादे कैक असुनी  मरगळीने ग्रासले होते
बुलंदीला मनाच्या वास्तवाने जखडले होते

यशाने एवढ्याशा ठेंगणे आकाश झाल्यावर
करोनी ऊंच टाचा नभ धरावे वाटले होते

लिहूनी पूर्ण करता आत्मवृत्ताला कळाले की
सखीच्या वावराने सर्व पुस्तक व्यापले होते

कुणी मनमोकळे करण्यास अपुले खास नसल्याने
बसोनी एकटी मी आरशाशी बोलले होते

उदासी पाचवीला पूजलेली जीवनी माझ्या
करंट्या प्राक्तनावर मीच माझ्या हासले होते

पणाला लावता येते गरज पडल्यास भार्याही
जगाला पांडवांच्या वागण्याने दावले होते

जगाची पेठ  व्यवहारी इथे होतो नफा तोटा
कधीही ना कुणी येथे  कुणाला पावले  होते

पुरे हे वाचणे पत्रे जुनेरी नित्त्यनेमाने
जिने लिहिलीत ही पत्रे, तिनेही भोगले होते

उठा म्हणताच उठल्याने, बसा म्हणताच बसल्याने
घरी " निशिकांत"च्या शांतीसवे सुख नांदले होते


निशिकांत देशपांडे, पुणे
मो क्र  ९८९०७ ९९०२३
वृत्त--वियदगंगा
लगावली---लगागागा चार वेळा


Tuesday, September 15, 2020

नुसती वणवण


जन्मापासुन भटकंती अन् नुसती वणवण
जीवन जगण्याला का असते कुठले कारण?

शांत जीवनी वलय कशाला आठवणींचे?
तलावात का समिंदराचे उधाणलेपण?

घाबरशी का? तुला द्यावया पूर्ण सुरक्षा
तुझ्याकडे मी मला ठेवले आहे तारण

खर्‍या चेहर्‍याने ये सखये मिरवू आपण
नको मुलामा, नको सभ्यता, नको आवरण

अर्ध्या जागांसाठी खटपट आणिक स्पर्धा
उरल्या अर्ध्या नोकर्‍यास आहे आरक्षण

वठल्या झाडावरचे पक्षी उडून गेले
वाट पाहतो अता व्हावयाची तो सरपण

टाळाया नैराश्य असावे ध्येय वाजवी
मृगजळ पीण्या कशास फिरता उन्हात रणरण?

यत्न करावा पांग फेडण्याचा पोरांनी
देव न फेडू शकला अपुल्या आईचे ऋण

यशशिखरांवर गर्व नको "निशिकांत" करू तू
खरी परिक्षा पुढेच आहे येता उतरण


निशिकांत देशपांडे. पुणे.
मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३


Sunday, September 13, 2020

वाहतो मी भार आहे


अस्थिपंजर सापळ्याचा वाहतो मी भार आहे
थांबतो ना श्वास, जगणे एक सोपस्कार आहे

सोंग केले माय अंबा अंतरी संचारते अन्
जोगवा मागून माझा चालला संसार आहे

जे न पटते, लोकलज्जेस्तव करावे लागता ते
मीच केलेला मनाशी माझिया व्यभिचार आहे

ईश्वरी कोपास भिउनी पाळतो रूढी प्रथांना
नाव गोंडस त्यास देतो "आमचा संस्कार आहे"

ऑनलाइन शिक्षणाची पध्दती अवलंबिल्याने
गुरुजनांच्या शिकवण्यांचा बैसला व्यापार आहे

बायकोने हे करावे अन् मुलांनी ते करावे
दोन नात्यांचा दुवा का जाहला व्यवहार आहे?

घ्यायची तू तेवढी घे जीवना माझी परिक्षा
जिद्द जगण्याची चिरंजिव, केवढी दमदार आहे!

आज लिहिता एक कविता गुंफण्याला क्षण सुखांचे
आर्तता आली सखे पण जाहली लयदार आहे

का उगा "निशिकांत" द्यावा तत्व, मुल्यांचा मुलामा
त्रास इतरांना न द्यावा, जीवनाचे सार आहे


निशिकांत देशपांडे, पुणे.
मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Wednesday, September 9, 2020

तुझ्याविना



नकोच जगणे तुझ्याविना
अन् उसासणे तुझ्याविना

स्वप्नीही मी अनुभवतो
तुझे स्पर्शणे तुझ्याविना

पौर्णिमेस पोळते किती!
निळे चांदणे तुझ्याविना

जमू न शकले मला कधी
गुलमोहरणे तुझ्याविना

मावळले का आज असे?
खळखळ हसणे तुझ्याविना

किर्तीरुपाने जगात या
नकोच उरणे तुझ्याविना

स्वप्नामध्ये जमेल ना!
तुला भेटणे तुझ्याविना

अशक्य आहे दयाघना
श्वास चालणे तुझ्याविना

"निशिकांता" ये बघावया
माझे नसणे तुझ्याविना

वृत्त--मात्रा वृत्तांतर्गत--बालानंद--१४ मात्रा


निशिकांत देशपांडे. पुणे.मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

तिथे मी पोंचलो नाही


निघालो जावया जेथे तिथे मी पोंचलो नाही
जरी रस्ता नवा होता कुठे ठेचाळलो नाही

नको ते सभ्य होणे अन् मनाच्या कसरती नाना
मनाच्या कोंडमार्‍यावर कधी विश्वासलो नाही

कपारी काळजाच्या आजही भेगाळल्या दिसती
जुनेर्‍या श्रावणाला ग्रिष्म छळतो, बोललो नाही

उद्याचे स्वप्न बघण्याच्या चढाओढीत असल्याने
निसटला "आज" चिमटीतून पण मी थांबलो नाही

नको त्या वादळी लाटा, नको ती गाजही आता
सखीचा हात धरुनी मी किनारी बैसलो नाही

दिसावी माणसे मोठी घरी छोट्याच का देवा?
नि छोटी माणसे मोठ्या घरी का? समजलो नाही

जरासे स्पष्ट बोलूनी मळभ नात्यातले हटले
जसे मी वागलो आता, अधी का वागलो नाही?

नको खेळूस जिंकाया, हरावे लागते मजला
तुला खुश पाहण्यासाठी, सखे मी जिंकलो नाही

जसे "निशिकांत"चे ठरले, जगायाचे जशी मर्जी
कुणी म्हणती मला लहरी. तरी रागावलो नाही


निशिकांत देशपांडे. पुणे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३




Tuesday, September 8, 2020

गाभार्‍यातिल ज्योत तेवते


वादळातही गाभार्‍यातिल ज्योत तेवते
घडायचे ते ईश कृपेने सदैव घडते

जखम मनीची उगाच भरली असे भासते
आठवणीने पुन्हा पुन्हा भळभळू लागते

जुन्या वहीचे पान अचानक उगा चाळता
मनात असुनी मिठीत नसणे तिचे काचते

कधी बेरजा, कधी वजावट हिशोब चुकले
व्यवहाराच्या दलदलीत का हे जग फसते?

दगडाखाली हात अडकला जर नसता तर
खुर्चीवरच्याला का कोणी पुसले असते?

अर्ज पोटगीसाठी केला न्यायमंदिरी
निकाल आला पण दोघेही हयात नव्हते

शुभंकरोती नको पर्वचा, नकोत गोष्टी
मूल आजचे सायंकाळी टिव्ही बघते

आठवणीविन जगायचा ती सराव करण्या
आरशात पारा नसलेल्या बिंब पाहते

थोर विभूती इतिहासातिल, पास व्हावया
जरी वाचल्या, तत्व तयांचे कोण पाळते?

जाऊ आता क्षितिजावरती, सांग सखे तू
आकाशाला धरा नेमकी कुठे भेटते?

ठेव जरा "निशिकांत" जटा, दाढी बन बाबा
नुसत्या विद्वानास कुणी का गुरू मानते?



निशिकांत देशपांडे. पुणे. मो क्र ९८९०७ ९९०२३
वृत्त--मात्रा वृत्तांतर्गत अनलज्वाला-मात्रा २४

Friday, September 4, 2020

सुख मी मानले


भेटावयाला दु:ख येता, ना कधी धास्तावले
जे जे मिळाले जीवनी त्यालाच सुख मी मानले

ध्यानात येता सुरकुत्यांना सर्व घर कंटाळले
वृध्दाश्रमाची वाट धरली, आपुल्यांना सोडले

झुंडीत मीही वेदनांच्या सोबतीने चालता
संपूर्ण झाली जीवनाची सफल यात्रा वाटले

स्वप्नी पहाटे भेटले जेंव्हा मला मी कालची
त्या कागदी नावा, नि भिजणे, बालपण रेंगाळले

जावे कुठे? हे ना समजले पण तरीही चालते
जाऊ नये कोठे परंतू पाहिजे हे जाणले

स्वप्ना तुझे उपकार, स्वप्नी दावसी मज जे हवे
औकात माझी काय आहे? वास्तवाने दावले

मृगजळ अताशा प्यावयाचा छंद आहे लागला
तृष्णा न शमली, पाठलागी सर्व कांही संपले

ओझे मणाचे वाटते माझ्या मनाला आजही
गझलेतुनी जे सांगतो ते मीच नाही पाळले

येवून मृत्यू ठेपला पण बेफिकिर "निशिकांत"तू
जन्मायचे आहे पुन्हा हे कैकदा मी वाचले


निशिकांत देशपांडे, पुणे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३
वृत्तः मंदाकिनी
लगावली--- गागालगा X४

Thursday, September 3, 2020

कळले नाही निरोप कोणी दिला, घेतला


कळले नाही निरोप कोणी दिला, घेतला
चेहर्‍यांवरी दोन्ही होता विरह दाटला

वीरमरण येताच सलामी कलेवराला
निरोप द्याया असा सोहळा कुठे न दिसला

सुरुकुतलेले कैक चेहरे जगी एकटे
असेच जाती! निरोप नसते कुणी द्यायला

कबरीवरती दिवा लाउनी निघून गेली
निरोप कळण्या तव प्रेमाचा वेळ जाहला

निघायचे तर निघून जाऊ दोघे मिळुनी
निरोप देउन उरावयाचा प्रश्न संपला

पैलतिराची आस लागता, सतारीवरी
निरोप घ्याया राग भैरवी आर्त छेडला

हिमालयाची उंचीही पण खुजी वाटते
निरोप देताना जर कोणी छान बोलला

आभासी दुनियेत रमायाला शिकल्याने
निरोप देवुन भूतकाळ मी खोल गाडला

निरोप घेण्यालाच सही पण ये "निशिकांता"
बघेन डोळे भरून तुजला, चंग बांधला


निशिकांत देशपांडे, पुंणे मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Wednesday, August 26, 2020

प्रश्नांसोबती जगलो


जगावे का? कशासाठी? अशा प्रश्नात गुरफटलो
मिळाली उत्तरे नाहीत, प्रश्नांसोबती जगलो

उशाला चार स्वप्ने घेउनी मी झोपतो हल्ली
निराळे विश्व आभासी, जिथे हरवून सापडलो

कुणावर जीत मिळवावी, पशूवत भावना असते
म्हणोनी आरशापुढती उभा राहून मी लढलो

कधी काळी पुढार्‍याचा जरा संसर्ग झाल्याने
मनाला प्रश्न पडतो की कशाला व्यर्थ खरकटलो?

किती चौखूर उधळावेस तू आम्हास आयुष्या!
पळालो खूप तरुणाईत, मावळतीत फरपटलो

कधी पाद्री, कधी मुल्ला, कधी झालो जटाधारी
जगा उपदेश केला पण मनी विषयात बरबटलो

उसास्यांना किती अन् केवढे काबूत ठेवावे?
प्रयत्ने झाकताना वेदनांना, आत गुदमरलो

उठाया लागल्यावरती अताशा बोलती गुडघे
सुरू झाली अता उतरण "चला परतून" पुटपुटलो

मनी "निशिकांत"च्या आले, निघावे दूर तप करण्या
कुणी तपंभग करते का? विचारानेच मोहरलो


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Monday, August 24, 2020

का अपेक्षा ठेवता तुम्ही ?



कपारींनो मनाच्या का अशा भेगाळता तुम्ही?
मनाजोगेच व्हावे, का अपेक्षा ठेवता तुम्ही?

दवांनो छान आहे की तृणावर जन्मता तुम्ही
कधी जमले न आम्हाला, मजेने डोलता तुम्ही

सुशिक्षित माणसांनो का अशिक्षित एवढे व्हावे!
इलेक्षनच्या दिनी बाहेर सहली काढता तुम्ही

दिल्यावर मत पुन्हा परतून येता पाच वर्षांनी
पुढार्‍यांनो किती अश्वासनांना पाळता तुम्ही

विचारावेत थोडे प्रश्न खडसावून अपुल्यांना
असोनी आप्त का शत्रूप्रमाणे गांजता तुम्ही

पुरे ना वायफळ गप्पा, असे पूर्वज, तसे पूर्वज
नवा इतिहास लिहिण्यासारखे का वागता तुम्ही

समेवर दाद देणे फारसे अवघड कुठे असते?
कधी तल्लीन का होऊन गाणे ऐकता तुम्ही?

जिथे "सा" वर्ज्य आहे, दावता का राग एखादा
म्हणोनी साधकांनो "सा" पहाटे लावता तुम्ही

किती "निशिकांत" ब्रह्मानंद मिळतो रंगता मैफिल!
सलामी देत रसिकाना कधी का वाकता तुम्ही?


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३



Saturday, August 22, 2020

कुठे हरवून जगलो मी


कळेना सावलीलाही कुठे हरवून जगलो मी

कुठे मज जायचे होते, कुठे पोंचून जगलो मी


अहं चा कोष, श्रीमंतीस कंटाळून जगलो मी

जगाशी जोडताना नाळ आनंदून जगलो मी


कधी आश्रम, कधी प्रवचन, कधी धुंडाळली क्षेत्रे

मिळाली ना कुठे शांती, तसा उसवून जगलो मी


तिला आहेत सक्षम पंख याची आठवण देता

उडाया सोबतीने लागली, हुरळून जगलो मी


कधी ओलांडला कातळ, कधी रेतीतही फिरलो

ठशांना पावलांच्या मागुती सोडून जगलो मी


पिता वृध्दाश्रमीचा एक चिट्ठी सोडुनी गेला

" कधी काळी मुलांना सावली देवून जगलो मी "


उद्याच्या मृगजळांसाठी कशाला आज गमवावा?

म्हणोनी रोज दारी तोरणे लावून जगलो  मी


पित्याचा त्रास मरणोत्तर मुलांनाही नको म्हणुनी

स्वतःच्या पिंडदानाची क्रिया उरकून जगलो मी


अशी " निशिकांत" ने कली तयारी अश्वमेधाची

हिमालय जिंकण्याचे लक्ष्यही ठेवून जगलो मी



निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३


Friday, August 21, 2020

काय हे झाले कळेना

 वादळांना काय हे झाले कळेना

शांततेशी तह कसे केले कळेना


खेळ सरला, चेहर्‍यावर ना खुशी गम

जिंकलेले कोण हरलेले कळेना


चावडी, देऊळ, शाळाही दिसेना

गाव कोठे येथले गेले कळेना


शायरीमधुनी तुझ्या डोकावते जी

ती नसोनी का तिने छळले कळेना


जिंकल्याचा कैफ इतका दांडगा की

केवढे प्यादे बळी गेले कळेना


आत्मवृत्ताची तशी कोरीच पाने

काय लिहिण्यासारखे घडले कळेना


भेट घ्याया तू सखे येतेस स्वप्नी

आज का तू दार टकटकले कळेना


मी लिहायाला हझल बसलो परंतू

दु:ख घर शोधीत का आले कळेना


तारवटले का असे " निशिकांत " डोळे?

केवढे प्यालास तू प्याले कळेना



निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Tuesday, August 18, 2020

तडे हे पाडले कोणी?

 मनाच्या तावदानाला तडे हे पाडले कोणी?

खड्यांना आठवांच्या, शांत डोही टाकले कोणी?


कुणाची साथसंगत लाभली तर सोडले कोणी

कुणी उत्साह वाढवला, नि मागे ओढले कोणी


जरी खाते हवामानातल्या बदलास वर्तवते

मनाच्या वादळाला का कधी सांभाळले कोणी?


कसे दोघातले नाते अताशा सैलसर झाले?

विचारा आपुल्याला, घट्ट टाके उसवले कोणी ?


अनाथाचे जिणे जगली तरी का घाट श्राध्दाचा?

मरायाच्या अधी आईस का ना पोसले कोणी?


नको ते नेमके घडते, असे का? सांग आयुष्या

मनाजोगे घडे ज्यांच्या, असे का जन्मले कोणी?


विठूच्या कार्तिकी वारीत जाणवले प्रकर्षाने

प्रवासी जास्त होते अन् जरा भक्ताळले कोणी


न जमते नाचणे ज्यांना तयांचे वाकडे अंगण

म्हणोनी राजकारण क्षेत्र हे लाथाडले कोणी


मनी "निशिकांत" च्या आहे, चढावे ऊंच शिखरावर

असावी ती अशी उंची, जिथे ना पोंचले कोणी



निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३ 


नाराज का झाला?


"रहावे चौकटीच्या आत" भिरकाऊन तत्वाला

जगाया लागल्यावर उंबरा नाराज का झाला?


उद्याची आज का कलीस रे! तरतूद तू वेड्या

उद्याचे सोडुनी मृगजळ, शिकावे आज जगण्याला


नको सांगूस तू थोतांड बाबा प्रवचनामधुनी

कुठे जग चालले आहे, कुठे नेतोस आम्हाला?


म्हणाला मारती धोंडे, तयांना माफ कर देवा

जनाला जे न कळले ते कळाले येशु ख्रिस्ताला


नको रूढी प्रथांचा भार येणार्‍या पिढ्यांनाही

करू या हद्दपारी अंधश्रध्दांची जगायाला


कधी सांगून गोष्टी तर कधी शिकवून आईने

उद्याची नीव ठेवाया, दिले संस्कार बाळाला


सहिष्णू व्हायच्याआधी असावे खूप बलशाली

नसावी मजबुरी बनण्या सहिष्णू दीन दुबळ्याला


कधी सांगून रडगाणे कुणाचे दु:ख का गेले?

असावे ध्यान थोडेसे तरी दबल्या उसास्याला


नको "निशिकांत "आता जास्त भळभळणे कुणासाठी

कधीही एकतर्फी प्रेम देते जन्म दु:खाला




निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९० ९९०२३


 


Wednesday, August 12, 2020

आत डोकावून बघतो--( जुल्काफिया गझल )

 मीच माझ्या आत डोकावून बघतो

वेगळा आतून, बाहेरून दिसतो


कोण जाणे आठवांचे गाव कोठे?

पण तिथे स्वप्नात मी जावून रमतो


या! कपातिल वादळांनो, सज्ज आहे

कातळाचे गोत्र, सरसावून लढतो


लोक म्हणती मी असा अन् मी तसा पण

मी जगाला वाकुल्या दावून जगतो


वादळी इतिहास आहे ज्या कुणाचा

सांजवेळी त्यात तो हरवून बसतो


पेरला अंधार ज्याने जीवनी त्या

ईश्वराला मी दिवा लावून निजतो


वाट चुकली लोक म्हणती पण तरीही

मार्ग माझा फक्त मी निवडून क्रमतो


कौरवांच्या वंवशजांची लोकशाही

पाच पांडव संसदी शोधून थकतो


लागले " निशिकांत " हाती काय तुझिया?

मी वजा माझ्यातुनी होवून उरतो



निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Saturday, August 8, 2020

जुनी आठवण मनी जागली

 सतार दिडदा कुणी छेडली

जुनी आठवण मनी जागली


काल मनातुन जरी काढली

पुन्हा हजेरी तिने लावली


जोगव्यातली भीक वाढली

अंबाबाई म्हणे पावली!


वृध्दत्वाशी नाळ जोडली

कधी कुणी का कात टाकली?


द्यूत खेळता कोण हारले?

कशास वस्त्रे तिची फेडली?


उध्दाराचे ध्येय गाठण्या

सती अहिल्या शिळा जाहली


प्राक्तन आले ताट घेउनी

चव येण्या, वेदना वाढली


एकनिष्ठ वेदना असावी

पिढी दर पिढी घरी नांदली


प्रेम दावण्या ताजमहल का?

नजरेतुन मी प्रीत दावली


पदर ढाळला की तो ढळला?

मनास का वाळवी लागली?


नकोस तू "निशिकांत"आठवू

दरवळलेली रात्र संपली



निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Thursday, August 6, 2020

ते खरे की हे खरे?


प्रते खरे की हे खरे?

प्रश्न पडतो वेष्टनातिल पाहिल्यावर चेहरे
हे खरे की ते खरे अन ते खरे की हे खरे?

सुख क्वचित काळीच येते पण तरीही साजरे
दु:ख देते साथ अविरत, वाटते का बोचरे?

लोकशाही भार झाली, आणि जनता खेचरे
संविधानी वाचले हाती जनाच्या कासरे

धनगरांनो आमदारांचे कळप का लपविता?
शोधती ते, कोण देते खावया गुळ खोबरे

का असे म्हणतात सारे वेड मजला लागले?
फक्त त्यांना सांगतो, होऊ नका हो हावरे

मागण्या गेलो तिकिट मी सर्व पक्षांच्यापुढे
खानदानी शोधती ते, ना सुशिक्षित पामरे

वादळांच्या कनवटीला बांधला विध्वंस का?
शोधती नुकसान करण्या फक्त गरिबांची घरे

जिंकल्यावरती पुढारी परतुनी आले कुठे?
फक्त दिल्लीचेच नेते आज त्यांचे सोयरे

नांदते "निशिकांत"खदखद केवढी अंतरमनी
काळजीने काळजाचे वाढतिल अजुनी चरे


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Monday, August 3, 2020

मीच माझा मार्ग आहे शोधलेला


मीच माझा मार्ग आहे शोधलेला
दोष माझा, आज जो आहे भुकेला

जन्मलो मी वाट  बघण्या शेवटाची
भार मी नुसताच झालेला धरेला

शोधले तुजला सखे दाही दिशांना
आज मी शोधेन अकराव्या दिशेला

मंदिराची रामलल्ला का टिका रे!
हाड का नसते कुणाच्याही जिभेला

संसदेचे सत्र असुनी बंद, नेता
भेटण्या लोकांस गावी का न गेला?

मैफिलीच्या शेवटी विझली तरीही
सोस परवान्यात जळण्याचा शमेला

अंगणी लाऊन रोपे झेनियांची
गंध नाही, दोष का द्यावा हवेला

रत्न असुनी भारताचे, ना मिळाला
आजवर सावरकरांना रत्न शेला

का नशा "निशिकांत" करुनी दु:ख सरते?
एक सरला! का पुन्हा भरलास पेला?



निशिकांत देशपांडे. मो,क्र. ९८९०७ ९९०२३

Sunday, August 2, 2020

हसायचे कसे?


दु:ख जाणतो हळूच जोजवायचे कसे
घ्या शिकून कारणाविना हसायचे कसे

नांदते मनात भय तिच्या शिकार व्हायचे
वादळात झोपडीस वाचवायचे कसे?

झेलण्यास संकटे रहा तयार सर्वदा
गप्प बैस वादळा! असे म्हणायचे कसे?

पाठ्य पुस्तके नि शिक्षणात पाहिजे बदल
पांगळ्यास पाठ द्या, नभी उडायचे कसे

शोधुनी अनेक उत्तरे न शोध थांबला
उत्तरात कैक प्रश्न, सोडवायचे कसे?

काल, आज अन् उद्यात आज आवडे मला
भूत काळ अन् उद्यात वावरायचे कसे?

चर्च ना दिसे कुठे पाप सर्व सांगण्या
आपुल्यांसमोर स्पष्ट व्यक्त व्हायचे कसे?

वाटते मला तसे जगावयास ना मिळे
फक्त श्वास घ्यावया जगी रहायचे कसे?

मरगळीतला समाज थंड थंड जाहला
बंडखोर व्हावयास धगधगायचे कसे?


निशिकांत देश्पांडे.मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Thursday, July 30, 2020

आठवणींचा माझ्या वावर


क्षितिजाच्याही पल्याड आहे आठवणींचा माझ्या वावर
वर्तमान कंगाल म्हणोनी रमतो गतकालात निरंतर

नकळत जुळलेल्या नात्यांची निगा राखणे कसरत मोठी
परस्परांच्या संबंधावर घालायाची असते फुंकर

गाव हरवले शहरामध्ये, नकाशातही कुठे दिसेना
मॉल उभा शाळेच्या जागी, जुन्या नव्यातिल खुपते अंतर

जशी उतरती कळा लागते, आयुष्याला वयोपरत्वे
स्वीकारावे बैठकीतुनी पडवीमध्ये सुखे स्थलांतर

" अता काय आमुचे राहिले?"म्हणू नका साठीच्या नंतर
हे तर हसर्‍या आयुष्याचे पहिले समजावे मध्यंतर

कारण नसताना हसण्याची कला शिकोनी घेतल्यावरी
दु:ख असूद्या, आयुष्याला आनंदाची मिळते झालर

मनी नांदते तेच चेहरा दाखवतो म्हणुनीच कदाचित
सभ्य लगले करावयाला मुखड्यांवर मुखड्यांचा वापर

कुणी पुण्य जर अमाप केले, आसन डळमळते ईंद्राचे
देवांचा राजाही भीतो, करेल कोणी का सत्तांतर?

ध्यान तुला "निशिकांत "असू दे इतरांसाठी जगायचे तर
हास्य चेहर्‍यावर गोंदावे, जरी अंतरी दु:ख अनावर


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Sunday, July 26, 2020

हसावयाला शिकू लागलो


दु:खासंगे हसावयाला शिकू लागलो
मी माझ्या जगण्याला जगणे म्हणू लागलो

हात बघोनी भविष्य सांगत फिरू लागलो
पोट भराया, उधार स्वप्ने विकू लागलो

याचक नजरेने देवाला बघू लागलो
माझ्यामधल्या भक्ताला संपवू लागलो

गल्लीमधल्या वाण्याशी संबंध जुने पण
अंतरजालावरी खरेदी करू लागलो

नउवारी कवितांना आता कोण वाचते!
मिनीस्कर्टच्या चारोळ्यांना लिहू लागलो

पोहायाच्या कपड्यासम दोनोळ्या आल्या
पुढे काय? मी डोळे मिटुनी बसू लागलो

कधीच होका यंत्र घेतले नसून सुध्दा
दिशा जीवनी मीच ठरवुनी निघू लागलो

"हर कुत्तेके दिन होते है" असे ऐकता
दोस्ती करण्या श्वानासंगे पळू लागलो

परवड " निशिकांत "ची जाहली जगण्यासाठी
मरण्याआधी मरूनही पण जगू लागलो


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Saturday, July 25, 2020

वेदनांना लावलेला धाक आहे


वेदनांना लावलेला धाक आहे
दु:ख आता जाहले बेबाक आहे

लीनतेने वागतो सर्वांसवे पण
लोक म्हणती की कण्याला बाक आहे

टाकला स्फुल्लिंग का धर्मांधतेने?
गाव सारे जाहलेले खाक आहे

हे प्रभू! शेजार तू बदलून दे ना!
नाव असुनी पाक, तो नापाक आहे

दशरथाला पूस जा महती स्त्रियांची
कैकयीने पेललेले चाक आहे

पिंड शिवण्याची न चिंता आज क्षेत्री
गावचा नेता भुकेला काक आहे

दोन छिद्रे श्वास घेण्या राहिल्याने
खुश! जरी का कापलेले नाक आहे

पोळल्याने दूध इतकी काळजी का?
फुंकले पिण्याअधी, ते ताक आहे

आज का " निशिकांत "अश्रू नर्क मिळता?
स्वैर जगण्याचाच हा परिपाक आहे


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Friday, July 24, 2020

दूर जात राहिला


रोज एक एक दोस्त दूर जात राहिला
शेवटीस आरशातलाच गात राहिला

दु:ख हेच मित्र दूर संकटात राहिला
साथ द्यावयास फक्त फायद्यात राहिला

वृक्ष नेहमी प्रदान सावली करी जगा
मात्र तो युगे युगे उभा उन्हात राहिला

गावगुंड सांगती मुजोर तर्क देउनी
" या जगात भ्याड तोच कायद्यात राहिला "

कोण मी? कशास जन्मलो असेन या जगी?
उत्तराविनाच प्रश्न हा मनात राहिला

ओढ केवढी जिवास! प्रेमभंग होउनी
जाहलेत कैक साल, येत जात राहिला

पाहिले अनेक, फक्त का तुझाच चेहरा
उठवुनी मनात त्याच वादळात राहिला

प्रेम तू दिलेस, आज यातना किती तुला!
माय! बाळ मस्त बायको मुलात राहिला

जागरण करावया कथा नि किर्तने किती!
भक्त आजही कसा रुढी प्रथात राहिला


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३   


Thursday, July 23, 2020

भूक आहे भागलेली


वाममार्गाची तशी तर भूक आहे भागलेली
शेवटी बिल्ली निघाली हजकडे संतुष्टलेली

प्राप्त केले जे हवे ते, जीवनी उत्सव तरी पण
माणसे दिसती न कोठे मोह माया सोडलेली

केवढा दुष्काळ आहे एकमेका समजण्याचा!
शेत असते, पण कशी ही माणसे भेगाळलेली?

विक्रमाला मौन जमले का? मला ठाऊक नाही
गप्प जनता! फौज नेत्यांची दिसे वेताळलेली

राज्यकर्ते भाजती सरणावरी पण आमटेंची
लष्कराच्या भाकरीला चूल होती पेटलेली

वादळाच्या आत असती कैक झुंडी वादळांच्या
वादळांची कारणे असती मने चुरगाळलेली

बेरजा शिकलो न केंव्हा ना गुणायाचे कधीही
भोगते पुंजी वजावट अन् चुकांनी भागलेली

तूच म्हण क्या बात है! अन् तूच म्हण इर्शाद सुध्दा
मख्ख श्रोत्यांनी गझल ही कैक वेळा ऐकलेली

जाहल्यावरती प्रवासी जीवनाच्या उतरणीचा
का अशी " निशिकांत "असते पापणी ओलावलेली?


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Wednesday, July 22, 2020

सदैव असतो तुझाच वावर



चुरगळलेल्या कागदातही सदैव असतो तुझाच वावर
शेर तुझ्यावर जरी जमेना, सखे लिहाया करतो मरमर

वाद निवळण्या, बोलत जाऊ काय चांगले घडले यावर
दोष तुझा की माझा याची करूत चर्चा आपण नंतर

जीवन म्हणजे पहिल्या अन् शेवटच्या श्वासामधले अंतर
मुक्त जगावे, नको काळजी स्वर्ग मिळायाची मरणोत्तर

असोत भिंती जुन्या पुरान्या, बनायला घर हवेच छप्पर
सूर आतल्यांचा जमला तर, बनेल घर ते नितांत सुंदर

एक कोरडी कपार आहे मनात माझ्या तू नसल्याने
आठवणी पण तुझ्या पुरवती ह्रदयी माझ्या ओल निरंतर

आयोध्येचे भूमीपूजन नको, लक्ष द्या करोनाकडे!
सूर असा लावती तयांच्या पूर्वजातला असेल बाबर

रुदनाचा आक्रोश व्हायच्या अधी करा कामे नेत्यांनो
सांगतात का सागरास "तू घाल मनाला थोडा आवर "

पूजा अर्चा, व्रत, वैकल्ये मनोकामना पूर्ण व्हावया
बाजेवरती देव दिल्याचे कुणास आले का प्रत्त्यंतर?

खरे सांग " निशिकांत " शायरी लिहावयाला लागल्यामुळे
मनी मोकळा जाहलास का व्यक्त करोनी भाव अनावर?


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Saturday, July 18, 2020

लपवून जगलो मी


मला लपवायचे नव्हते, तरी लपवून जगलो मी
मनाला बोच पापांची, जिला झाकून जगलो मी

मला माझी मते आहेत पण दडवून जगलो मी
असावी लीनता म्हणुनी कणा झुकवून जगलो मी

मना विस्तारले होते सखीच्या आठवांसाठी
कशी ही वंचना माझी! तिला गमवून जगलो मी

अरेरावी मनावरती, किती खच्चीकरण त्याचे
खरे तर चांगले होण्या, मला मारून जगलो मी

सुखी होण्यास आयुष्यी, जपावी अल्पसंतुष्टी
कवडशाला रवी आहे असे समजून जगलो मी

कधी सौदा न केला जीवनाचा ना कधी विकलो
सदा तत्वास माझ्या घट्ट कवटाळून जगलो मी

खरे तर प्रश्नचिन्हांकित तुझे अस्तित्व करताना
सहारा तूच दीनांचा, प्रभू मानून जगलो मी

उद्याची का बघावी व्यर्थ स्वप्ने "आज "जगताना "
क्षणांना आजच्या चिमटीमधे पकडून जगलो मी

तसे "निशिकांत"चे जीवन कहाणी भागदौडीची
गलित गात्रात होता कैद कंटाळून जगलो मी


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Friday, July 17, 2020

कधी वळलो न माघारी


निघालो जायला पुढती कधी वळलो न माघारी
अशी मी निश्चये केली तुझी रे विठ्ठला वारी

मुलांचे वागणे झाले अताशा खूप व्यवहारी
कसे आई तुला कळणार? तू मायेत गांधारी

ढिला हातातला सोडून दे ना कासरा देवा!
पहा विणतो कसे ते जीवनाचे वस्त्र जरतारी

कधी केलीच नाही काळजाने काळजी माझी
सखीच्या भोवती फिरते, अशी त्याची तर्‍हा न्यारी

जमाना केवढा गेला पुढे पण आजही आम्ही
कधी जाताच मांजर आडवे, भीतात संस्कारी

जगायाची खरी मुल्ये शिकावी शिक्षकांकडुनी
नको ते मौलवी, पाद्री नको भगवे जटाधारी

जयाला जो दिसे पैलू तशी व्यक्ती दिसे त्याला
मला म्हणती दुराचारी, कुणी म्हण्ती सदाचारी

जशा जमल्या तशा लिहिल्या, टिकेला पात्रही ठरलो
तरी गझलेत नाही मी कधी केली उसनवारी

तुला "निशिकांत "आठवते तरी का स्वप्न पडलेले!
मला ते स्पष्ट ना दिसले, किती ती रात्र आंधारी!


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Wednesday, July 15, 2020

भयानक विकार आहे


तोच तो पणा आयुष्याचा किती भयानक विकार आहे!
हातमिळवणी वादळासवे करावयाचा विचार आहे

परस्पराविन जीवन म्हणजे रखरखणारी दुपार आहे
आठवणींची तिच्या तरीही मनात ओली कपार आहे

संकटांसवे जरी नांदतो, प्रयत्न करतो हसावयाचा
हाच मुखवटा ओळख माझी, सत्य जाहले फरार आहे

असून मध्यमवर्गांचा मी  आत्मवृत्त का उगा लिहावे?
धजेल कोणी का वाचाया? जीवन इतके टुकार आहे

भक्ती करतो तुझी ईश्वरा, आस ठेउनी तुझ्या कृपेची
सेवा घेशी नगदीमध्ये, कृपा तुझी का उधार आहे?

शुभं करोती, श्लोक मनाचे बघता बघता लोप पावले
पाश्चात्यांच्या अनुकरणाची, बालपणाला किनार आहे

नाव कमवण्याअधीच घाई कविता संग्रह छापायाची
विक्री कुठली? सही करोनी भेट द्यायला तयार आहे

दु:ख सांगतो खुशी खुशीने, भिंतीवरच्या आरशास मी
फसवायाचा माझ्याशी मी केलेला हा करार आहे

विचार होते "निशिकांता "चे बाबांच्या तुलनेत नवे, पण
दोन पिढ्यातिल अंतर हल्ली, भव्य जाहली दरार आहे


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Monday, July 13, 2020

रंगलो नसूनही


मैफिलीत मी कधीच रंगलो नसूनही
सांगतो न होश हरवले कधी पिऊनही

शांत शांत जीवनात तोच तोपणा किती!
वाटते कधी कधी बघूत वादळूनही

एक दु:ख अंतरी किती जिवास काचते!
आपुले दुरावलेत, आपुले म्हणूनही

वासनांध या जगात काळजी सदैव घे
चार हात ठेव दूर, बाप तो असूनही

नोंद दोनदाच नगरपालिकेत जाहली
जन्मलो, निवर्तलो! विठूसवे जुडूनही

स्वर्ग लाभला तरी मुले मजेत पाहुनी
दोन आसवे खुशीत गाळतो वरूनही

चालतो अगम्य वाट कैक साल जाहले
अर्थ जीवना तुझा कधीच ना कळूनही

निश्चये बनेन शिल्पकार मीच आपुला
प्राक्तनास, ठरवले पुरायचे उरूनही

वाढलो जसा जसा कळावयास लागले
आत सर्व श्वापदेच एवढे शिकूनही


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३


Saturday, July 11, 2020

का मिळावे नेहमी?


काम माझ्या आवडीचे का मिळावे नेहमी?
जे मिळाले आवडीने ते करावे नेहमी

अपयशाला झेलताना का खुलासे द्यायचे?
शोधुनी रस्ता नवा झोकून द्यावे नेहमी

झुंडशाही माजलेली, लोकशाही ही कशी?
रामशास्त्र्यांनी निवाडे का लिहावे नेहमी?

संपदेचा वाटतो गुदमर किती मोठ्या घरी?
आतल्यांनी बोलण्याविन का जगावे नेहमी?

भरजरी आयुष्य गेले पण असे का शेवटी?
सुरकुत्यांना शाप त्यांनी ओघळावे नेहमी

बोलण्यातिल सत्यता जर संशयास्पद वाटली
काय डोळे सांगती हे ओळखावे नेहमी

संसदेतिल रोज भो भो ऐकुनी वैतागलो
पक्षश्रेष्ठीनीच छू छू का म्हणावे नेहमी?

पांढरे कपडे कधी आदर्शवादी भाषणे
काय पडद्याआड चाले, हे बघावे नेहमी

रोजचे "निशिकांत " रडगाणे पुरे कर ना अता!
दु:ख लपवायास हसणे पांघरावे नेहमी


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Friday, July 10, 2020

बळी मी वंचनांचा


जाहलो होतो बळी मी वंचनांचा
भोवती दुष्काळ होता आपुल्यांचा

मी कधी माझ्यावरी लिहिल्यास पुस्तक
नाव देइन " सहप्रवासी वादळांचा "

कोण कौरव, कोण पांडव? हे कळेना
दुर्गुण्यांना का मुलामा सज्जनांचा?

का अशी फसवेगिरी? वाढून नंतर
माणसे नैवेद्य खाती देवतांचा

ब्रह्मगाठीला पकडता भूत पळते
धाक सरला आज येथे जानव्यांचा

देशद्रोहाचा विडा ज्यांनी उचलला
फुटिरवाद्यांना पहारा पोलिसांचा

दूर असताना विठू, वारीत होतो
दर्शनाचा सोहळा त्या पादुकांचा

देहबोली सांगते दुसरेच कांही
आव का मग भोगलेल्या वेदनांचा?

जा अता "निशिकांत "ही सोडून वस्ती
चालतो व्यवहार येथे बेरजांचा


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Thursday, July 9, 2020

पत्र तिचे वाचले दुबारा


वळचणीतला आवरताना जुना पसारा
सापडलेले पत्र तिचे वाचले दुबारा

आठवणींवर तुझ्याच सखये जगतो आहे
काडीचाही बुडत्याला वाटतो सहारा

तोंड दाबुनी गप्प राहणे शिकून घ्यावे
स्वैराचारी वाजवतो का कधी नगारा?

एकेकाळी त्सुनामीसही भिडलो होतो
सायंकाळी भेडसावतो झुळझुळ वारा

पाय घसरण्याची सभ्यांना भीती असते
त्यांचा नसतो त्यांच्यावरती कधी दरारा

विश्व खरेदी करणार्‍या चंगळवाद्यांनो
आईचा का मिळेल देउन दाम उबारा?

चित्र जगाचे पालटेल का? सन्मानाने
जगूत सारे, नको कुणाचा पाणउतारा

धर्म वेगळे, पंथ वेगळे, दंगे धोपे
धर्मगुरूंच्या हतबलतेवर काय उतारा?

नाव तुझी " निशिकांत " केवढी भरकटलेली!
रामनाम घे दिसेल पाप्या तुला किनारा


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Tuesday, July 7, 2020

कधी सुगंध राहतो


दु:ख सोबती तरी सुखास मित्र मानतो
वाळल्या फुलातही कधी सुगंध राहतो

सांजवेळ जाहली तरी उजेड पाहतो
जे अशक्य तेच मी करावया धजावतो

भक्त फक्त देवदर्शनातही सुखावतो
कारभार रोख, देव याचकास पावतो

 वृध्द माय बाप राव,  आश्रमात धाडतो
अडचणीस तोंड देत, रंक मात्र पोसतो

तर्कनिष्ठ व्हावया समाज का नकारतो?
अंधश्रध्द होउनी रुढी प्रथाच पाळतो

आजच्या गुरूस रोख फक्त दक्षिणा हवी
रोज रोज व्यास पौर्णिमा प्रभूस मागतो

पुस्तकामधील थोर माणसे, सभोवती
आज का न भेटती? मनात प्रश्न नांदतो

दु:ख कोण ऐकते? म्हणून मैफिलीत मी
व्यक्त व्हावयास रोज आर्त सूर लावतो

नाम किर्तनात दंग जाहलो असा प्रभो!
कुंचला न रंग, मी तरी तुझ्यात रंगतो


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३




Saturday, July 4, 2020

पान जाळीदार होते


पिंपळाचे पान जाळीदार होते
आठवांचे कालच्या भांडार होते

कागदी नावा, जुने ते पावसाळे
चिंब ओले सर्व हिरवेगार होते

मोगर्‍याच्या पाकळ्यांना ठेवलेल्या
पुस्तकाचे भाग्य मोठे फार होते

काय आहे वर्तमानी अन् उद्याही?
बालपण, झंकारणारी तार होते

यत्न करुनी बंद जे झालेच नाही
नेहमी उघडे मनाचे दार होते

ओढ होती, पाप पण शिवलेच नाही
अंगभर वस्त्रा! तुझे उपकार होते

डायरीची चाळता पाने कळाले
बालपण हे जीवनाचे सार होते

माय सांगे रोज गोष्टी झोपताना
केवढे ते चांगले संस्कार होते!

भेट चुकता मैत्रिणीची, मी विचारी
एवढे "निशिकांत "का रविवार होते?


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

इतरांसाठी हसते


लाख उसासे आत लपउनी इतरांसाठी हसते
मैफिलीतली शमा नेहमी रंग  भराया जळ्ते

भोई झाले, संसाराचे ओझे पेलत जगते
हास्य लेउनी घरच्यांसाठी मजेत मी वावरते

दार घराचे दक्षिणेकडे नको शास्त्र का म्हणते?
दशाननाला भोळी जनता अजूनही घाबरते

तेल वड्याचे वांगयावरती न्याय जगाचा आहे
बॉस सोडुनी कारकुनाला म्हणून शिक्षा मिळते

दया दावुनी नकात हिणवू मला समजुनी अबला
ठेच लागते, पडते, उठते, मीच मला सावरते

घडायचे ते घडण्यासाठी देव योजितो सारे
श्रावण वध जाहल्यामुळे तर रामायणही घडते

आर्थिक वाटाघाटी नंतर तोड काढली त्यांनी
दोन मुलांची माय शेवटी वृध्दाश्रमात जगते

विकावयाचा काष्ट स्मशानी धंदा करणार्‍यांचे
कुणी रडू दे, मेल्यावरती पोट मजेने भरते

तुला कसे "निशिकांत "वाटले माफी मिळेल तुजला?
माफीसाठी राजकारणी बनावयाचे असते


निशिकांत देशपांडे. मो क्र. ९८९०७ ९९०२३

Friday, July 3, 2020

केवढा अंधार आहे


दाटलेला केवढा अंधार आहे !
तेज लपले हे किती बेकार आहे

प्राक्तनाला मी दिला आकार आहे
स्वप्न झाले त्यामुळे साकार आहे

बेहिशोबी संपदा चिक्कार आहे
मान मिळतो, ना कधी धिक्कार आहे

सदगुणांची आरती नुसतीच होते
दुर्गुणांचा मात्र जयजयकार आहे

सांजवेळी एकटेपण भोगण्याचा
सुरकुत्यांना शाप पूर्वापार आहे

बद असूद्या पण नको बदनाम होणे
केवढा ढोंगी छुपा संस्कार आहे!

पारदर्शी काच असताना उपेक्षित
आरसा झाल्यावरी परिवार आहे

मारुनी मन वागणे हा एक अर्थी
मीच करतो मजसवे व्यभिचार आहे

कैक पापे सिध्द होऊ ना दिल्याने
योजिला "निशिकांत "चा सत्कार आहे


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Wednesday, July 1, 2020

एक तारा पाहिजे


एक तारा पाहिजे

आस छोटी, राहण्यासाठी निवारा पाहिजे
लाख आकाशी असूद्या, एक तारा पाहिजे

केवढी स्पर्धा जगी या! जिंकणारा पाहिजे
पंख उडत्या पाखरांचे मोजणारा पाहिजे

गोडवे गाती तयाचे, सर्वसाक्षी तो म्हणे
भक्त एखादा प्रभूला बांधणारा पाहिजे

आजच्या मुमताज म्हणती, मी मरायाच्या अधी
राजबिंडा, ताज मोठा बांधणारा पाहिजे

कैक पदवीधारकांना मी अशिक्षित भेटलो
एक शिक्षित, माणसांना वाचणारा पाहिजे

केवढी जुजबी अपेक्षा! पूर्ण ना झाली तिची
अश्रितांच्या वेदनांना जाणणारा पाहिजे

उच्चभ्रू वस्तीत का संभाषणांची वानवा?
जाहिराती द्या अता की, " बोलणारा पाहिजे "

पिंपळाचे पान जाळीदार होते पुस्तकी
आठवांच्या मृगजळांना प्राशनारा पाहिजे

ऐक तू " निशिकांत " दुसर्‍यांच्या मतांनाही कधी
का तुला जो तो तुझी री ओढणारा पाहिजे


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Monday, June 29, 2020

उद्याची आस पोसावी


उद्याची शक्यता का आज फेटाळून लावावी?
जरी मी आज खचलेला, उद्याची आस पोसावी

हवी जर सभ्यता तर मुखवट्याच्या आत शोधावी
दिसाया सर्व साधू संत, वरचे रूप मायावी

कधी अन् काय म्हणतिल लोक याची काळजी केली
मनाला मारुनी शिकलो, जगाची रीत पाळावी

दरोडे, खून, अत्याचार झाल्या रोजच्या खबरा
कसे सांगू मुलांना वृत्तपत्रे रोज वाचावी

जरी आक्राळ अन् विक्राळ असती सागरी लाटा
निरव रात्रीत एकांती दुरूनी गाज ऐकावी

खरोखर अंतक्षण येता, कुणीही आपुले नसते
दिसाया लागता मृत्यू, कुणाला हाक मारावी?

कशाला मरती घिरट्या, गिधाडे झोपड्यांवरती?
इथे वस्ती करोनाची, हिला म्हणतात धारावी

कुठे गुंतायचे नसल्यास घ्या सन्यास मर्जीने
इथे तो आज असतो तर उद्या असतो दुज्या गावी

तुला आहेत का "निशिकांत " कोणी आपुले खासे?
तुझ्यावर वेळ आली तर जयांची आठवण यावी


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३



Sunday, June 28, 2020

जणू मुक्त रावे


रहातो कुठे कोण? कोणा न ठावे
जगावे असे की जणू मुक्त रावे

उसाच्या फडाभोवती कैक कोल्हे
शिकारीस टपले, मुलींनो जपावे!

महाभारताचा कुठे कृष्ण गेला?
कुठे द्रौपदीने निवार्‍यास जावे?

"उद्याला"जरी "आजची " पार्श्वभूमी
"उद्याने " भवोष्याकडे लक्ष द्यावे

जगाचा नियंता जरी देव आहे
करी कासरा घट्ट धरुनी जगावे

उसासे, उसासे किती ते उसासे!
मिळायास मुक्ती किती गुदमरावे?

बळी बोकडाचा दिल्यावर, त्वरेने
दयाळू म्हणे देव भक्तास पावे!

अशी राष्ट्रभक्तीत का कूटनीती?
कधी वाहवा! सैनिकांना म्हणावे

किती प्रश्नचिन्हात "निशिकांत "जगसी?
जुने प्रश्न सुटता नवे का दिसावे?


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

जरा गर्दीत राहूद्या


नको ते एकटे जगणे, जरा गर्दीत राहूद्या
स्वतःशी बोललो, इतरासवेही आज बोलूद्या

बुडालो घोर तिमिरी अन् पुन्हा रस्ता भुयाराचा
मला अंधूकसा माझा कवडसा आज होऊद्या

सुखाचे तिर्थ का देतोस आयुष्या जगायाला?
मला भरपूर दु:खाचे प्रभूला दान मागूद्या

हजारो जोडलेले सांजवेळी पांगती सारे
रहायाचे जयांना राहतिल इतरास जाऊद्या

निराशा ओतली फेसाळत्या प्याल्यात का माझ्या?
अता हरवून माझे होश, थोडेसेच बहकूद्या

उशाला बैसले कौरव नि पांडव पाच पायाशी
मिळाली लीनतेला साथ हे सर्वास समजूद्या

कराया नागडे नेत्यांस व्रत घ्या कार्यकरत्यांनो
कपाटे सापळ्यांची** बेधडक तरुणास उघडूच्या

नको उपकार कोणाचे, नको आभार कोणाचे
जगायाचे कसे मी हे, मला माझेच ठरवूद्या

नको "निशिकांत "तू मागूस कांही. सर्वज्ञानी तो
मला जे पाहिजे ते नेमके देवास देवूद्या

कपाटे सापळ्यांची याचा अर्थ स्केलेटन्स इन कपबोर्ड या ईंग्रजी फ्रेजचा संदर्भ घेऊन काढावा.


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३





















नव्याने प्रश्न उदभवला


गळ्याचा फास जेंव्हा सैल झाला, श्वास गदमरला
कशी पोसायची पोरे? नव्याने प्रश्न उदभवला

कधी? केंव्हा? मरायाचे असे स्वातंत्र्य का नाही?
जरी मी कैकदा मृत्यू तसा जगण्यात अनुभवला

जगाला अन् मलाही मी असा फसवीत जगलो की!
दिखाऊ हास्य वरती पण उसासा आत भळभळला

तुझी चाहूल आली अन् कधी नव्हतेच ते घडले
मनाचा कोपरा अन् कोपराही लख्ख लखलखला

नवा सत्संग पाहोनी नवे ऐकावया गेलो
बसोनी व्यासपीठावर नवाही तेच बडबडला

उगा सावरकरांची का अशी हेटाळणी करता?
विरोध्यांनो निखारा घ्या, पुजा जो काल धगधगला

उद्याचे विश्व आहे फक्त तुमचे, या चिमुरड्यांनो
भरारी घ्या, म्हणू द्या विश्व सारे, देश झगमगला

तिरंगाही नको त्यांना न वंदेमातरमही पण
फुटिरवाद्या तुझा मुखडा किती रक्तात बरबटला?

मुले "निशिकांत "आता स्पष्ट म्हणताहेत बाबांना
नको इतिहास, तुमचा काळ आहे आज मावळला


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Thursday, June 25, 2020

मन वळून बघते


वळणावरती शेवटच्या मन वळून बघते
येत असावे कुणी आपुले असे वाटते

देव न खातो तरी बया नैवेद्य वाढते
खाणार्‍यांना उपास करण्या शास्त्र सांगते

पहिल्या अन् शेवटच्या श्वासामधले अंतर
श्वास चालतो, म्हणून तर ते जीवन असते

चाल जीवना तुझी एवढी रटाळ आहे!
एक जमाना झाला जगतो रोज तेच ते

संभाषण संपले बघोनी घरातल्यांचे
अबोल सार्‍या, एक भिंतही कुठे बोलते?

फिरायला दिल्लीला गेलेल्या श्वानांना
प्रश्न सुटेना संसदेतही कोण भुंकते?

असेल वाटत भय वारीचे विठ्ठलासही
कोण करोनाबाधित आहे? कुणा न कळते

बैठकीतले वादळ आता सुरकुतल्याने
क्षीण होउनी वळचणीत मजबूर राहते

तुझा जरी बेगडी चेहरा सन्याशाचा
आसक्ती "निशिकांत "केवढी मनी नांदते!


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Monday, June 22, 2020

तुला चुचकारले नाही


तुला फुत्कारले नाही, तुला चुचकारले नाही
तुझ्या मी भावनांनाही कधी चुरगाळले नाही

गुन्हेगारास जनतेने इथे ललकारले नाही
निघाले अश्वमेधाला, कुणीही रोखले नाही

मनाच्या मी कपारींना, किती जपले तुझ्यासाठी
न ओलावा तिथे उरला, तरी भेगाळले नाही

न येथे सोबतीला चंद्र आणिक चांदण्याही पण
मनी तेजाळले, स्वप्नी तुझ्या अंधारले नाही

जगाने पाहिले त्याचे मरण लटकून झाडाला
हजारातील हा मृत्यू, कुणी चित्कारले नाही

खुलासा शेवटी झाला हसू पाहून प्रेताचे
जगी मरणोत्तरी कौतुक, अधी सत्कारले नाही

उधारीला नसे थारा, जगी व्यवहार नगदीचे
इथे रंकास रावांनी कधी स्वीकारले नाही

असो आई असो भगिनी असो पत्नी जिव्हाळ्याची
दिले पूर्णत्व स्त्रीने जीवनी, नाकारले नाही

कथा सांगायची आई, पुराणातील रात्रीला
कधी भाकडकथा सार्‍या, मनाला वाटले नाही

किती साधू नि सन्यासी हवा खाती तुरुंगाची
जनांच्या अंधश्रध्देने कुणा लाथाडले नाही

अता "निशिकांत "धर तू वाट पुढती भक्ति मार्गाची
प्रपंची  गुंतलेले मन अती भक्ताळले नाही


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Sunday, June 21, 2020

अता वय जाहले आहे



तिचे शाळेत जाण्याचे अता वय जाहले होते
विषारी पाहुनी नजरा मनी भय दाटले होते

उसासे दाबले होते, मनाला मारले होते
नशीबी फक्त खस्ता अन् स्वतःला जुंपले होते

कहाणी ही प्रवासाची, तिला गाडीत चढताना
वयाने ज्येष्ठ असलेले नराधम खेटले होते

तयारी जाहलेली स्त्रीभ्रुणाला मारण्याची पण
जुळ्या गर्भात मुलगाही, म्हणोनी सोडले होते

तिची पाहून दुर्बलता, जगाने जे हवे केले
तिचे दुर्दैव नवर्‍यांनी पणाला लावले होते

कहाणी निर्भयाची ऐकुनी पाणावले डोळे
सजा न्यायालयी होईल लवकर, वाचले होते

जुन्या काळी दुरावस्था स्त्रियांची वेगळी नव्हती
तिला देवास रिझवायास स्वर्गी नेमले होते

पराया धन म्हणोनी का तिची हेटाळणी करता?
सुनेच्या का रुपाने धन पराये आणले होते ?

कधी "निशिकांत"दे संधी तिलाही व्यक्त होण्याची
कसे मी तोंड उद्रेकास देऊ? वाटले होते


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३ग



Saturday, June 20, 2020

शोधलेच पाहिजे


वेदनेत श्रावणास शोधलेच पाहिजे
जग हवे! नको म्हणूस एवढेच पाहिजे

खडबडीत वाट जीवना तुझी अशी कशी?
लागली असून ठेच, चाललेच पाहिजे

सासरी सुनेस जाच आसपास पाहता
लेक आपुली म्हणून धावलेच पाहिजे

एकवाक्यता जरी असायला हवी तरी
वाजवी टिकेस रोज ऐकलेच पाहिजे

माय बाप गप्प! नातवास लावण्या वळण
मौन सोडुनी मुलास बोललेच पाहिजे

द्वंद्व गीत मी लिहून वाट पाहतो सखे
सूर मिळवुनी सुरात, गायलेच पाहिजे

वादळे कपातली उठावयास लागता
आपसात शमवण्यास भेटलेच पाहिजे

जायचे असेल येथुनी तुला, जरूर जा
जायच्या अधी वळून पाहिलेच पाहिजे

प्रश्न सर्व संपल्यास काय अर्थ जीवना?
उत्तरात प्रश्नचिन्ह गावलेच पाहिजे


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Thursday, June 18, 2020

मनाचा कोपरा सुकला


मनी ओल्या जरी जखमा, मनाचा कोपरा सुकला
विरोधाभास आयुष्या पुरोनी जीवनी उरला

मनावर राज्य केले, काल ज्यांनी राग आळवला
कुठे हरवून गेले ते, तयांचा सूर मावळला

थवे आले नि गेले पाखरांचे उंच आकाशी
स्वतःचे पाखरू उडता, बिचारा बाप ओघळला

तिच्या नाजूक जखमांना मलम आहे तरी कोठे?
हवी हळुवार फुंकर जी न घालाया कुणी दिसला

नव्या गाण्यातली वाद्ये किती कर्कश्श कानाला
कुठे संवादिनी गेली, कुठे लयदार तो तबला

करायाचे कसे अन् काय? हे ठरवा तुम्ही तुमचे
पराभव पत्करायाला कुणी दिसला न आढळला

पराचे कावळे करता कशाला? सत्य ते बोला
पुराणी फक्त ती चंडी नि अंबा पण जगाया मात्र का अबला?

लिहाया शेरही जमती जरा खेळून शब्दांशी
निघावा लागतो आतून मिसरा जन्मण्या मतला

तुला "निशिकांत "ना कळली कधी येथील गटबाजी
तुला देईल का संधी कुणी वाचावया गझला?


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३


Wednesday, June 17, 2020

दु:ख शोधीत आले घर

हझल** लिहिण्यास बसलो तर
दु:ख शोधीत आले घर

जीवनी प्रश्न अन् उत्तर
चालती दोन्ही समांतर

असे का नेहमी येते?
उसास्यांचेच प्रत्त्यंतर

काष्ट विकतो स्मशानी जो
कमवतो प्रेत आल्यावर

मशाली पेटलेल्या घ्या
हवे असल्यास सत्तांतर

कसे थकलात जगण्याला?
जरी झाला न मध्यंतर

जशी उन्मुक्त झाली ती
नको माहेर अन् सासर

मने भेगाळता दोन्ही
कसे मोजायचे अंतर?

उडाली लेकरे, जगणे
अता मरणाहुनी बत्तर

आसवे सुरकुत्यांवरती
ओघळावी का निरंतर?

तुला "निशिकांत "येते का?
हसायाला कधी वरवर

** हझल म्हणजे विनोदी गझल


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३



Tuesday, June 16, 2020

टेकतात भूवरी


चंद्र चांदण्यासवे हवेत राहती तरी
भूक लागताच पाय टेकतात भूवरी

का उगा करायची कुणासवे बरोबरी?
ऐकतात कोण आज सांगुनी परोपरी?

फक्त आवडून काय? दफन जाहल्यावरी
बादशाह बांधतात ताज संगमरमरी

बैठकीत चित्र टांगले तुझे सदा जरी
आठवात पूर्णवेळ वेदनाच सोयरी

सज्जनास या जगात भाव ना मिळे कुठे
दुर्जनास नेसण्यास शुभ्र वस्त्र भरजरी

झेलले अनेक त्रास वाढवावया मुले
वेदना सले मनास, बोलतो न वैखरी

गलबला नको इथे हवी मनास शातंता
ध्यान लाउनी मलाच शोधतोय अंतरी

रक्तशर्करा कमी करावयास औषधी
सांगतात लोक जे न जाणतात डॉक्टरी

वाद घालतेस का उगाच तू तुझ्यासवे ?
व्यक्त हो, फुलून ये पहाटच्या फुलापरी

वृत्त आजचे विशेष कोणते नका पुसू
तेच ते रटाळ विश्व, तेच ते घरोघरी

विठ्ठला जनीसवे दळावयास वेळ पण
सांगतोस का  मलाच "कैद मी विटेवरी "?


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Monday, June 15, 2020

सारे निघून गेले


जे जे आले ते ते सारे निघून गेले
खूप जवळचे असूनसुध्दा दुरून गेले

दु:ख कशाला? घडायचे ते घडून गेले
पिकलेले ते पान शेवटी गळून गेले

कलेवराला नवल वाटले जळण्याआधी
हात पाय, आलेले सारे धुवून गेले

नेत्र ओलसर, गाली ओघळ आणि सुरकुत्या
नकात सांगू! जीवनात ते हरून गेले

एकएकटे सॉक्रेटिसचे जीवन जगता
मरण्याआधी हजारवेळा मरून गेले

आरशास का कळते तगमग अंतरातली?
म्हणून म्हणतो मस्त दिसाया नटून गेले

विरान घरटे, आत उसासे, जगा सांगतो
"मुले जगाया अपुले जीवन, उडून गेले "

नराधमाला स्त्रीलिंगी का शब्द नसावा?
यातच सारे चलन जगाचे कळून आले

कोसतोस "निशिकांत " असा का स्वतः स्वतःला?
सोडुन दे ना! लोक तुला वापरून गेले


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Sunday, June 14, 2020

मंदिरात का व्यर्थ शोधता?


स्वयंप्रकाशित देवापुढती उगा कशाला दिवा लावता?
जरी राहतो अंतरात तो, मंदिरात का व्यर्थ शोधता?

माझ्याशी मी बोलायाची कला घेतली शिकून आहे
अपुल्यांनाही कशी कळावी सांजवेळची घोर आर्तता

बाबा माझे कारकून मज कशी मिळावी आमदारकी?
बाप असावा राजकारणी, हाच निकष अन् हीच पात्रता

नराधमांनी कुस्करलेल्या, म्हणे कळीला न्याय मिळाला!
देव तरी का देऊ शकतो वापस तिजला तिची मुग्धता?

गझलीयत जर नसेल तर त्या रचनेला का गझल म्हणावे?
लाख असूदे वृत्त, काफिया, अंगभूत आपुली गेयता

पापांची घागर भरलेली, उन्मादाने तरी वागतो
गंगामाई आहेच देण्या पापापासुन मला मुक्तता

वठलेल्या जर्जर वृक्षाने शिशिर पाहुनी मनी ठरवले
जगावयाचे! मावळलेली पर्णफुटीची जरी शक्यता

मृगजळ सारे सभोवताली, आभासाचे विश्व जाहले
कपारीस कोरड्या मनीच्या कशी मिळवी जरा अर्द्रता?

जगात ढोंगी काळे धंदे, पाप कराया हरकत नसते
माफक इच्छा एकच असते, फक्त नसावी कुठे वाच्यता

विरोधकांनो सरकारावर करा हवी ती टिकाटिप्पणी
पण लढताना शत्रूसंगे जरा असूद्या एकवाक्यता

काय हवे ते माग म्हणाला देव तसे "निशिकांत "झुकोनी
करी विनंती पुनर्जन्म दे, स्वर्गामधली नको शांतता


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३ 

Saturday, June 13, 2020

स्वप्न असावे हिमालयाचे---( मतलाबंद गझल )


अंथरूण पाहून पाय का पसरायाचे?
सह्याद्रीला स्वप्न असावे हिमालयाचे

प्रयत्न करण्या अधी कशाला परतायाचे?
शक्यतेस का अशक्य आहे म्हणावयाचे?

व्रत वैकल्ये लक्षण असती दौर्बल्याचे
व्रतास सार्‍या पुन्हा कशाला उजवायाचे?

नको खुलासे मला असे का? वागवल्याचे
पोरांनो समजलो मला जे समजायाचे

कुठे असावे जरी राहिले कळावयाचे
भान असूदे कुठे नेमके नसावयाचे

अबोल्यातही जरा शिकावे बोलायाचे
तुटण्या इतके कधीच नसते ताणायाचे

आत्मघातकी स्वप्न धुक्याला खुणावयाचे
रविकिरणांशी मित्र होउनी जुडावयाचे

वाळूवरती नाव कशाला लिहावयाचे?
ह्रदयावरती जन्मासाठी कोरायाचे

भान ठेव "निशिकांत "आपुल्या ज्येष्ठ वयाचे
सोड शायरी, शीक टाळ तू कुटावयाचे


निशिकांत देशपांडे.मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Thursday, June 11, 2020

भरकटाया लागतो


वादळाच्या संगतीने वादळाया लागतो
शांततेचा मी पुजारी भरकटाया लागतो

वेळ येता नास्तिकांना देव आठवतो कसा!
संकटी मी रामरक्षा पुटपुटाया लागतो

जायचे होते कुठे अन् पोंचलो आहे कुठे?
"ध्येय जेथे पोंचलो ते ", बिंबवाया लागतो

तोंड कोल्ह्याचे सकाळी पाहता शुभ होतसे
आरशामध्ये म्हणोनी मी बघाया लागतो

नास्तिकांच्या संगतीने भ्रष्टते बुध्दी अशी!
आस्तिकांना अंधश्रध्दाळू म्हणाया लागतो

पानगळ सोसून जर्जर झाड देते भरवसा
पालवी फुटल्यावरी मोदे झुलाया लागतो

वेळ ना थांबे कुणासाठी जरी आहे खरे
सांजसमयी जीवनाच्या घुटमळाया लागतो

नवपिढीला वाव द्या म्हणताच नेता सत्वरी
नाव अपुल्या वारसाचे पाठवाया लागतो

राबता असतो भुतांचा पिंपळावरती म्हणे
झाड ते "निशिकांत "बघुनी थरथराया लागतो


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३


Wednesday, June 10, 2020

बोलणारा बोलतो--( जुल्काफिया गझल )


बोलणारा बोलतो
ऐकणारा ऐकतो

हेच चाले या जगी
चोरणारा चोरतो

प्रेम? छे! व्यवहार हा
तोलणारा तोलतो

जाहली हुंडाबळी
जाळणारा जाळतो

रोज हप्ता पोंचतो
गाळणारा गाळतो

काय कवितांची दशा
वाचणारा ऐकतो

कायद्याचे काय हो
पाळणारा पाळतो

आजची आंदोलने
भुंकणारा भुंकतो

आणली बंदी तरी
थुंकणारा थुंकतो

काव्यगोष्टींची तर्‍हा
ऐकणारा झोपतो

रेस्ट कर"निशिकांत "तू
राबणारा राबतो


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

वृत्त--कादंबरी
लगावली--गालगागा गालगा 

नजर नेमके सांगत आहे


शब्द फुटेना ओठांमधुनी, नजरेने मी बोलत आहे
ओठांना जे जमले नाही, नजर नेमके सांगत आहे

डबडबलेली नजर सांगते मनात कांही बोचत आहे
लपवालपवी करूनसुध्दा सत्य चेहरा दावत आहे

खोटेनाटे ओठ बोलती वेळ मारुनी नेण्यासाठी
नजरेचा हा स्वभाव नाही, सत्याच्या ती सोबत आहे

भळभळ होते कशामुळे हे ह्रदयालाही ठाउक नाही
नजरेचा तो बाण कदाचित खोल अंतरी टोचत आहे

नजर विषारी टाळायाचे जमेल तितके शिकून घ्यावे
दबा धरोनी धूर्त शिकारी सावज अपुले हेरत आहे

उंची कपडे, दागदागिने, गाढा मेकप यापेक्षाही
नजरकडांवर काजळ चढता रूप अधीकच भावत आहे

नजर वेगळी खास लागते अंतरात अपुल्या बघण्याला
आत्मपरिक्षण करावयाची कुणात हल्ली हिम्मत आहे?

नजरेने घायाळ कुणा तर नजरेने जिंकले कुणाला
मृगनयनांची तिच्या करामत, हरेक मजनू जागत आहे

काय तुला "निशिकांत "जाहले गोंधळल्यागत वाटतोस तू
यत्न करोनी नजरेमध्ये तिच्या नजर का अडकत आहे?


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र.९८९०७ ९९०२३

Tuesday, June 9, 2020

जेंव्हा जेंव्हा वाट पाहतो मी स्वप्नाची


जेंव्हा जेंव्हा वाट पाहतो मी स्वप्नाची
वाट पाहती स्वप्नेही मी झोपायाची

मौनच माझे कळले नाही कोणाला तर
 नसे शक्यता शब्द बोललेले कळण्याची

सखीसवे मी विश्व पाहिले दहा दिशांचे
अकरावी राहिली दिशा पण फिरावयाची

वीण घट्ट पण कसे उसवले धागे अपुले?
उशीर झाला, कशास चर्चा करावयाची?

एरंडाचे गुर्‍हाळ होती मैत्री अपुली
अवघड असते तरी प्रक्रिया विसरायाची

तृप्त जेवला, ढेकर आली, प्रश्न सुटेना
मित्र सुदामाची पुण्याई का कृष्णाची?

वादळातही शांत तेवते ज्योत मंदिरी
मैफिलीतल्या शमेस धास्ती विझावयाची

केशरलालीसवे उगवणार्‍या सुर्याला
सवय जाहली मावळतीला काजळायची

वाटतोस "निशिकांत "असा का गुदमरलेला?
पिले उडाली, विरान घरटे, व्यथा मनाची


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Monday, June 8, 2020

दीप आता मालवू या

दीप आता मालवूया
एकमेका जागवूया

सप्न एकच आपुले जे
आज दोघे आठवूया

कागदी जी सोडलेली
नाव चल ती वल्हवूया

साथ ज्यांनी सोडलेली
आज त्यांना बोलवूया

संशयाचे भूतही पण
निश्चयाने घालवूया

जे पसाभर कमवलेले
त्यात सारे भागवूया

लाख मिथ्या जग असू द्या
एकमेका गुंतवूया

दाह जो जगण्यात आहे
हासण्याने शांतवूया

लाचखोरी माजलेली
या मशाली पेटवूया

वेदनांच्या कुंचल्याने
जीवनाला रंगवूया

ठरवले "निशिकांत "नेही
संकटांना जोजवूया


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Saturday, June 6, 2020

जिंदगी बदलली होती


ती गळ्यात पडली होती
जिंदगी बदलली होती

ती नको वाटली होती
पण तरी जन्मली होती

ती ज्योत न विझली होती
बहुतेक विझवली होती

दावते करारी बाणा
आतून उसवली होती

हरवून प्रेम करताना
ती तिला गवसली होती

ती उन्हात मरमरताना
बाळास सावली होती

ती अबोल होती तेंव्हा
अंतरी बोलली होती

स्वप्नांस मनाई जेथे
ती झोप टाळली होती

घर आनंदी ठेवाया
आसवे लपवली होती

हास्यात शोधले; पण ती
गुदमरात लपली होती

"निशिकांत "तुझ्या हसण्याने
केवढी बहरली होती !


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

ना सरणारा रस्ता


युगे युगे मी चालत आहे ना सरणारा रस्ता
खाचा खळगे ठेचा खातो, वापरणारा रस्ता

माय निवडते अपुल्यासाठी भळभळणारा रस्ता
मुलास दावी बोट धरोनी जोजवणारा रस्ता

चालत चालत मागे बघता कुणी न दिसते माझे
असेल का हा अंधाराला पांघरणारा रस्ता?

असून शिकवण संस्कारांची, पाय घसरला माझा
कसा आवडे अनेकातुनी भरकटणारा रस्ता?

मृत्यूचा हा महामार्गही आज बदलला इतका!
टोल बूथ डॉक्टरचे करती नागवणारा रस्ता

वेताळाला घेउन पाठी गप्प गप्प फिरताना
त्याच्यासाठी मुस्कटदाबी हा करणारा रस्ता

पानांची सळसळ ऐकोनी गाव मला आठवते
बंद जाहला शहरातुन गावी जाणारा रस्ता

शांत मनाच्या डोही उठता तरंग आठवणींचे
मला लागतो गतकाळी अलगद नेणारा रस्ता

रुढी प्रथांचे रटाळ जीवन जगता जगता थकलो
म्हणून मी ' निशिकांत " निवडला वादळणारा रस्ता


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

स्वयंभू मी प्रवासाला


मनी मी मानतो आदर्श माझा एकलव्याला
म्हणोनी एकटा निघतो स्वयंभू मी प्रवासाला

कधी ओलांडतो का जज पुराव्यांच्या परीघाला?
असे झाल्यास तो बदनाम करतो रामशास्त्र्याला

चला पानांचिया मागे कळ्यांनो या लपायाला
विषारी शेकडो नजरा, किती टपल्या खुडायाला

तराजू घेतलेली अंध देवी न्याय का करते?
बिचारी फक्त दळते, श्वान येते पीठ खायाला

नको ते तेच का घडते? खुलासा होत का नाही?
अता शिकतोय माझ्या मी भविष्याला लिहायाला

पुढारी स्थूल असुनीही मनाने केवढे चंचल !
जरा दिसता कुठे संधी, उड्या घेती लुटायाला

असू दे मूठ माझी झाकलेली लाख मोलाची
मुलामा ऐपतीला मस्त केला दाखवायाला

तुझे जमले सखीशी पण उचलशी उंच टाचा का?
अता आकाश झाले ठेंगणे, जमते शिवायाला

तुला " निशिकांत " आवडतो शिशिर का एवढा वेड्या
इथे करतो प्रतिक्षा मी बघायाची वसंताला


निशिकांत देशपांडे.मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

वृत्त--वियदगंगा
लगावली-- लगागागा लगागागा लगागागा लगागागा

Wednesday, June 3, 2020

उरला सहारा


नको शुक्रतारा नको मंद वारा
अता काहिलीचाच उरला सहारा

जरी राज्य आले अता सुरकुत्यांचे
कशी कात टाकू जगाया दुबारा

नकाशातही गाव माझे दिसेना
कुठे वेस गेली, नदीचा किनारा

मला कोणता पक्ष देईल संधी?
न येतो मला वाजवाया नगारा

सडेतोड असल्यामुळे दूर सारे
कुणाचा कधीही न झालो दुलारा

नको जीवघेणी अशी शांतताही
खुल्या बडबडीचाच यावर उतारा

मनाने कुणी तर कुणी संपदेने
भिकारीच सारे, कसा हा नजारा?

जुने मायबोलीतले शब्द गेले
जरा ओळखा काय असतो खरारा**

जगावेस "निशिकांत " हळुवार आता
पुरे कालचा धाक आणिक दरारा


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३
**घोड्याचे लोखंडी तारेच्या ब्रशने सर्व अंग घासतात ज्यामुळे अंगावरचे केस साफ होतात आणि कातडीवर मसाज ही होते. या प्रक्रियेस घोड्याचा खरारा करणे असे म्हणतात.

बिना ओढता पाय मागे कुणाचा

चला खेळ खेळू पुढे जावयाचा
बिना ओढता पाय मागे कुणाचा

उभारी  मनाला अशी द्यावयाची
असो ध्यास सर्वांस जिंकावयाचा

तिला पंख आहेत, माहीत नव्हते
कळाले, जसा ध्यास धरला नभाचा

म्हणे दोन केल्यास वार्‍या हरीच्या
फिरे हात पाठीवरी विठ्ठलाचा

किती काळजी काळजाची करावी?
तिथे त्रास आहे जुन्या आठवाचा

सखी माप ओलांडुनी आत येता
कवडसा घरी एक आला सुखाचा

पुरे ताक फुंकून आयुष्य जगणे
करावा कधी सामना वादळाचा

वळूनी कशाला बघू सांजवेळी?
पुढे मार्ग माझा असे एकट्याचा

तुला काय "निशिकांत " पर्वा कुणाची?
कलंदर प्रवासी तुझ्या तू जगाचा


निशिकांत देशपांडे. मो. क्र.९८९०७ ९९०२३

Tuesday, June 2, 2020

सूर लागला नाही


गीत गायचे मनात होते, सूर लागला नाही
स्वप्नी त्याला भेटावे तर सखा झोपला नाही

चौकाटीतले सीमित जगही  विशाल वाटत होते
त्रिजाच होते, व्यास व्हायचा ध्यास घेतला नाही

स्वप्नालाही स्वप्न पडावे इतकी भाउक का मी?
उत्तर शोधू कुठे, कसे जर प्रश्न समजला नाही

परक्यांना आपुले कराया सहजासहजी जमते
कधी आपुले परके झाले? गुंता सुटला नाही

कैद जाहले समासात मी आत्मवृत्त लिहिताना
सखा वावरे पानोपानी , खेद वाटला नाही

भूतकाळ मी वाचत वाचत, सांजवेळ घालवते
अशाश्वत "उद्या "बघावयाचा मोह जाहला नाही

जीवन म्हणजे सुखदु:खाची अंगतपंगत असते
फक्त सुखांना मागितले तर देव पावला नाही*

जसे महात्मा गांधी हसरे आले नोटांवरती
भाव घसरला पैशांचा जो कधी वाढला नाही

सांजवलेल्या आयुष्यी का भाववादळे उठती?
पेलत आले सोसाट्यांना, देह हारला नाही

येणे जाणे तुझे असावे स्वप्नांमध्ये बहुधा
दरवाजाही जाता येता कधी वाजला नाही

म्हणे सखी "निशिकांत "रंगते तझी राग गाताना
आळवताना विरह सूर मी तिचा ऐकला नाही


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३



सदैव शांत ते तरी


सावलीत गैरसोय वाटते मला जरी
जे उन्हात राहती सदैव शांत ते तरी

सूर मैफिलीत धुंद धुंद लागल्यावरी
आठवात नेत्र वाहतात का झर्‍यापरी?

भिन्न वस्त्र जीवना तुझे दिसे असे कसे?
जीर्ण वाटते कुणास तर कुणास भरजरी

वादळास तोंड द्यावया हवा जुनूनही
अन्यथा बसा करीत जीवनी हरी हरी

काळजास भावनीक ठेच लागते जशी
भळभळीत जन्मते कण्हावयास शायरी

प्यायची शराब तर घरात एवढीच प्या
यावया नको नशा, जरा मनास तरतरी

वाकडीच वाट चालतात राजकारणी
काय फायदा तयास सांगुनी परोपरी

जीवना हिशोब आज मांडताच पाहिली
उत्तरात मौज मस्त, काढता सरासरी

दे मला प्रभो सुगंध शायरीत शिंपण्या
अंगणात मी तुझ्या सदा करेन चाकरी


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

वृत्त--देवराज
लगावली-- गाल गाल गाल गाल गाल गाल गाल गा

Sunday, May 31, 2020

अनुभवायला शीत संस्कृती


तगमगणारी माध्यान्हीची  भास्कर किरणे भीक मागती
एक पसा द्या मला सावली अनुभवायला शीत संस्कृती

ध्येय पूर्तता झाल्यावरती उरेल मोठे शुन्य भोवती
अपूर्ण स्वप्ने हवी सोबती, जगायचा जे मार्ग दावती

"दिव्यातळी अंधार नांदतो" तसेच असते वृक्षांचेही
डोक्यावरती ऊन, बुडाला गर्द सावल्या मस्त नांदती

नकात देऊ आस उद्याची नको बांधणे उंच मनोरे
गरज भासते अशाच वेळी मुले कशी ही दूर पांगती?

"सर्व विश्व हे कुटुंब माझे" बालपणापासून शिकवले
स्वतःसाठी फक्त जगावे , कुणी अशी पोसली विकृती?


श्वास चालतो म्हणून जगण्या पेक्षा मृत्यू बरा नव्हे का?
वाट पाहतो, देव मारण्या मागत नसतो कधी संमती

बोलत आलो खोटे नाटे डोलारा होता सौख्याचा
आज चरित्री सत्त्य लिहाया, सखे मला दे तुझी अनुमती

जीवनातल्या आठवणींच्या असण्याने अन् नसण्यानेही
प्रश्न केवढे सभोवताली फेर धरोनी नाचनाचती?

जगावयाचे जगून झाले वाट अता "निशिकांत "कशाची?
अजूनही कळलेली नाही तुझी जीवना रंगसंगती


निशिकांत देशपांडे.मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३



Wednesday, May 27, 2020

पुन्हा बालपण तेच ते आठवावे


कसे वर्तमानी सुखाने जगावे?
पुन्हा बालपण तेच ते आठवावे

करावे असे तू, तसे ना करावे
असे सांगणारे कुणीही नसावे

पुन्हा तेच ते जीवनी आजमावे
सुखासोबती दु:खही जोजवावे

कुणाच्या कधी जास्त जवळी न जावे
जुने तत्व कोविदसवे वापरावे

किती वेदना, चांगल्या आठवांच्या!
सुखांच्या अधी नेहमी दु:ख यावे

उद्याच्या जगाला हवे काय आहे?
बघोनी मुलांना तसे ज्ञान द्यावे

कधी गायची माय ओव्या पहाटे
दळावे तिने मी पुन्हा बाळ व्हावे

जुने तेच सोने मनी बिंबल्याने
मना वाटते भूतकाळी रमावे

अशिक्षित तरी माय जाणून होती
मुलांना कसे नेमके वाढवावे

असोनी पती पाच कृष्णास धावा
कराया मनी शल्य रुतले असावे

भविष्यास ठरवून आकार द्यावा
जुने गीत "निशिकांत 'का आळवावे?


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Tuesday, May 26, 2020

वेस नाही सोडली















रानवारा झेलला अन् वादळेही सोसली
पाहुनी शहरात झगमग, वेस नाही सोडली

घर चिरेबंदी छताला लाकडांचे माळवद
जंगले काँक्रीटची नाही मनाला भावली

लेक निघता सासराला गाव देई हुंदके
लेक सार्‍यांचीच! आम्ही उभयतांनी पोसली

गैरसोयी खूप पण मी एकटा नव्हतो कधी
वीण नात्यातील होती घट्ट, नाही उसवली

रामकाठी बाभळीला सावली नसते कधी
मी कधी उपयोगिता ईंचात नाही मोजली

वादळावे माणसाने अडचणींच्याही सवे
जीवनाचा स्वाद घेण्याची कला अभ्यासली

चौकटी तोडीत केली जीवनाची मी सफर
का असे जगलो? कधीही खंत नाही वाटली

पापियांनो मार्ग बदला, पुण्य संचय वाढवा
धूत होती पाप ती गंगाच आहे बाटली

वाजवावे दार का मृत्यू असे " निशिकांत "चे?
बंडखोरी ब्रीद त्याचे, हार नाही मानली


निशिकांत देशपांडे.मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३






Friday, May 22, 2020

तरी शांत निद्रा नसे लागलेली


उशाला सुखाची चवड घेतलेली
तरी शांत निद्रा नसे लागलेली

गुणायास मी घेतले आकडे पण
मिळाली कशी उत्तरे भागलेली

करायास उपदेश सर्वांस येते
न दिसली तशी माणसे वागलेली

जगाचा तसा काय इतिहास आहे?
तळाला गरीबी सदा साचलेली

हजारात संख्या अशा पुस्तकांची
न कामास आली तरी वाचलेली

जरासे हसाया घरी पण शिकावे
मने सांधती दोन भेगाळलेली

असो राधिका वा असो आर्त मीरा
कुणाला म्हणू जास्त भक्ताळलेली?

कुणाचा असे दोष हा प्रश्न नाही
करू या घडी नीट चुरगाळलेली

नको काच घेऊस "निशिकांत "वेड्या
उडाली जरी लेकरे पोसलेली


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३



Thursday, May 21, 2020

जीवना खेळी तुझी ध्यानात आली


जीवना खेळी तुझी ध्यानात आली
सर्व स्वप्ने तुजमुळे धोक्यात आली

कासरा देवाकडे पण आत्मनिर्भर
व्हावयाची लाट का देशात आली?

बायको साधी मिळावी वाटले पण
जी घरी आली किती तोर्‍यात आली !

सांगती आता गिधाडे एकमेका
माणसातिल आपुली माजात आली

वाचुनी तुकया तुला भक्ताळलो मी
गवसला ठेका नि लय भजनात आली

वेगळे आई असावे एक मिश्रण
एकटी ती सोबती दु:खात आली

बेरजा करण्यात सारा काळ गेला
शेवटी बाकी कशी शुन्यात आली?

शक्य नसते बेदखल कोणास करणे
काढले बाहेर पण स्वप्नात आली

चांगले, वाईटही "निशिकांत"चे पण
शेवटीला सोबती वाह्यात आली


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Tuesday, May 19, 2020

तरीही बोलते आहे


जरी मौनात आहे मी, तरीही बोलते आहे
किती ओठास शिवले पण मनी मी उसवते आहे

पुन्हा भेटायचे नाही असे निक्षून म्हणताना
मला ठाऊक असते की मला मी फसवते आहे

नवी उर्मी नवी उर्जा अता लाभेल देशाला
स्वदेशी मूलमंत्राला प्रजा उद्घोषते आहे

करावी पेरणी का स्वप्नदेशीही सुरुंगांची?
ढिगारे खोदुनी ठिकर्‍यात स्वप्ने शोधते आहे

कशी अंगात येते माय अंबा? पाहिजे तेंव्हा
भुकेला देवभक्तीचीच संगत भावते आहे

स्वप्राणाने तुतारी फुंकण्याची जिद्द कोणाला?
तुझी केशवसुता कविता कुणी ना वाचते आहे

दिला संदेश शांतीचा तरी त्या गौतमालाही
कुठे एकांत शोधावा? समस्या काचते आहे

नव्या रक्तास द्यावा वाव ही चर्चा निघाली की
पुढार्‍यांच्या मुलांची रांग येथे लागते आहे

निराशा का अशी "निशिकांत "ला बेजार करणारी?
अताशा लालिमेला कालिमा धिक्कारते आहे


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३



Friday, May 15, 2020

आज कसे पाझरते?


काळाच्या ओघात हरवले तेच कसे आठवते?
दु:ख कालचे नजरकडांवर आज कसे पाझरते?

रामायण जर माझ्याकडुनी लिहिले गेले असते
अग्निपरिक्षा जानकीस दे राम म्हणाले नसते

आषाढी वारीला जातो, मधेच वापस येतो
वारकर्‍यांच्या डोळ्यांमध्ये विठ्ठल मूर्ती दिसते

कौरव, पांडव जरी संपले महाभारतामधले
व्याकुळलेली आज द्रौपदी पदोपदी आढळते

दोन किनार्‍यांचे उंबरठे लंघत नसून सुध्दा
विलीन होण्या नदी सागरी मुक्तपणे खळखळते

सोपे नसते दु:ख सांगणे आपुल्यासही इतके!
आपसूक कविता, गझलेतुन गूज मनीच्वे खुलते

अमेरिकेच्या सर्व्हर मधुनी चॅटिंग दोघे करती
ती शेजारिण अपुली आहे हे त्याला ना कळते

स्क्वेअरफुटच्या सदनिकेतुनी लोक नांदती हल्ली
वाडा, अंगण इतिहासाचे पान जाहले नुसते

सूर कसा "निशिकांत "लागला आज एवढा दु:खी
ती नसताना आनंदाची लाट हळू ओसरते


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Thursday, May 14, 2020

दु:ख इतके! बाप रे!


दु:ख इतके! बाप रे!
अन् सुखी मध्यंतरे

भेटता खाकीतला
का भरावे कापरे?

पाप मी सांगू कसे?
भोवताली चाबरे

रंक असुनी लावली
मी घराला झुंबरे

दु:ख ते सिंहासनी
ढाळते सुख, चामरे

माय तगमग भोगते
दूर देशी पाखरे

कोण मी हे जाणण्या
घातली संवत्सरे

क्षोभ खदखदल्यामुळे
जाहली सत्तांतरे

लोंबती "निशिकांत "का ?
इभ्रतीची लक्तरे


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Saturday, May 9, 2020

आग पोटाची


मरावे व्हायरसने पण नको ती आग पोटाची
कसा पाहू भुकेला चेहरा अन् भूक पोराची

भुकेला खाउनी कोंडा निजेला घेतसे धोंडा
तरी का दृष्ट लागावी अभाग्याला करोनाची?

लसीला शोधण्या लागेल अवधी कैक वर्षांचा
निघूनी बैल गेल्यावर व्यवस्था खास झोप्याची

मला नातू म्हणे पाहून टीव्ही मास्क बांधावा
सदा ऐकून चर्चा फक्त कोविदच्याच प्रश्नाची

धुणी, भांडी अता कर्फ्यूत झाले काम पुरुषांचे
कुणाचे काम कुठले ही नसे चर्चा विवादाची

रहा एकत्र सारे शिकविले आम्हा जरी होते
करोना हारवाया औषधी अलगाववादाची

विषाणू खूप बलशाली असावा वाटते आहे
कवाडे बंद झाली सर्वधर्मी कर्मकांडाची

असावा जास्त शिक्षित व्हायरस हा माणसापेक्षा
न त्याला जात कुठलीही, न कुठल्या कैद धर्माची

म्हणे येताच संकट या धरेवर जन्म घेतो मी
अता " निशिकांत " कर तू विनवणी दररोज कृष्णाची.


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Wednesday, May 6, 2020

सोस केवढा जगावयाचा !


सभोवताली असून परके, सोस केवढा जगावयाचा !
प्रयत्न असतो मेल्यावरही किर्तीरुपाने उरावयाचा

सुखात जगलो मायबाप अन् पत्नीसंगे तरी कशाला
मिथ्या हिणवत त्यांना, ईश्वर ना दिसलेला पुजावयाचा

तुळशीची घालून माळ का शुचित्व मिळते कधी कुणाला?
आचरणाने शुध्द व्हावया, प्रयत्न असतो करावयाचा

दाखवतो का माध्यान्हीचा सूर्य दरारा जगास इतका?
माझी छाया प्रयत्न करते पायाखाली लपावयाचा

संकट आले आज असे की, एकी असणे घातक आहे
रहा वेगळे कोविदसाठी मंत्र नेहमी जपावयाचा

चिमटीमधुनी सुटून गेले सुवर्ण क्षण ते आयुष्याचे
आठवणींच्या जळमटातुनी मार्ग दिसेना निघावयाचा

प्रकाश करतो प्रवास हल्ली हात धरोनी अंधाराचा
उजेड शिकला काळोखाचा कसा कवडसा बघावयाचा

"रोज प्यायचे बरे नव्हे हे" असे सांगता म्हणे बेवडा
 कुणास आहे जगावयाचे? सराव करतो सरावयाचा

तुझे कसे "निशिकांत "आपुले? तुला हिणवती उठता बसता
पंख छाटले वरून म्हणती प्रयत्न कर तू उडावयाचा


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Friday, May 1, 2020

सारी वठून गेली


सळसळणारी पाने आता गळून गेली
वृध्द जाहली झाडे सारी वठून गेली

वठलेल्यांना वसंतही पण नकोनकोसा
जगावयाची आस मनीची विझून गेली

खळखळणारी नदी व्हायचे होते पण ती
रुढीप्रथांच्या डबक्यामध्ये बुडून गेली

व्यक्त तिने प्रेमास कराया उशीर केला
कबरीवरती झुकून ती गलबलून गेली

जसा कासरा हाती धरला मी भग्याचा
लिहिलेले, सटवाई आली, पुसून गेली

भेट न झाली, गाठ न पडली तरी परंतू
अशी कशी ती नसूनही पण निघून गेली?

वांझोटे नभ गडगडले त्या क्षणात एका
मोर नाचले, धरतीही मोहरून गेली

इतिहासाच्या पानावरची थोर माणसे
आदर्शांचा पाठपुरावा करून गेली

हिमालयाची मान झुकावी असेच नेते
व्हायरस बरा मनी भावना रुतून गेली

भुकेस कोंडा, निजेस धोंडा जगता जगता
झोप लागली सारी स्वप्ने विरून गेली

माय तुझी "निशिकांत "लागता ईश्वरचरणी
दु:ख निवळले जरी लेकरे उडून गेली


निशिकांत देशपांडे.मो.क्र.९८९०७ ९९०२३





Tuesday, April 28, 2020

हे भोग प्रक्तनाचे


अंधार सोबतीला हे भोग प्राक्तनाचे
मी व्यर्थ स्वप्न बघतो अंधूक चांदण्याचे

मी वृत्तपत्र वरवर चाळून शांत बसतो
वेड्यास वेड असते वृत्तांत वाचण्याचे

असते तर्‍हा कुणाची हरवून जावयाची
मी मात्र काम करतो मजलाच शोधण्याचे

मुल्यांकने करावी का चौकाटीत एका?
का मानवा नसावे, स्वातंत्र्य वागण्याचे?

कोविदमुळेच हल्ली घटल्यात नोकर्‍या पण
बेकार नेहमीचे, आम्हास काय त्याचे?

अंताक्षरी सखी चल, खेळूत वेदनांशी
पण दु:ख आठवोनी नाही कण्हावयाचे

क्षितिजा पल्याड जाऊ, वसवावया नवे जग
जमले इथे न जे ते, तेथे करावयाचे

ओठी न शब्द येता, नजरेतुनी समजते
त्या प्रेम भावनेला असते जपावयाचे

"निशिकांत" सांजवेळी नैराश्य सोबतीला
पण जिद्द ठेवुनी तू खळखळ हसावयाचे


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Sunday, April 26, 2020

पटले अजून नाही


बोलूत स्पष्ट हेही ठरले अजून नाही
भेगाळल्या मनाला पटले अजून नाही

स्वप्ने जरी हवीशी होती मला गुलाबी
विरहात झोपण्याचे जमले अजून नाही

वटपौर्णिमेस पूजा होतेच नित्यनेमे
नाते जरी बिनसले, तुटले अजून नाही

त्रेसष्टचे कशाने छत्तीस जाहले हे
केली जरी मिमांसा, कळले अजून नाही

उडतात पाखरे, तू बघतेस भोवताली
आई! कळून का हे वळले अजून नाही?

बंदिस्त चार भिंती, अंधार सोबतीला
प्रतिबिंब आरशाला, दिसले अजून नाही

पाहून सुरकुत्यांना, अंदाज बांधता का?
वठले शरीर मन तर सुकले अजून नाही

पाचात एक पत्नी, का लावली पणाला?
कोडे युगायुगाचे सुटले अजून नाही

आयुष्य सर्व गेले गोंजारण्यात आठव
"निशिकांत"वाट बघणे सरले अजून नाही


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३ 

Wednesday, April 22, 2020

न भय उरले उसास्याचे

जरा दु:खात जगणेही मला झाले सरावाचे
म्हणोनी कालच्या इतके न भय उरले उसास्याचे

म्हणू दे लोक म्हणती ते, कशाला काळजी त्याची?
शिकूया आपणाला पाहिजे तैसे जगायाचे

कशी ही फेसबुक मैत्री किती चॅटिंग अपरात्री?
जरी ही मयसभा सारी, तरी असते रमायाचे

 इतर सारेच आभासी डिजिटली, तू नि मी वास्तव,
कुणाला जीव लावावा कुणाला जोजवायाचे?

जुन्या विरहातल्या जखमा बुजाया लागल्या असता
पुन्हा काढावया खपली, तिला का आठवायाचे?

चला विस्तारुनी घ्या काळजाला आपुल्या यारो
हजारो घाव तेथे लपवण्याला साठवायाचे

गळ्याचा पाश आता सैल झाला कास्तकाराच्या
जरी मेला तरीही भोग उरले पंचनाम्याचे

मनाला दु:ख झाले ऐकुनी चर्चा करोनाच्या
इलाजाची कमी चर्चा, मतांतर धर्म धर्माचे

अलामत, काफिया आहे परंतू गझलियत नाही
अशा " निशिकांत " रचनेला गझल का रे! म्हणायाचे?


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Sunday, April 19, 2020

दिशा मिळाली तू आल्याने


वसंत फुलला मनी, सखीच्या सहवासाने
दरवळासही दिशा मिळाली तू आल्याने

गुदमरलेला श्वास मोकळा जरा जाहला
आज अचानक आठवलेल्या बालपणाने

शेवटच्या वळणावरही मन वळून बघते
दिसते का कोणी अपुले हे, प्राणपणाने

जरी मंदिरे कैक बांधली बालाजीची
नाव स्वतःचे दिले मंदिरांना बिर्लाने

धोका असतो जास्त जरी डॉक्टर लोकांना
इलाज करती कोरोनाचा खुल्या मनाने

गर्भगळित का देव जाहले कोरोनाने
बंद मंदिरी! काय करावे भक्तजनाने

कर्ता तू अन् तूच करविता, धाडलास का?
कोरोना हे सांगशील का विस्ताराने

चुटकीसरशी प्रश्न सोडवू आम्ही अमुचे
ईश कृपेची भीक न घेता, सहकार्याने

ऊठ जरा "निशिकांत" पुरे कर गरळ ओकणे
उठेल वादळ, वैचारिक या विध्वंसाने


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३

Sunday, April 12, 2020

दे हात, सावरूया

--( सुरेश भटांचा मिसरा आदरणीय भिमराव पंचाळे यांनी तरहीसाठी दिलेला)

(नाही म्हणावयाला आता असे करूया)
विसरून वाद, हाती दे हात, सावरूया

कोरी नवीन पाटी, नाते लिहू नव्याने
नवगीत आळवाया, लय लाघवी धरूया

बघतील लोक याची का काळ्जी करावी?
टाळावयास नजरा रोमांच पांघरूया

होईन तृण पहाटे तू ये दवाप्रमाणे
झुळझुळ हवेत आपण उन्मुक्त थरथरूया

नाजूक काळजाची घेण्यास काळजी चल
नामी उपाय म्हणुनी हळुवार फुंकरूया

गाऊन द्वंद्व गीते, सांगावया कहाणी
रंगीन मैफिलीला धुंदीत मंतरूया

स्वप्ने हवीहवीशी येतील भेटण्याला
रंगीत पाकळ्यांना रस्त्यात अंथरूया

फापट किती पसारा, ह्रदयात आठवांचा
अडगळ अमाप झाली, ठरवून आवरूया

"निशिकांत" कर तयारी आलाय पावसाळा
गंधात मृत्तिकेच्या मनसोक्त मोहरूया


निशिकांत देशपांडे. मो.क्र. ९८९०७ ९९०२३